4.3 Gelijke rechten en nieuwe rollen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

4.3 Gelijke rechten en nieuwe rollen

Nederland na 1945: cultuur en mentaliteit

Herhaling 4.2

Klassikale uitleg 4.3

Zelfstandig werken

Deze les 

Je kunt beschrijven hoe Nederlanders vanaf de jaren 1950 anders gingen denken over de rollen binnen het gezin.

Je kunt beschrijven voor welke rechten vrouwen streden tijdens de tweede feministische golf.

Je kunt met behulp van voorbeelden uitleggen dat Nederlanders vanaf de jaren 1960 meer mogelijkheden kregen om zelf te bepalen hoe ze wilden leven.

Leerdoelen

TERUG KIJKEN

Socialisten

Liberalen

Katholieken

Protestanten

Gehoorzaam zijn

Sociale controle

Bijv. kranten, omroepen,

politieke partijen, voetbalclubs

De Tweede Wereldoorlog

1950

nozems

provo's

hippies

ouderwets

bemoeizuchtig

secularisatie

minder sociale

controle

meer individuali-

sering

TERUG KIJKEN

TERUG KIJKEN

babyboom

TERUG KIJKEN

babyboom

hard werken

zuinig leven

niet praten over de oorlog

TERUG KIJKEN

babyboom

hard werken

zuinig leven

niet praten over de oorlog

consumptiemaatschappij

massacultuur

amerikanisering

TERUG KIJKEN

babyboom

hard werken

zuinig leven

niet praten over de oorlog

consumptiemaatschappij

massacultuur

amerikanisering

globalisering

informatiemaatschappij

4.3 Gelijke rechten en nieuwe rollen

Nederland na 1945: cultuur en mentaliteit

A: Vaste rollen

Gezin tot jaren 1950:

• tot trouwen bij ouders wonen
• veel kinderen krijgen
• scheiden was eigenlijk onmogelijk
• homoseksualiteit onbespreekbaar

Een vast rollenpatroon:

• vrouwen: huishouden en kinderen opvoeden
• meisjes: naar de huishoudschool 
• mannen: buitenshuis werken
• jongens: vak leren om geld te kunnen verdienen

Ongelijke positie man/vrouw ook in de wet:

• gezinspolitiek: belastingvoordelen aan gezin waarbij alleen één persoon inkomen had (meestal de vader)
• getrouwde vrouwen werden 
  handelings-onbekwaam: niet in staat om zelfstandig belangrijke beslissingen te maken
  - geen eigen bankrekening 
  - toestemming man bij aankopen
  - tot 1957 
• ambtenaren/onderwijzeressen ontslagen na trouwen

Veranderingen:

1955: getrouwde vrouwen niet meer ontslagen

1957: einde handelingsonbekwaamheid

Vrouwen mochten nu ook werken!

4.3 Gelijke rechten en nieuwe rollen

Nederland na 1945: cultuur en mentaliteit

B: de tweede feministische golf 

Feminisme: beweging die opkomt voor gelijke rechten vrouw

Eerste feministische golf:

- 1919: kiesrecht voor de vrouwen

Tweede feministische golf (1960/1970):

- gelijke kansen opleiding en werk

- verandering vaste rollenpatroon

- keuzevrijheid bij gezinsplanning

- recht op abortus

Actiegroepen:

- Dolle Mina's: zoeken aandacht in de media

- Man-Vrouw-Maatschappij (MVM): in gesprek met politiek

4.3 Gelijke rechten en nieuwe rollen

Nederland na 1945: cultuur en mentaliteit

C: Meer persoonlijke vrijheid

Vanaf 1960:

• Gezin verandert:
  - samenwonen zonder trouwen geen probleem
  - scheiden wordt makkelijker
  - eenoudergezinnen
  - samengestelde gezinnen
  - bewust geen kinderen nemen
  - bewust vrijgezel blijven 
• Homoseksualiteit:
  - meer ruimte voor homo- en biseksuelen
  - oprichting COC 
  - cafe en clubs voor homoseksuelen
  - 2001: homoseksuelen mogen trouwen

Vanaf 1960:

• Keuzes over leven en dood
  -  1980: abortus legaal
  -  2001: euthanasie mogelijk
  
  
• Wijzigingen in de grondwet:
  -  1983: iedereen gelijk, discriminatie verboden 
  

4.3: alle opdrachten

Huiswerk voor dinsdag 16 mei