K13 geslachtsgebonden overerving

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

Geslachtsgebonden overerving

Geslachtsgebonden overerving

Soms is er iets bijzonders met de overerving: 

Het gen ligt op het X-chromosoom

Het Y-chromosoom is veel kleiner, dus bevat het gen NIET!

Hierbij gaat de overerving anders.

Kijk naar het volgende filmpje

0

Geslachtsgebonden overerving

Stap voor stap

In de opgave wordt normaal gesproken genoemd dat het geslachtsgebonden is.

DIt betekent, dat het gen op het X-chromosoom zit en niet op het Y-chromosoom.

Vrouw heeft 2 X-chromosomen, dus 2 keer het gen.

Man heeft 1 X-chromossom, dus gen 1 keer. Op het Y-chromosoom zit het gen niet.

Geslachtsgebonden overerving

Stap voor stap 2

Vrouw heeft 2 X-chromosomen, dus 2 keer het gen.

Man heeft 1 X-chromossom, dus gen 1 keer. Op het Y-chromosoom zit het gen niet. Daaom zet je in plaats van het gen een sterretje *

Vul nu eerst de mogelijkheden in:

Vrouw:  KK kleuren zien, homozygoot

                 Kk kleuren zien, heterozygoot

                 kk kleurenblind, homozygoot

Man        K*   kleuren zien

                 k*   kleurenblind

Kleurenblindheid is geslachtgebonden.

Kleuren zien is dominant, K

kleurenblind is recessief, k

Y -chromosoom *

Geslachtsgebonden overerving

Stap voor stap 3

Vul nu eerst de mogelijkheden in:

Vrouw:  KK kleuren zien, homozygoot

                 Kk kleuren zien, heterozygoot

                 kk kleurenblind, homozygoot

Man        K*   kleuren zien

                 k*   kleurenblind

Vraag: een kleurenblinde man en een heterozygote vrouw krijgen een kind.

Hoeveel procent kans heeft het stel op een kleurenblind kind??

Kleurenblindheid is geslachtgebonden.

Kleuren zien is dominant, K

kleurenblind is recessief, k

Y -chromosoom *

Geslachtsgebonden overerving

Stap voor stap 3

Vraag: een kleurenblinde man en een heterozygote vrouw krijgen een kind.

Hoeveel procent kans heeft het stel op een kleurenblind kind??

Man:     k*

Vrouw Kk

Vul in  het 

kruisingsschema

Vrouw: KK kleuren zien, homoz.

              Kk kleuren zien, heteroz.

              kk kleurenblind, homoz.

Man      K* kleuren zien

               k* kleurenblind

Geslachtsgebonden overerving

Stap voor stap 3

Vraag: een kleurenblinde man en een heterozygote vrouw krijgen een kind.

Hoeveel procent kans heeft het stel op een kleurenblind kind??

Man:     k*

Vrouw Kk

Vul in  het 

kruisingsschema

Vrouw: KK kleuren zien, homoz.

              Kk kleuren zien, heteroz.

              kk kleurenblind, homoz.

Man      K* kleuren zien

               k* kleurenblind

ANTWOORD:

aa en a* zijn kleurenblind, dus 50%

Voorbeeldopgave hemofilie

Oefenopgave hemofilie

Hemofilie is een ziekte waarbij het bloed niet goed wil stollen.

Vraag: een gezonde man en een heterozygote vrouw krijgen een kind.

Hoeveel procent kans heeft het stel op een kind met  hemofilie??

Man:     A*

Vrouw Kk

Vul in  het 

kruisingsschema

Vrouw: AA gezond, homoz.

          Aa gezond (drager), heteroz.

             aa hemofilie, homoz.

Man      A* gezond

               a* hemofilie

Oefenopgave hemofilie

Hemofilie is een ziekte waarbij het bloed niet goed wil stollen.

Vraag: een gezonde man en een heterozygote vrouw krijgen een kind.

Hoeveel procent kans heeft het stel op een kind met  hemofilie??

Man:     A*

Vrouw Kk

Vul in  het 

kruisingsschema

Vrouw: AA gezond, homoz.

          Aa gezond (drager), heteroz.

             aa hemofilie, homoz.

Man      A* gezond

               a* hemofilie

Antwoord:

a* heeft hemofilie, dus 25%

https:

Waar aan kun je zien dat deze ziekte niet geslachtsgebonden is?

1. Dat kun je niet zien in de afbeelding
2. De dochters van Jetty zijn gezond
3. De zoons van Jetty zijn niet ziek
4. Marie is gezond

Moeder is drager van een recessief overervende geslachtsgebonden ziekte. Vader is ziek. Zij zijn in verwachting van een kind. Hoe groot is de kans dat dit kind ook drager is?

1. 100%
2. 50%
3. 25%
4. 0%

Wat hoort er bij geslachtsgebonden overerving?

1. Alleen jongens kunnen dit krijgen
2. Alleen meisjes kunnen dit krijgen
3. Het allel ligt op het X-chromosoom
4. Het allel ligt op het Y-chromosoom

Ik heb het gevoel, dat ik de stof nu zo beheers, dat ik de opgaven kan maken

0100