§6.2 De zeespiegel stijgt deel 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

§6.2 De zeespiegel stijgt

Tijdens ijstijden in het Pleistoceen:
Water opgeslagen in ijs

Wat gebeurt er als het klimaat opwarmt?

Programma

• Terugblik
  
• Uitleg deel 2
  
• Verwerking
• Einde
  

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan je:

• de invloed van de natuurkrachten water en wind tijdens het Holoceen op de vorming van het Nederlandse landschap beschrijven

Herhaling pleistoceen

Koud

Droog

Veel ijs (Gletsjers)

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Geologische tijdschaal

holoceen (warm)

pleistoceen (Afwisseling warm en koud)

Van pleistoceen 

naar holoceen

Benodigde voorkennis 

Je weet wat zeespiegelstijging is;
Je weet waardoor het klimaat veranderd;
Je kent de waddenkust;
Je kent de Maas en de Rijn;

Transgressie periode

Stijgende zeespiegel

1. In het holoceen warmde het klimaat op en ijskappen smolten = absolute zeespiegel.
2. Zeespiegel steeg ook door bodemdaling                             Samen zorgen bodemdaling en afsmelten van het ijs voor een relatieve zeespiegelstijging. 

Bodemdaling door wip!?

Zeespiegel stijging

Nederland ligt hoog in de ijstijd

Scandinavië ligt laag in de ijstijd door de druk van landijs.

De dikke laag landijs is gesmolten en Scandinavië gaat langzaam weer omhoog

Nederland zakt langzaam naar beneden omdat Scandinavië weer omhoog gaat

Wat gebeurde er met NL?

• Nederland was een moerassig gebied
• +/- 4000 V. Chr ontstaan van strandwallen
• Getijdenstroming en er werd zeeklei afgezet

Oefenvragen

R	2p	Beschrijf het verschil tussen absolute- en relatieve zeespiegelstijging.
T1	3p	(1p) Benoem twee oorzaken van zeespiegelstijging; (2p) Ligt beide oorzaken toe.
T2	3p	Gebruik de bron, Tussen 500 v.chr en 800 n. chr is veel veen verdwenen Wat is hiervan de oorzaak?
I	2p	Als gevolg van de transgressie van de zee zijn duinen ontstaan. Beschrijf hoe duinen kunnen ontstaan terwijl de zee blijft stijgen; Wanneer ontstaan duinen en wanneer verdwijnen duinen?

Houdt PTD aan

Wat?	Maken in online werkboek: §6.2 opdrachten
Hoe?	Zelfstandig (dus alleen). Oortjes mogen in
Tijd?	20 minuten
Klaar?	Dan ga je bezig met lezen van §6.2

Aan de slag!

Wat betekent de afkorting "NAP"?

1. Nieuw Amsterdams Polder
2. Nieuw Amsterdams Peil
3. Normaal Amsterdams Polder
4. Normaal Amsterdams Peil

Wat is het verschil tussen absolute en relatieve zeespiegelstijging?

In welke periode warmde het klimaat op?

1. Pleistoceen
2. Holoceen

In wat voor een gebied ontstaat veen?

1. Zandgrond
2. Kleigrond
3. Moeras
4. Zoutvlakte

Sleep het begrip naar de juiste definitie!

Grondsoort die bestaat uit (half) vergane plantenresten

De combinatie van stijgen van zee + effect van bodemdaling

Periode waarin de invloed van de zee toeneemt

Veen

transgressie

Relatieve zeespiegelstijging

Op de afbeelding is transgressie te zien tussen afbeelding B en C

1. Juist
2. Onjuist

Een periode waarin de invloed van de zee toeneemt noemen we?

1. Regressie
2. Transgressie

Welk materialen werd er tijdens het Weichselien neergelegd?

1. Dekzand
2. Löss
3. Veen
4. Klei

Noem minimaal 1 reden waarom Nederland te maken heeft met bodemdaling

Noem een maatregel die we hebben genomen om ons te beschermen tegen de zee

Atlaskaarten

Hoofdstuk 6: 

Landschap in je eigen

omgeving

§6.2 De zeespiegel stijgt deel 2

Lesplanning 

Mededelingen:  Toets H3 in de toetsweek!

Uitleg §6.2 De zeespiegel stijgt deel 2

Maak van §6.2 De zeespiegel stijgt vraag 5 t/m 8

Lesdoelcheck

Lesdoelen van deze les

1. Hoe zijn de oude duinen ontstaan en hoe herken je deze nog in het landschap van nu?
2. Leg uit hoe het Hollandveen is ontstaan.
3. Leg het verschil uit tussen oude duinen en jonge duinen
4. benoem en leg uit het voorbeeld van dynamisch kustbeheer.

Wat weet je nog van de vorige keer?

openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt het voor?

Waarom komt dit hier voor?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de afsluitende foto

Holocene processen

Periode van transgressie 

Landschappen ontstaan:

• duinen
• veenmoerassen

Transgressie

invloed van de zee neemt toe. 

Waddenkust

3850 v.Chr.: einde aan landwaarts opschuiven kustlijn.

Ontstaan oude duinen: 

• op de grens tussen land en zee ontstonden strandwallen.

• strandwallen door zeegaten onderbroken, ontstaan binnenzee.
• droogvallend met eb, onder water met vloed         ontstaan laag zeeklei door bezinken fijne kleideeltjes.

Veenmoerassen

Kust verschoof zeewaarts door een dalende zeespiegel.

Aan zee: lange, lage duinenrij gebied daarachter: 

• Invloed zout zeewater werd minder

• Zoet water + (dode)planten = veen
• Verlanding = plantengroei in open water + veenontwikkeling.

 Ontstaan van een dik veenpakket: Hollandveen. 

Jongere afzetting

Door stormen werden in Noord- en Zuidwest-Nederland:

• veen weggeslagen 
• nieuwe zeegaten gevormd 
• de overgebleven lagen veen bedekt door een nieuwe laag zand en klei: jonge zeeklei.

Jonge duinen ontstaan: Zandbanken voor de kust afgebroken door de zee, zand verder verplaatst door de wind.

Dynamisch kustbeheer

Vroeger:

• zand storten bij weggeslagen kust

Tegenwoordig:

• zand storten op één plek en natuur gaat werk zelf doen
• natuur herstelt de kust

De Zandmotor of zandsuppletie werkt alleen bij een zeestroom van zuid naar noord.

Aan het werk

Wat: lees en maak §6.2 De zeespiegel stijgt vraag 5 t/m 8

Wanneer: voor de volgende les af

Hulp: de theorie (Lees goed!)

            buurman/buurvrouw naast je

            de docent

Klaar: maak herhaling van §6.2

Tijd: timer

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃

Lesdoelcheck

1. Hoe zijn de oude duinen ontstaan en hoe herken je deze nog in het landschap van nu?
2. Leg uit hoe het Hollandveen is ontstaan.
3. Leg het verschil uit tussen oude duinen en jonge duinen
4. benoem en leg uit het voorbeeld van dynamisch kustbeheer.