2.1 Oriëntatie Groot of klein, mooi of lelijk: iedereen is gelijk!

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

2. Naar een democratisch politiek systeem

2.1 Oriëntatie Groot of klein, mooi of lelijk: iedereen is gelijk!

             De tijd van burgers en stoommachines (1800-1900)

Lesdoel

- Hoe ontstond de parlementaire democratie in Nederland en hoe ontwikkelde deze zich in de negentiende en begin twintigste eeuw?

Grondwet 1848

• om revolutie te voorkomen
• Nederland parlementaire democratie
• naast klassieke grondrechten ook  nieuwe grondrechten
• censuskiesrecht

Artikel 1 uit de grondwet: Iedereen is voor de wet gelijk. Niemand mag in Nederland

gediscrimineerd worden.

Vrijheid van godsdienst.

Vrijheid van drukpers: iedereen mag zijn mening naar voren brengen.

Recht op vereniging en vergadering: iedereen mag een politieke partij of vereniging oprichten

en daarvan lid zijn.

Vrijheid van meningsuiting: je mag zeggen en schrijven wat je wilt, zolang je met je mening

geen andere mensen kwetst of discrimineert.

Vrijheid van onderwijs: tot 1848 waren alleen openbare scholen toegestaan. Nu mogen ook

protestanten en katholieken hun ‘bijzondere’ scholen stichten. 

Artikel 1 uit de grondwet: Iedereen is voor de wet gelijk. Niemand mag in Nederland gediscrimineerd worden.

• Vrijheid van godsdienst.

• Vrijheid van drukpers: iedereen mag zijn mening naar voren brengen.
  

• vrijheid op vereniging en vergadering: iedereen mag een politieke partij of vereniging oprichten en daarvan lid zijn.

• Vrijheid van meningsuiting: je mag zeggen en schrijven wat je wilt, zolang je met je mening geen andere mensen kwetst of discrimineert.

• Vrijheid van onderwijs: tot 1848 waren alleen openbare scholen toegestaan. 

Grondwet 1848

Wat veranderde er?

• Koning verloor veel macht.
• Koning niet langer leiding geven aan regering.
• Leider regering: minister-president
• Parlementair stelsel

1887

• Het 'caoutchouc-artikel' (Het 'rubberen artikel') komt in de Grondwet: afschaffing censuskiesrecht. Waarbij het kiesrecht wordt gegeven aan volwassen mannen 'die daarvoor geschikt zijn'. ('kentekenen van geschiktheid en maatschappelijke welstand')
  
• Deze eisen konden nu steeds worden aangepast. 

Tijdlijn algemeen kiesrecht

1917	Kiesrecht voor mannen vanaf 25 jaar.
1919	Kiesrecht ook voor vrouwen vanaf 25 jaar.
1946	Algemeen kiesrecht vanaf 23 jaar.
1965	Algemeen kiesrecht voor NL'ers vanaf 21 jaar.
1972	Algemeen kiesrecht voor NL'ers vanaf 18 jaar.

Via deze link ga je naar een korte clip (2:33 minuten) over de grondwet van Thorbecke (1848).

Huiswerk

Maken opdrachten 2.1