De EU in 10 minuten

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Schrijf jouw stelling EN het nummer in je schrift.

Ontstaan

Na WOII:

Strijd om grondstoffen & angst voor oorlog 

-->  EGKS (1951) - 6 landen

--> EEG (1957) Economisch --> groei en welvaart

--> Meer landen wilden toetreden, eis: eco EN pol hervormingen: o.a. vrije verkiezingen, terugdringen corruptie. (bijv. Spanje, Portugal van dictatuur --> demo)

Uitbreiding:

Meer landen.

1992 EU opgericht 

2004 + 10 landen

2007 + 2 landen

2016 – VK

<-- Huidige situatie. (lichtblauw = (potentiele) kandidaatlidstaten

Uitbreiding: meer samenwerking

1. Economisch gebied:

Interne markt (vrij verkeer van personen, goederen en diensten)

Eurozone 17 landen die een gecoördineerde economische financiële en monetaire politiek vormen.

--> De EU beslist over: rentes, geld bijdrukken, etc.

--> Meer afhankelijkheid

--> Solidariteit onder druk door grote verschillen.

2. Politiek gebied

3. Militair gebied

Bevoegdheden:

Sinds 2009: Europese grondwet. (regeling politieke besluitvorming en bestuur)

Bevoegdheden verschillen per terrein/onderwerp.

Supranationaal (landen hebben bevoegdheid overgedragen aan de EU):

- Concurrentie

- Landbouw

- Milieu

- Asielbeleid

- Consumentenrechten

- Grensoverstijgende criminaliteit en terrorisme

Intergouvernementeel (besluiten kunnen alleen worden genomen als alle landen afzonderlijk instemmen)

Vetorecht

Landen mogen zelf ook wetten maken, als de EU dat niet doet (bijv. Homohuwelijk)

- Defensie

- Buitenlandbeleid (bijv. acties tegen Rusland)

- Familierecht

- Toetreding EU (soortgelijk bij NAVO: Turkije blokkeert toetreding Finland en Zweden)

Landen mogen zelf ook wetten maken, als de EU dat niet doet (bijv. Homohuwelijk)

Bestuur EU - Machtenscheiding

Uitvoerende macht:

Europese commissie

1 eurocommissaris per land (Frans Timmermans)

Elke commissaris heeft 1 beleidsterrein

- Geeft leiding aan Europese ambtenaren

- Ontwerpt conceptbegroting

- Doet wetsvoorstellen

- Onafhankelijk van de belangen van de lidstaten.

Bestuur EU - Machtenscheiding

Wetgevende macht - Raad van ministers

Vertegenwoordiging van de regeringen van de lidstaten.

Per beleidsterrein  minister. (bijv. Volksgezondheid – Ernst Kuijpers)

Bepaalt of wetsvoorstellen na bespreking in het Europees Parlement worden overgenomen.

Europees Parlement

1 x per 5 jaar gekozen door Europese burgers

- Heeft niet het laatste woord (zie hierboven)

- Wel agendafunctie

- Kan commissarissen niet uit de Europese Commissie zetten.

- Democratisch tekort

Bestuur EU - Machtenscheiding

Rechtsprekende macht - Hof van Justitie van de EU

Taak: zorgen dat de regels van de EU in alle lidstaten op dezelfde wijze worden geinterpreteerd.

- Passen rechters de EU wetten wel goed toe?

- 1 rechter per lidstaat

- Uitspraken gaan boven de landelijke rechter

Aan de slag.

Gebruik het boek (HS 8 van thema Rechtstaat,  Parl. Demo, Pluri. Sam.), internet, aantekeningen en je eigen kennis om een SExI Argument te formuleren van 1 minuut.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30