H5 §2 Het einde van de Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 4

De Koude Oorlog

Het einde: periode 1970-1991

Leerdoelen

Aan het eind van deze presentatie kun je beschrijven hoe  de Koude Oorlog eindigde - Welke gevolgen de val van de Muur had en hoe de verhoudingen tussen Oost en West zich ontwikkelden in Europa na 1991

§ 1 intro

GEZAMENLIJK LEZEN INTRO
BEHANDELEN:
VRAAG 1 en 2

§ 2.1 Het einde van de Koude Oorlog

Detente

[de·ten·te (de; v) politieke ontspanning]

Ontspanning in de jaren '70 tussen de Verenigde Staten en de communistische wereld

Waarom ontspanning?

• Betere communicatie sinds de Cuba Crisis (Hotline)

• De wereld was inmiddels wel gewend aan de Koude Oorlog
  

De dominotheorie bleek niet waar te zijn

• Economisch en politiek begon de Sovjet-Unie vast te lopen (stagnatie)

De Koude Oorlog ontdooit

De tweede helft van de jaren '80

Waarom?

• Amerikaanse president Reagan wordt herkozen in 1984: hij kan nu iets vriendelijker richting de Sovjet-Unie zijn

• Nieuwe leider voor de Sovjet-Unie: Mikhail Gorbatsjov: brengt een ander geluid
  

Mikhail Gorbatsjov

• Glasnost: openheid

• Perestrojka: economische hervormingen

• Bezuinigen op militaire activiteiten: minder wapens, minder soldaten.
  

• Dus ook minder Sovjet-soldaten buiten de Sovjet-Unie
  

Gorbatsjov:

1. Meer vrijheid en democratie in Rusland
2. Ook in deelrepublieken
3. Einde wapenwedloop/Koude oorlog
4. Samenwerking met het westen
   

Zelfstandig werken

Maak de vragen: 3,4,5

§ 2.2 De val van de Berlijnse Muur

9 november 1989

1989

De val van het communisme in Oost-Europa

VOORAF:

• Door nieuw beleid Gorbatsjov eisen burgers in de satelietstaten democratie
• 1989: vrije verkiezingen in Polen en Hongarije
• Communisme verliest haar macht
• Sovjetlegers grijpen niet meer in.....
  

Hongarije zet de grens 

met Oostenrijk open

mei 1989

Veel andere inwoners van Oost-Europese landen vluchten 

via Hongarije naar het westen.

Deze Oost-Europese leider begrijpt wél de ideeën van Glasnost en Perestrojka: hij wil zijn volk meer vrijheid geven.

Wat is er aan de hand?

• Bevolking van Oost-Berlijn en Oost-Duitsland wil meer vrijheid en openzetten van de grens

• ... maar de Oost-Duitse regering wil dit absoluut niet!
  

• Grote demonstraties tegen de regering in Oost-Berlijn
  

• Ook tijdens het 40e verjaardagsfeest van de DDR

Gorbatsjov is eregast...

...maar komt niet om feest te vieren, maar om de leiders van Oost-Duitsland te waarschuwen: 

de Sovjet-Unie helpt niet meer bij het neerslaan van demonstraties

Elke avond zijn er demonstraties

De druk op de Oost-Duitse regering neemt toe, terwijl de wereldpers kijkt naar de situatie in Oost-Berlijn

9 november 1989 - DDR regering besluit dat iedere DDR burger de grens over mag

Verwarring!

Bedoeld was: iedereen die de DDR voorgoed wil verlaten mag weg

resultaat: alle DDR burgers willen naar de andere kant

Daarna gaat het snel...

Totale ineenstorting 

van het communisme in Oost-Europa

16 november 1989: communistische leider van Bulgarije wordt afgezet

• 28 november 1989: communistische partij van Tjecho-Slowakije staat haar macht af

• 25 december 1989: communistische leider Roemenië wordt terechtgesteld

• april 1990: vrije verkiezingen in delen van Joegoslavië

(onbedoelde) gevolgen:

1. Omschakeling planeconomie naar markteconomie zorgt voor hoge (voedsel) prijzen
2. Uitelkaar vallen Sovjet-Unie door zelfstandigheid deelrepublieken
   

Einde van de Sovjet-Unie

25 december 1991

• Veel verschillende volken willen niet meer bij de Sovjet-Unie horen. 
  
• In 1991 houdt de Sovjet-Unie dan ook op te bestaan: grote delen van de Sovjet- Unie worden onafhankelijke landen, zoals Oekraïne, Wit-Rusland en Armenië.
  
• Het deel dat nog overblijft gaat verder als Rusland o.l.v. Boris Jeltsin.
  

RUSLAND:

• Geen supermacht meer
• Hoge prijzen door overschakeling markteconomie
• Hoge werkloosheid, zwarthandel, armoede
  
• Enkelen worden echter steenrijk
• Velen willen terug naar de "goede oude tijd"
• 1999: Poetin
• Economisch herstel door verkoop gas en olie aan buitenland
  

Poetin..

Laat zich zien als een sterke leider:

- Hij duldt geen tegenspraak.

- Wil het liefst het de grenzen van het oude Sovjet-Rijk terug.

Door de komst van Poetin..

Kan je eigenlijk zeggen dat de spanning tussen het West en Oostblok weer terug is!

De leider: Poetin!

Zelfstandig werken

Maak de vragen: 6,7,8

§ 5.3 Veranderde verhoudingen na 1991

Problemen Oost-Duitsland

• Veel Oost-Duitsers verhuizen naar Wes-Duitsland:

1. Slecht voor economie van Oost-Duitsland
2. West-Duitsland kan de stroom van mensen niet aan
   

Oplossing: Voorstel van West-Duitse bondskanselier Helmut Kohl:              Duitsland herenigen                                      3 oktober 1990

Eind goed, al goed?

• Omschakeling van plan- naar markteconomie verloopt stroef door verouderde- en vervuilende industrie in Oost-Duitsland
  
• Sluiting fabrieken en daardoor werkloosheid
• West-Duitsers moeten extra belasting betalen om Oost-Duitsers te helpen
  

 Gevolgen voor Europa's Oostbloklanden

• Splitsing Tsjechoslowakije in Tsjechië en Slowakije
• Burgeroorlog Joegoslavië: Servië, Kroatië, Bosnië-Herzegovina, Macedonië en Montenegro (2006) worden onafhankelijk
  

Personen uit deze les

• Gorbatsjov
• Reagan
• Jeltsin
• Poetin
• Kohl
  

Begrippen:

• Perestrojka
• Glasnost
• Duitse eenwording
  

Jaartallen uit deze les

• 1985
• 1989
• 1991

Zelfstandig werken

Maak de vragen: 9 t/m 12