1.3: De kerk valt uiteen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Ontdekkers en hervormers

1.3  De kerk valt uiteen

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je:

• welke kritiek er was op de katholieke kerk
  
• hoe machthebbers omgingen met deze kritiek
  
• welke strijd ontstond tussen katholieken en protestanten
  
• wat veranderde in de Europese cultuur

Katholieke kerk (1)

• Christelijke kerk

• Staat onder leiding van de Paus in Rome (vandaar ook wel: Rooms-Katholieke Kerk)

• Hiërarchisch: er is een duidelijke leider en indeling van macht

• De mis (kerkdienst) en de Bijbel zijn in het Latijn

Katholieke kerk (2)

• Er staan beelden in de kerk

• Deze beelden (van bijvoorbeeld heiligen) worden soms ook vereerd

• Ook relieken (overblijfselen van heiligen) worden vereerd

• Er zijn magische handelingen en rituelen, zoals: wijn/bloed en brood/lichaam

Humanisme

• Humanisten: estudeerden geleerden de klassieke filosofie, literatuur en kunst bestudeerden. 
• De ontwikkeling van de mens en zelf na denken zijn belangrijk.
• Erasmus: bespot heiligen en relikwieën; het geloof klopt niet... 

Reformatie (1)

• Betekent hervorming

• In dit geval hervorming van de katholieke kerk

• Begint aan het einde van de middeleeuwen, in de 15e eeuw

• Protesteren tegen de macht en rijkdom (o.a. door aflaten) van de katholieke kerk

Reformatie (2)

• Belangrijkste hervormers: Maarten Luther en Johannes Calvijn

• In 1517 komt Luther met 95 stellingen (vooral tegen aflaten)

• Hij hoopt dat de Paus mee wil denken en de Kerk zal hervormen

• Luther wordt echter door de Paus in de ban gedaan

Waarom heeft Luther succes?

• Door de uitvinding van de boekdrukkunst kunnen de teksten van Luther snel worden gekopieerd en verspreid.
  
• Luther wordt gesteund én beschermd door machtige Duitse vorsten. 
• De ideeën (van eenvoud en soberheid) spreken veel arme gelovigen aan.
• Veel gelovigen zijn het niet eens met de aflaten: Luther durft er iets van te zeggen.

Gevolgen van de reformatie

• Splitsing in de christelijke kerk (1517): ontstaan van de protestantse kerken (ook wel: hervormde- of gereformeerde kerk) naast de katholieke Kerk

• Protestantse kerk spreekt veel (arme) mensen in West-Europa aan.

• Vervolging van protestanten (ketters)
  

Protestantse kerk

• Christelijke kerk

• Er is geen duidelijke leider

• De mis (kerkdienst) en de Bijbel zijn in de volkstaal

• Geen beelden en/of verering van heiligen en relieken (is afleiding)

• Sobere handelingen

Hoewel er grote en kleine verschillen zijn...

...horen beide kerken bij de christelijke godsdienst

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je:

• welke kritiek er was op de katholieke kerk
  
• hoe machthebbers omgingen met deze kritiek
  
• welke strijd ontstond tussen katholieken en protestanten
  
• wat veranderde in de Europese cultuur