MOD3 - P2 - lw 5 pt 2

• Module 3
• MBO
• Studiejaar 1

MOD3 - P2 - lw 5

Actieve studiehouding

Actieve studiehouding

Beoordeling module 3 periode 2

• Module toets H5 t/m H8
• Theorie studie (online) - 40 opdrachten

Lesdoelen

Aan het einde van deze week:

• Kun je een beschrijving van de doelgroep kwetsbare ouderen geven
  
• Weet je wat dementie is
  
• Kun je de fasen van dementie herkennen en beschrijven
  
• Kun je een aantal begeleidingstips benoemen bij dementie
  
• Kun je aantal methoden en benaderingswijzen benoemen en omschrijven

6.3 Psychogeriatrie

6.3 Psychogeriatrie

Geriatrie

Specialisme dat zich richt op ouderen met meerdere aandoeningen.

Psychogeriatrie

Specialisme dat zich richt op ouderen met cognitief-psychische beperkingen (cognitief=alles met kennis te maken heeft)

Als je nadenkt over psychogeriatrie, welk ziektebeeld komt dan bij je op?

6.3 Psychogeriatrie

Dementie = verzamelnaam van aandoeningen waarbij geestelijk vermogen achteruit gaat

Vormen die we behandelen zijn:

• Alzheimer
• Vasculaire dementie
• Frontotemporale dementie

Alzheimer

•  Meest voorkomende vorm
• Afname van hersenweefsel
  >> Door een bepaald eiwit raakt hersenweefsel in de verdrukking
• Komt voor tussen 70-80 jaar
• Genezing nog niet mogelijk
• Progressieve geheugenstoornis
  >> Eerst kortetermijngeheugen, daarna ook langetermijn

Alzheimer

•  Meest voorkomende vorm
• Afname van hersenweefsel
  >> Door een bepaald eiwit raakt hersenweefsel in de verdrukking
• Komt voor tussen 70-80 jaar
• Genezing nog niet mogelijk
• Progressieve geheugenstoornis
  >> Eerst kortetermijngeheugen, daarna ook langetermijn

Kortetermijngeheugen (=werkgeheugen)

Gemiddeld ruimte voor 7 items (bv. boodschappen, een nog te sturen berichtje, etc.)

Langetermijngeheugen

Vaardigheden in het procedureel geheugen

Feiten in het declaratief geheugen

Alzheimer - Kenmerken

• Afasie (taalproblemen)
• Apraxie (doelgerichte, praktische handelingen)
• Gedragsveranderingen (gebrek aan interesse, somberheid)
• Moeite met plannen en organiseren
• Uitvoeren van complexe vaardigheden/hande-lingen
• Confabuleren (vergeetachtigheid verbloemen)

• Persevereren (doorzetten, herhalen van uitingen/handelingen)
• Decorumverlies (verlies van manieren en van een onverzorgd uiterlijk)
• Desoriëntatie (niet weten waar hij/zij is, welke dag/tijd, mensen niet herkennen).

Alzheimer - Kenmerken

Voor de cliënt...

• Angstig idee het geheugen te verliezen
• Van grote invloed op het leven (maar ook voor de directe omgeving)
• Grote afhankelijkheid van hulp

>> Wat betekent het verder nog voor de directe omgeving?

Wat is een verzamelnaam van de aandoeningen waarbij geestelijk vermogen achteruit gaat?

Geriatrie is het specialisme wat zich bezighoud met...?

1. ouderen met meerdere aandoeningen
2. ouderen met cognitief-psychische beperkingen

Alzheimer's komt gemiddeld veel voor tussen de ...

1. 50-60
2. 60-70
3. 70-80

Feiten worden opgeslagen in het...

1. Werkgeheugen
2. Declaratief geheugen
3. Procedureel geheugen

Afasie is ...

1. Taalproblemen
2. Problemen met doelgerichte handelingen
3. Herhaaldelijk hetzelfde vertellen

Hoe noem je het verlies van manieren en van een verzorgd uiterlijk?

Door met Alzheimer...

Voor de cliënt...

• Angstig idee het geheugen te verliezen
• Van grote invloed op het leven (maar ook voor de directe omgeving)
• Grote afhankelijkheid van hulp

>> Wat betekent het verder nog voor de directe omgeving?

Door met Alzheimer...

Alzheimer's kent drie fasen:

• Vroege fase
• Middenfase
• Late fase

Kenmerken uit een eerdere fase kunnen aanblijven in een nieuwe fase (kenmerken uit 1 en 2 komen dus ook in 3 voor)

Fase 1: Vroege fase

Kleine veranderingen in gedrag en in het "kunnen".

• Vergeetachtigheid (>> kan angst oproepen, confabuleren, somberheid, ongeduldigheid, geprikkeld overkomen)
• Moeite met plannen
• Lastig aan te passen aan nieuwe situaties
• Trager in handelen en denken
• Moeilijker beslissingen nemen
• Verlies in interesse (in andere en in activiteiten)

Voor jou als begeleider [FASE 1]

• Voorzie cliënt en omgeving van informatie over ziektebeeld
• Biedt (emotionele) begeleiding
• Probeer het gevoel van angst en onveiligheid te verminderen (neem het wel serieus!) >> Ga op zoek naar mogelijkheden (bv. te richten op vaardigheden die men wel nog

Fase 2: Midden fase

• Nieuwe dingen onthouden lukt niet meer
• Minder goed oriënteren
• Leeft meer in het verleden en verliest het contact met het heden
• Complexere handelingen (ook ADL) worden lastiger, of lukken niet meer
• Spraak problemen
• Gedragsveranderingen, bijvoorbeeld stemmingswisselingen of prikkelbaarheid
  >> Verzamelwoede om grip te houden op de situatie

Voor jou als begeleider [FASE 2]

• Behoud dagelijkse structuur
• Gebruik hulpmiddelen bij het aanbieden van een dagstructuur (agenda, zorghorloge)
• Ga op zoek naar passende activiteiten
  >> Iemand die werkzaam is geweest als secretaresse, lades op laten ruimen

Fase 3: Late fase

• Ernstige desoriëntatie (tijd, plaats, personen)
• Verleden en heden lopen door elkaar
• Deze fase kan lang duren (6-9 jaar)
• Verbaal communiceren is nauwelijks mogelijk
• Slikproblemen maken eten en drinken moeilijker
• Zitten zal moeilijker gaan
• Kan minder balans houden
• Verliest spierkracht
• Komt veel in bed te liggen
• Verandering in reflexen (zuig reflex en grijp reflex van het baby zijn komen terug)
• Wellicht in het laatste stadium een foetushouding

Voor jou als begeleider [FASE 3]

• n8Cliënt is geheel afhankelijk van zorg
• Je ondersteunt bij ADL
• Speel in op de lichamelijke behoeften van de cliënt (lichamelijk contact)
• Biedt geruststelling
• Zintuigelijke prikkels (bv. bekende rustgevende muziek)
• Creer een bekende, huiselijke sfeer in de kamer/appartement binnen de instelling

Ziektebeeld volgens perspectief van cliënt

1. Het bedreigde ik

• Vergeetachtigheid
• Angst voor dementie
• Voelt bedreigd en probeert het te verbergen

2. Het verdwaalde ik

• Vergeetachtigheid neemt toe
• Gebruiken woorden verkeerd
• Vergeten de leeftijd
• Verliezen vaardigheden (bv. klok lezen)

3. Het verborgen ik

• Trekken zich terug; keren in hun eigen wereld
• Maken moeilijk contact
• Willen nuttig zijn, maar tegelijkertijd ook met rust gelaten worden
• Incontinentie komt voor

4. Het verzonken ik

• Geven nauwelijks reactie
• Vaak gesloten ogen
• Geef ze het gevoel de moeite waard te zijn
• Moeilijke fase voor directe omgeving
• Lijkt soms alleen nog lichamelijk aanwezig te zijn

Andere vormen van dementie

Vasculaire dementie

Achteruitgang van geestelijke vermogens door verstoring van de bloedtoevoer in de hersenen.

• Ontstaat plotseling, verloopt daarna stapsgewijs > onvoorspelbaar verloop
• Tijdelijke terugkeer van beter functioneren kan
• Symptomen zijn per persoon verschillend > afhankelijk van de plaats in de hersenen

Andere vormen van dementie

Vasculaire dementie - symptomen

• Traagheid in het denken en handelen; moeite met het uitvoeren van handelingen
• Snel vermoeid zijn
• Geheugenproblemen
• Lichamelijke achteruitgang
• Besef van achteruitgang > veroorzaakt angst

Andere vormen van dementie

Frontotemporale dementie

Achteruitgang van geestelijke vermogens door aantasting van het voorste gedeelte. Voorste gedeelte zorgt voor emoties, planning, uitvoeren van taken, en begrijpen van taal. Komt vaak voor tussen 50 en 60 jaar.

Andere vormen van dementie

Frontotemporale dementie - symptomen

• Gedragsveranderingen
• Persoonlijkheidsveranderingen
• Minder remmingen
• Onrust
• Moeite met spontale spraak
• Onverschilligheid
• Gebrek aan inzicht in de aandoening

Bij het begeleiden van iemand met dementie

• Neem de tijd voor de cliënt
• Schep overzicht en structuur
• Voorkom te veel prikkels
• Zorg voor een vertrouwde omgeving met eigen voorwerpen > zorgt voor veiligheid
• Werk met de persoonlijke achtergrond: betrek het opleidingsniveau, cultuur, religie of favoriete bezigheden
• Bevestig waar de cliënt goed in is en geef complimenten
• Help bij het maken van keuzes
• Bedenk: wat kan de cliënt zelf,  waarbij moet ik ondersteuenen of wat moet ik overnemen?
• Pas begeleiding aan op stemmingswisselingen
• Blijf communiceren en contact maken > ook via de zintuigen!

Maak de opdracht van Mw. Van Dam

Frontotemporale dementie - symptomen

• Gedragsveranderingen
• Persoonlijkheidsveranderingen
• Minder remmingen
• Onrust
• Moeite met spontale spraak
• Onverschilligheid
• Gebrek aan inzicht in de aandoening