Het einde van de Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 4

De Koude Oorlog

Het einde: periode 1970-1991

Leerdoelen

Je kan uitleggen hoe Gorbatsjov aan de hand van Glasnost en Perestrojka de Sovjet-Unie wilde hervormen.

 Je kan uitleggen waarom de politiek van Gorbatsjov onbedoeld leidde tot de val van de Berlijnse Muur in 1989.

 Je kent alle belangrijke begrippen, jaartallen en personen.

Praagse Lente

1968 Praagse Lente

• Tsjecho- Slowakije wil communisme met een menselijk gezicht (minder streng dus). Meer vrijheid en democratie.
• Sovjet- Unie is tegen veranderingen en stuurt troepen om deze Praagse Lente te stoppen.
• Praagse Lente wordt met geweld gestopt.

Detente

[de·ten·te (de; v) politieke ontspanning]

Ontspanning in de jaren '70 tussen de Verenigde Staten en de communistische wereld

Waarom ontspanning?

• Betere communicatie sinds de Cuba Crisis (Hotline)

• De wereld was inmiddels wel gewend aan de Koude Oorlog
  

De dominotheorie bleek niet waar te zijn

• Economisch en politiek begon de Sovjet-Unie vast te lopen (stagnatie) 
• - wapenwedloop koste (te)veel geld
• - SU deed mee aan oorlog in Afghanistan
• - vijfjarenplannen werkten niet

Mikhail Gorbatsjov

• Glasnost: openheid

• Perestrojka: economische hervormingen

• Bezuinigen op militaire activiteiten: minder wapens, minder soldaten.

• Dus ook minder Sovjet-soldaten buiten de Sovjet-Unie
  

1989

Gorbatsjov trekt zijn troepen terug uit de Oost-Eurpese landen.

Hongarije en Polen werden vrije verkiezingen gehouden. 

Hongarije zet de grens 

met Oostenrijk open

mei 1989

Veel andere inwoners van Oost-Europese landen vluchten 

via Hongarije naar het westen.

Deze Oost-Europese leider begrijpt wél de ideeën van Glasnost en Perestrojka: hij wil zijn volk meer vrijheid geven.

Oost-Duitsland

• Bevolking van Oost-Berlijn en Oost-Duitsland wil meer vrijheid en openzetten van de grens

• ... maar de Oost-Duitse regering wil dit absoluut niet!
  

• Grote demonstraties tegen de regering in Oost-Berlijn
  

• Ook tijdens het 40e verjaardagsfeest van de DDR

Gorbatsjov is eregast...

...maar komt niet om feest te vieren, maar om de leiders van Oost-Duitsland te waarschuwen: 

de Sovjet-Unie helpt niet meer bij het neerslaan van demonstraties

Totale ineenstorting 

van het communisme in Oost-Europa

• 16 november 1989: communistische leider van Bulgarije wordt afgezet
• 28 november 1989: communistische partij van Tjecho-Slowakije staat haar macht af

• 25 december 1989: communistische leider Roemenië wordt terechtgesteld

• april 1990: vrije verkiezingen in delen van Joegoslavië
• 
  

(onbedoelde) gevolgen:

1. Omschakeling planeconomie naar markteconomie zorgt voor hoge (voedsel) prijzen
2. Uitelkaar vallen Sovjet-Unie door zelfstandigheid deelrepublieken
   

Einde van de Sovjet-Unie

25 december 1991

• Veel verschillende volken willen niet meer bij de Sovjet-Unie horen. 
  
• In 1991 houdt de Sovjet-Unie dan ook op te bestaan: grote delen van de Sovjet- Unie worden onafhankelijke landen, zoals Oekraïne, Wit-Rusland en Armenië.
  
• Het deel dat nog overblijft gaat verder als Rusland o.l.v. Boris Jeltsin.
  

RUSLAND:

• Geen supermacht meer
• Hoge prijzen door overschakeling markteconomie
• Hoge werkloosheid, zwarthandel, armoede
  
• Enkelen worden echter steenrijk
• Velen willen terug naar de "goede oude tijd"
• 1999: Poetin
• Economisch herstel door verkoop gas en olie aan buitenland
  

De leider: Poetin!

Opdrachten maken

Maken 6.4