HAVO Hoofdstuk 4.3

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 4.3: Massaverhoudingen

Overmaat & Ondermaat

Leerdoelen

• Je leert rekenen met massaverhoudingen.
• Je leert hoe je over- of ondermaat moet berekenen.

Overmaat - Ondermaat

• Als een reactie in massa niet precies volgens verhouding is, bijvoorbeeld de reactie vergelijking A + B -> AB, met als verhouding 1:2. Waarin de massa voor A 5g en B 5g is.
  
• Stof B is in ondermaat als we de 5g A willen verbruiken, want de verhouding is 1:2 dus moet er 10g B zijn.
  
• Stof A is in overmaat als we de 5g B verbruiken want de verhouding is 1:2 dus voor 5g hebben we 2,5g A nodig. Omdat we 2,5g A overhouden aan het einde van de reactie is stof A dus in overmaat.
  

Versimpeld

• Ik ga hamburgers maken, ik heb 5 broodjes en 4 burgers.
• Ik heb een Overmaat aan broodjes.
• Ik heb een ondermaat aan burgers.

Stappenplan

• Stel de reactie vergelijking kloppend op
  
• Bereken de molecuulmassa’s van je de reagerende moleculen
  
• Vermenigvuldig de massa van stof A met de molecuulmassa naar verhouding van stof B
  
• Deel dit antwoord vervolgens door de molecuulmassa naar verhouding van stof A
  
• Je hebt nu berekend hoeveel massa stof B er in verhouding reageert met stof A
  

In praktijk

• Context: 25g Koperoxide reageert 4 : 1 met 5,5g Methaan. Bereken welke stof in ondermaat aanwezig is.
  
• Stap 1 : De reactie verhouding is al gegeven dus we hoeven niet een kloppende reactie vergelijking op te stellen.
  
• MCuO = 1x 63,5u + 1x 16,0u = 79,5uMCH4 = 1x 12,0u + 4x 1,0u = 16,0u
  
• Hierna gaan we kruislings vermenigvuldigen om te bepalen hoeveel er naar verhouding reageert.
  

KCl reageert 2:3 met O2. Ik heb 23g KCl, hoeveel O2 heb ik nodig om dit volledig te laten reageren?

C4H10 reageert 2:13 met O2. Ik heb 30g C4H10 en 100g O2. Bereken welke stof en hoeveel in ondermaat aanwezig is.

NH3 reageert 1:1 met HCl naar NH4Cl
Ik heb 56g NH3 en 89g HCl. Hoeveel gram NH4Cl ontstaat er?