Herhaling H4 - R les

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1

Start: 15 minuten in stilte

Kies 1 van de volgende dingen:

- Lees voor jezelf de paragraaf waar je nu mee bezig bent.

- Aan opdrachten werken.

- Leren voor de toets door een samenvatting te maken.

Welkom terug!

• Tips voor leren AK afronden
• LessonUp/herhaling H4

OF

• Verder aan hoofdstuk waar je mee bezig bent (in stilte)

Aardkorst

Aardmantel

Aardkern

Aarde van binnen?

Van binnen naar buiten:

1. Aardkern (binnen- en buitenkern)

2. Aardmantel

3. Aardkorst

Endogene en Exogene krachten

= krachten waardoor het aardoppervlak kan veranderen

Endogeen: van binnenuit

Exogeen: van buitenaf

Endogene krachten 

De endogene krachten ontstaan doordat het binnenin de aarde heel warm is.

Door deze hitte gaat de vloeibare aardmantel bewegen. De stromingen die dan ontstaan heten convectiestromingen.

Wat is de oorzaak voor het verschuiven van de aardplaten?

1. De platen liggen los en drijven op de oceanen.
2. De platen drijven op de stroming van de aardmantel.
3. Convectiestromen
4. Convergentiestromen

Hoe worden de scheuren in de aardkorst genoemd?

1. platen
2. platentektoniek
3. breuken
4. lijnen

Aardplaten

• De convectiestromingen zorgen voor breuken in de aardkorst, hierdoor ontstaan verschillende platen/schollen.

• De platen bewegen door de convectiestromingen enkele centimeters per jaar. 

• Dit bewegen noemen we platentektoniek.

Oceanische plaat

Plaat die bestaat uit een groot zeeoppervlak (oceaan)

Continentale plaat

Plaat die bestaat uit een groot landoppervlak 

Welke plaat is dikker? En welke zwaarder?

1. oceanisch, oceanisch
2. continentaal, continentaal
3. oceanisch, continentaal
4. continentaal, oceanisch

Naar elkaar

Langs elkaar

Van elkaar af

Convergent

Divergent

Transform

Subductie

Platen bewegen op 3 manieren

(convergent)

(convergent)

Vulkanisme?	Ja, heftige
Aardbevingen?	Ja, zware

De trog

Een diepe kloof onde rin de zee, ontstaan door subductie (wegduiken) van een oceanische plaat. Kan wel 10 km diep zijn.

Subductie

Als één plaat onder de andere duikt, noemen we dat subductie. 

Een oceanische plaat is altijd zwaarder en duikt daarom onder de lichtere continentale plaat en duikt daarom.

Mid-oceanische rug

Langgerekte bergrug onder in de zee, ontstaan doordat magma bij het uit elkaar drijven van 2 oceanische platen naar boven komt.

(divergent)

Vulkanisme?	Ja, lichte
Aardbevingen?	Ja, lichte

(transform)

Vulkanisme?	Nee
Aardbevingen?	Ja, zware

Endogeen of exogeen?

Endogeen of exogeen?

Zet de begrippen bij de juiste uitleg.

Het bewegen van de aardplaten door de convectiestromen in de aardmantel

Stromingen in de magma die zich bevinden in de aardmantel.

Het vloeibare gesteente in de aardmantel dat rondom de aardkern stroomt.

Krachten die vanuit het binnenste van de aarde komen

Convectiestromen

Magma

Plaattektoniek

Endogene krachten

Hoe ontstaat een aardbeving?

Epicentrum

Hypocentrum

hypocentrum

• Plek waar de aardbeving begint
• Bijvoorbeeld 5 of 25 km diepte
  

epicentrum

• Plek recht boven de bron van de aardbeving.
• Hier is de meeste schade

Schaal van Richter

• De schaal van Richter: meet de kracht van een aardbeving.

• De schaal loopt van 0 tot 10.

• De schaal werkt met sprongen van x 10.

De kracht van een aardbeving wordt weergegeven met de schaal van  

Een aardbeving van 6 op deze schaal is                   keer zo zwaar als een beving van 5 en                  keer zo zwaar als een beving van 4. 

Sleep de woorden naar de juiste plek in de zin

........................

..............

..............

Richter

Mercalli

10

1

2

100

Schildvulkaan

Stratovulkaan

Caldeira

Divergentie

Convergentie

Convergentie

1. Schildvulkaan

• Plaatbeweging: divergentie (óf bij een hotspots)
• Niet explosief
• Magma is dun en vloeibaar
• Flauwe helling vormt zich, net als een schild(pad).

Mauna Loa (Hawaï)

2. Stratovulkaan

• Plaatbeweging: subductie

Subductie

2. Stratovulkaan

• Plaatbeweging: subductie
• Explosieve eruptie
• Magma dik en stroperig
• Steile helling
• Vulkanische bommen
• Pyroclastische stroom (gloedwolk)

Fuji (Japan)

3. Caldeiravulkaan

• Ontstaan uit stratovulkanen met grote magmakamer
• Na uitbarsting stort het dak van de leeggelopen magmakamer in
• In de oude krater vormt zich een kratermeer en (1 of meer ) nieuwe krater(s)

Fogo (Kaapverdië)

Stratovulkaan

Schildvulkaan

Caldeira Vulkaan

Als twee platen langs elkaar bewegen, dan ontstaat er alleen een....

1. gebergte
2. vulkaan
3. trog
4. aardbeving

Wat stort er in bij het ontstaan van een caldeiravulkaan?

1. randen van de vulkaan
2. magmakamer
3. kraterpijp
4. aardmantel

In een caldeiravulkaan kan een nieuwe, kleinere vulkaan groeien.

Is dit juist of onjuist?

1. juist
2. onjuist

Wanneer ontstaat een mid-oceanische rug?

1. als twee oceanische platen uit elkaar bewegen
2. Als twee continentale platen naar elkaar toe bewegen
3. Als een oceanische plaat onder een continentale plaat duikt
4. Als twee platen langs elkaar heen bewegen

Een vulkaan is een voorbeeld van een endogene kracht.

Juist of onjuist?

1. juist
2. onjuist

Wat voor vulkanen zijn er in IJsland vooral? Hoe bewegen de platen daar?

1. stratovulkanen, uit elkaar
2. schildvulkanen, naar elkaar toe
3. caldeiravulkanen, langs elkaar
4. schildvulkanen, uit elkaar