4.1 leven op het platteland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Huiswerk bespreken. Welke vraag/vragen snap je niet?

Agrarische samenleving is een samenleving waarin...

1. Alle mensen wonen in de stad en zijn ambachtslieden
2. Mensen zowel in de stad als op het platteland wonen
3. Bijna alle mensen boeren zijn en op het platteland wonen

De agrarische samenging ontstond door

1. de val van het West-Romeinse Rijk
2. de val van het Oost-Romeinse Rijk

De agrarische samenging ontstond door

1. de val van het West-Romeinse Rijk
2. de val van het Oost-Romeinse Rijk

Middeleeuwen

• Middeleeuwen 500 - 1500 
• Vroege middeleeuwen 500 - 1000
• Late middeleeuwen 1000 - 1500

Wat voor een samenleving kende deze periode?

4.1 Leven op het platteland 

planning

• Lesdoelen
• huiswerk
• Uitleg 
• Quizje
• Opdrachten maken
• Afsluiten 

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe edelen hun grondgebied organiseren en besturen, en hoe het leven van de boeren er uitziet in deze tijd.

Hofstelsel

• Een dorp met landbouwgrond heette een domein

• De heer was de baas van een domein: alle grond was van hem.

• Hij woonde soms in een donjon, een soort kasteel en soms in een vroonhof,   de grote boerderij van de heer in het dorp
• Het domein was zelfvoorzienend, autarkisch.

Een donjon, of mottekasteel, was een versterkte wachttoren. Hier woonde de heer als er gevaar was.

Het gebied buiten het domein bestond uit de grond van de vrije boeren en de woeste gronden, onontgonnen gebied en bossen.

De vrije boeren moesten tijdens een oorlog wél meevechten met de heer. De wapenuitrusting moesten ze zelf betalen.

Meestal moesten de vrije boeren ook pacht betalen.

De akkers van de heer werden bewerkt door horigen. Er waren akkers waarbij de volledige opbrengst naar de heer ging, en er waren akkers waarbij een deel van de opbrengst voor de horige boeren was. Overigens moesten ze hun pacht ook weer van deze opbrengst betalen.

Het vroonhof was de boerderij (hoeve) van de heer. Hier woonde de heer als er geen gevaar was. De opbrengsten van zijn akkers werd in schuren opgeslagen. In woningen naast een vroonhof woonden de horige boeren in geval van gevaar, zoals oorlog.

Bij het vroonhof waren stallen voor de dieren en boomgaarden.

Horigen woonden in vredestijd buiten het vroonhof

Met het hofstelsel bedoelen we het hele systeem (stelsel) van heren en horigen, inclusief de pacht en de herendiensten.

Veel plichten,

weinig rechten

• Iedereen op het domein van de heer hoorde bij het domein
• De boeren waren horigen van de heer: ze moesten gehoorzaam zijn
• Om op de grond van de heer te kunnen wonen, moest je pacht betalen.
• De horigen waren ook verplicht om herendiensten, klusjes, te doen.
• Een horige moest overal toestemming voor vragen, ook om te trouwen
• Een gevluchte horige was na een jaar en een dag een vrije boer.

Het drieslagstelsel

• Als landbouwgrond elk jaar wordt gebruikt, dan wordt de grond onvruchtbaar, waardoor de oogst steeds minder werd.
• Met het drieslagstelsel werd de grond verdeeld in drie stukken, 
• waarbij elk jaar één stuk grond niet gebruikt werd (braak). 

• Hierdoor kon de grond herstellen en werd de opbrengst hoger.
  

Braak

🐄

Zomergraan

🏖

Hoe werkt het drieslagstelsel?

Jaar 1 

Jaar 2 

Jaar 3 

Wintergraan

☃️

Zomergraan

🏖

Braak

🐄

Wintergraan

☃️

Braak

🐄

Wintergraan

☃️

Zomergraan

🏖

Een domein bestaat uit...

1. 2 delen
2. 3 delen
3. 4 delen
4. 5 delen

De baas van een domein wordt de domeinheer genoemd

1. Juist
2. Onjuist

Welk onderdeel van een domein is alleen voor de heer

1. Woeste grond
2. Vroonland
3. Hoeveland

Woeste gronden bestonden uit

1. Rivieren
2. Bossen
3. Moerassen
4. A,B en C zijn juist

In het hofstelsel:

1. geeft de heer bescherming aan de horige
2. moesten horigen herendiensten verrichten
3. geeft de horige een deel van de opbrengst van het land aan de heer
4. helpt de heer de horige op het land tijdens de oogsttijd

Het hofstelsel had als voordeel dat 'hij' zelf niet op het land hoefde te werken.

Wie is in bovenstaande zin 'hij'?

1. Een horige
2. Een heer

Hoe noemen we de klusjes die de horige moest doen voor de landheer?

1. Slavenarbeid
2. pacht
3. klusjes
4. herendiensten

Wat zijn herendiensten?

1. Zo af en toe eens op bezoek gaan bij de heer
2. Klusjes doen voor de heer of het klooster
3. Gratis op het land van de heer wonen
4. Bescherming geven aan de horigen

Deze boer moest veel herendiensten doen en mocht niet van het domein af:

1. Horige boer
2. Vrije boer

Welke plicht had een vrije boer?

1. In oorlogstijd op het land van de koning werken
2. In oorlogstijd in het leger van de koning vechten

Opdrachten maken 

• 4.1 Leven op het platteland
• Opdracht 3 t/m 12 

• Eerder klaar?
• Leer de begrippen
• Maak een samenvatting
• Bekijk de ontdekkingsplaat

huiswerk

4.1 leven op het platteland 

Opdracht 3 t/m 12 (huiswerk voor maandag) 

Maak je eigen domein met legenda op een tekening of via paint. Maak foto en stuur deze via ELO opdrachten voor volgende week donderdag (dus hoeft niet af voor maandag)