De Pacificatie van 1917

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

De Pacificatie van 1917

Welkom!

1. verzuiling

2. de schoolstrijd

3. de kiesrecht kwestie

4. de pacificatie van 1917

5. wat weet je nu?

grondwet van 1848

Artikel 6

1. Ieder heeft het recht zijn godsdienst of levensovertuiging, individueel of in gemeenschap met anderen, vrij te belijden, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.

2. .....

0

3. Schoolstrijd en de opkomst van politieke partijen

• Confessionelen strijden voor gelijke subsidies scholen
  Overheid bekostigt enkel openbare scholen
• Particulieren bekostigen bijzondere (godsdienstige) scholen
• 1878: Wet op Lager Onderwijs stelt hoge eisen aan onderwijs
  Stijging bouw- inrichtingseisen en lonen onderwijzers 
• Ook bijzondere scholen moesten hieraan voldoen --> onbetaalbaar
• Opkomst politieke partijen om eigen eisen kracht bij te zetten
  Kuypers Anti-Revolutionaire Partij (1878), Liberale Unie (1885), Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (1894), Katholieke Algemene Bond (1904), 
• Politieke partijen en achterban 'keren naar binnen'. Weinig contact met anderen

1. Kiesrechtkwestie: algemeen mannenkiesrecht (wens socialisten) Vrouwen kregen passief kiesrecht (actief in 1919).

2. Schoolstrijdkwestie: openbaar en bijzonder onderwijs werd 

     door de staat betaald (wens confessionelen)

3. Evenredige vertegenwoordiging ipv districtenstelsel (wens  liberalen)

stelsel van evenredige vertegenwoordiging:

- geen districten

- 'hoe meer stemmen, hoe meer zetels in het parlement'

- stemmen waar dan maar ook gehaald in het land worden bij elkaar opgeteld

stelsel van evenredige vertegenwoordiging:

- geen districten

- 'hoe meer stemmen, hoe meer zetels in het parlement'

- stemmen waar dan maar ook gehaald in het land worden bij elkaar opgeteld

gevolg:

Ook de kleinere partijen krijgen een kans op vertegenwoordiging in het parlement (2e Kamer)

oefenen!

telefoon bij de hand?!

Caoutchouc-artikel

Het Caoutchouc-artikel ("rubberen artikel") is artikel 80 uit de Nederlandse Grondwet van 1

887. Hierin werd het kiesrecht toegekend aan alle volwassen mannelijke inwoners die konden aantonen dat zij beschikten over "kenteekenen van geschiktheid en maatschappelijke welstand". Deze bepaling kwam in de plaats van het censuskiesrecht dat het kiesrecht voorbehield aan mensen die een minimumbedrag aan belasting betaalden. Doordat de begrippen "geschiktheid" en "maatschappelijke welstand" niet verder werden ingevuld bleek het in de volgende discussies over de uitbreiding van het kiesrecht mogelijk om de eisen uit het artikel steeds lager te stellen. Als gevolg hiervan steeg het percentage kiesgerechtigde mannen tussen 1890 en 1910 van 14 naar 65 %, zonder dat de grondwet gewijzigd hoefde te worden. Aan deze flexibiliteit dankte het artikel zijn naam "caoutchouc"-artikel.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Caoutchouc-artikel

Ministeriële verantwoordelijkheid

Ministeriële verantwoordelijkheid is de staatsrechtelijke rechtsfiguur waarbij de ministers en niet het staatshoofd, de Koning, verantwoordelijk zijn voor de daden van het staatshoofd. De verantwoordelijkheid wordt meestal afgelegd in het parlement. Dit principe is daarom een belangrijk beginsel in landen met een parlementair systeem en geldt in de meeste hedendaagse democratieën. 

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ministeri%C3%ABle_verantwoordelijkheid

de Pacificatie

https://www.lessonup.com/app/lesson/8eMbfr2YStdsQ3jYz/f6jn5D3RuQWm2sK5W

Wat gebeurde er in 1815?

1. Congres van Wenen
2. Het Koninkrijk der Nederlanden ontstond
3. Duitsland werd een keizerrijk
4. De Franse Revolutie begint

Nederland kreeg het fundament van haar huidige grondwet in:

1. 1814
2. 1848
3. 1887
4. 1917

Wie maakte de grondwetherziening van 1848?

1. Willem I
2. Willem II
3. Abraham Kuypers
4. Thorbecke

Welke vrouwelijke arts voerde actie voor het vrouwen kiesrecht?

1. Aletta Jacobs
2. Suze Groeneweg
3. Rita Verdonk
4. Wilhelmina

De Verzuiling:

1. ontstond in het laatste kwart van de 19e eeuw
2. verdeelde Nederlanders in katholieken en protestanten
3. kwam tot stand door het werk van liberalen
4. verhinderde samenwerking in WO II

Wanneer werd de Schoolstrijd opgelost?

1. 1917
2. 1925
3. 1914
4. 1919

Deze vraag gaat over de schoolstrijd in Nederland.

Over de betaling van de overheid van welke type onderwijs ging de schoolstrijd?

1. het speciaal onderwijs
2. het liberaal onderwijs
3. het bijzonder onderwijs
4. het openbaar onderwijs

Welke combinatie van politieke stroming, aanhang en politiek leider is
juist?

1. Liberalisme - arbeiders - thorbecke
2. liberalisme - hoge burgerij - troelstra
3. socialisme - arbeiders -troelstra
4. socialisme - hoge burgerij - thorbecke

Bij welke stroming hoort deze poster?

1. Socialisme
2. Confessionalisme
3. Liberalisme
4. Geen van alle

In dit jaar werd het algemeen mannenkiesrecht ingevoerd

1. 1914
2. 1915
3. 1916
4. 1917

Drie grote veranderingen door de Pacificatie van 1917:

1. 1. kiesrecht mannen en vrouwen, 2. einde schoolstrijd, en 3. nieuw kiesstelsel
2. 1. kiesrecht mannen, 2. nieuwe koning, en 3. nieuw kiesstelsel
3. 1. kiesrecht mannen, 2. einde schoolstrijd, en 3. nieuw kiesstelsel
4. 1. kiesrecht mannen en vrouwen, 2. einde schoolstrijd, en 3. nieuw parlement

In dit jaar werd het algemeen kiesrecht ingevoerd; ook vrouwen mochten stemmen

1. 1917
2. 1918
3. 1919
4. 2015

1917

• Alle mannen ouder dan 23 hebben algemeen kiesrecht
• Passief kiesrecht voor vrouwen (actief kiesrecht vanaf 1919/1922)
• Evenredige vertegenwoordiging in plaats van districtenstelsel (verkiezingen)
• Gelijke betaling voor zowel openbaar- als bijzonder onderwijs (einde Schoolstrijd)

Filmfragment: de grondwet, 1814-1917

Grondwetswijziging 1917:

'pacificatie'

• onder druk van WO I
  
• drie 'kwesties' in 1 X opgelost:
• - schoolstrijd: 
•    financiële gelijkstelling 
• - kiesrecht:
•    algemeen mannenkiesrecht
• - kiesstelsel
•    evenredige vertegenwoordiging >
• liberalen: 31 > 15 zetels
• socialisten: 15 > 22 zetels
• confessionelen: helft aantal zetels

kabinet Cort van der Linden

Welk strijdpunt past niet bij de Eerste Feministische Golf?

1. Stemrecht
2. Toegang tot Universiteit
3. Abortus
4. Eerlijker onderwijs

Bij welke stroming hoort deze poster?

1. Liberalisme
2. Socialisme
3. Confessionalisme
4. Geen van alle

Bij welke stroming hoort deze poster?

1. Confessionalisme
2. Liberalisme
3. Socialisme
4. Geen van alle