Volksverhalen - deel 1

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Volksverhalen - deel 1

Wat weet jij al over
volksverhalen? Of wat denk je te leren tijdens deze lessen?

Info over de komende lessen

De komende lessen zullen we het hebben over 'Volksverhalen'. Aan de hand van verschillende teksten, afbeeldingen, video's... zullen jullie meer leren over de tekstkenmerken die bij deze verhalen horen. Af en toe volgt er een korte opdracht. Deze opdrachten testen jullie opgedane kennis. Je leerkracht blijft steeds beschikbaar om jullie vragen te beantwoorden.

Veel succes!

A. De mythe

Elke beschaving heeft een religie. Primitieve volkeren aanbidden natuurelementen zoals de donder, bliksem of de zon als goden. De reden hiervoor is dat de mensen de natuurverschijnselen proberen te verklaren. Ook de Grieken hadden een natuurgodsdienst. 

Daedalus en Icarus

Daedalus was een briljante uitvinder en architect uit Athene. Hij stond bekend om zijn slimme uitvindingen en meesterwerken. Op een dag riep koning Minos van Kreta zijn hulp in. Hij gaf Daedalus de opdracht om een doolhof te bouwen, het beroemde Labyrint, om het angstaanjagende monster, de Minotaurus (zie afbeelding), in op te sluiten.

Daedalus bouwde het Labyrint met zo’n ingewikkelde gangen en kronkels dat niemand er ooit uit kon ontsnappen. Maar nadat de held Theseus de Minotaurus had verslagen met de hulp van prinses Ariadne, werd Minos woedend. Hij gaf Daedalus de schuld en sloot hem samen met zijn zoon, Icarus, op in een hoge toren op Kreta.

Daedalus was slim en bedacht een ontsnappingsplan. Hij kon niet over zee vluchten, want de schepen van Minos bewaakten de kust. Dus besloot hij door de lucht te ontsnappen. Hij verzamelde vogelveren en bond ze met was en touw aan elkaar om vleugels te maken. Toen de vleugels klaar waren, gaf hij zijn zoon belangrijke instructies:

🕊️ "Vlieg niet te laag, want dan worden je vleugels zwaar door het opspattende zeewater. Maar vlieg ook niet te hoog, want de hitte van de zon zal de was doen smelten."

Icarus knikte en samen stegen ze op in de lucht. Eerst ging alles goed: ze zweefden boven de zee en voelden zich vrij. Maar hoe hoger ze vlogen, hoe meer Icarus genoot van het avontuur. Hij voelde zich onoverwinnelijk en vergat de waarschuwing van zijn vader.

Uit pure opwinding vloog hij steeds hoger, dichter bij de zon. De hitte smolt de was die zijn vleugels bij elkaar hield. Plots vielen de veren los, en voor hij het wist, stortte Icarus neer in de zee. Daedalus kon niets doen behalve machteloos toekijken hoe zijn zoon verdween in de golven. Verdrietig vloog hij verder en bereikte uiteindelijk Sicilië, waar hij rouwde om het verlies van zijn zoon.

De zee waarin Icarus viel, werd later de Icarische Zee genoemd, en het eiland in de buurt kreeg de naam Icaria. Het tragische lot van Icarus blijft een waarschuwing: overmoed kan gevaarlijk zijn.

Waarom bouwde Daedalus het Labyrint?

1. Om een schat te verbergen
2. Om de Minotaurus op te sluiten
3. Om een paleis te maken voor koning Minos
4. Om te ontsnappen van Kreta

Hoe probeerden Daedalus en Icarus te ontsnappen?

1. Met een boot
2. Door onder water te zwemmen
3. Met vleugels van veren en was
4. Door zich te verstoppen op een schip

Wat gebeurde er met Icarus toen hij te hoog vloog?

Welke levensles kunnen we leren uit het verhaal van Icarus?

Hoe heet de zee waarin Icarus viel?

1. De Middellandse Zee
2. De Egeïsche Zee
3. De Icarische Zee
4. De Kretenzische Zee

00:23

Waarom willen de goden de stervelingen straffen?

1. Omdat ze zich vervelen.
2. Ze willen een zo creatief mogelijke straf bedenken.
3. Ze straffen de stervelingen die hen kwaad maken.

00:38

Waar was Sisyphus koning?

1. Ithaca
2. Ephyra
3. La Serna

00:54

Wat deed Sisyphus om de goden kwaad te maken?

1. Hij was niet gastvrij.
2. Hij vermoordde zijn nicht.
3. Hij trouwde te vaak.

B. De fabel

Stel je voor: dieren die kunnen praten, slimme streken uithalen en ons belangrijke lessen leren. Welkom in de wereld van de fabel! Deze verhalen zijn niet alleen leuk om te lezen, maar ze bevatten ook verborgen wijsheden die ons aan het denken zetten. Wat zou een vos ons kunnen leren over slimheid? Of een schildpad over doorzettingsvermogen? 

Duik mee in deze betoverende verhalen en ontdek wat de dieren ons te vertellen hebben.

In de volgende slides volgen twee verhalen en enkele vragen erbij. Succes!

www.bookwidgets.com

www.bookwidgets.com

De fabel - theorie

Een fabel is een verhaal dat:

- dieren met menselijke eigenschappen (antropomorfisme) in de hoofdrol heeft

- via een voorbeeld een moraal aanschouwelijk maakt

- meestal in versvorm is opgesteld

01:17

Wie is Aegina's vader?

1. Odysseus
2. Zeus
3. Asopus

01:52

Hoe bedriegt Sisyphus Thanatos?

1. Hij vroeg hem uit te leggen hoe de kettingen werken.
2. Hij vroeg hem om de oneindige stenen uit te leggen.
3. Ze kwamen overeen dat ze beiden Zeus haatten.

02:12

Wie is god van de oorlog?

1. Athene
2. Ares
3. Thanatos

02:42

Waarover klaagt Sisyphus bij Persephone?

1. Hij kreeg niet de koningin die hij wou.
2. Zijn vrouw gaf hem geen degelijke begrafenis
3. Hij stierf niet echt en zou moeten terugkeren.

03:10

Naar wie neemt Hermes Sisyphus mee?

1. Zeus
2. Poseidon
3. Hades

03:31

Wat is Sisyphus' straf?

1. Onsterfelijkheid
2. Een rots op een berg rollen
3. Hij moet zich verontschuldigen
4. Hij heeft dorst, maar kan niet drinken.

04:02

Ook in onze huidige Nederlandse taal gebruiken we de uitdrukking 'Sisyphusarbeid verrichten'. Kan je uitleggen op basis van de mythe wat dit betekent?

De mythe - Theorie

Een mythe is een traditioneel verhaal dat vaak deel uitmaakt van de cultuur en religie van een volk. Mythen hebben meestal de volgende kenmerken: 

• Goddelijke of Bovennatuurlijke Wezens: Mythen bevatten vaak goden, godinnen en andere bovennatuurlijke wezens die een belangrijke rol spelen in het verhaal.
• Verklarende Functie: Mythen proberen natuurlijke verschijnselen, het ontstaan van de wereld, en culturele gebruiken te verklaren. Ze geven antwoorden op vragen zoals: "Hoe is de wereld ontstaan?" en "Waarom hebben we seizoenen?"
• Symboliek: Mythen maken veel gebruik van symboliek om diepere betekenissen en waarden over te brengen. Bijvoorbeeld, de strijd tussen goed en kwaad, of de cyclus van leven en dood.
• Culturele Waarden: Mythen weerspiegelen de waarden, normen en overtuigingen van de cultuur waaruit ze voortkomen. Ze kunnen dienen als morele lessen of richtlijnen voor gedrag.
• Tijdloosheid: Mythen spelen zich vaak af in een tijdloze, mythische periode die losstaat van de gewone geschiedenis. Dit maakt ze universeel en relevant voor verschillende generaties.

Werkboek pagina 264 oef 5

Maak de volgende oefening in je werkboek. Je hebt hiervoor ook de tekst nodig die je vindt via Smartschool.

De mythe - nu

Ook in onze huidige samenleving wordt er nog steeds veel gebruik gemaakt van de (Griekse) mythologie. Denk maar aan verhalen zoals 'Percy Jackson and the Lightening thief', 'troy' en zelfs de tekenfilm 'Hercules'.

Bastille - Icarus

De mythe - opdracht

Binnenkort zullen jullie zelf een uitdrukking uit de Griekse mythologie presenteren aan je klasgenoten. De inhoud van jouw presentatie is ook leerstof! In de volgende slide kies je welke uitdrukking jij zal presenteren.

docs.google.com

MYTHE of FABEL?

Twee verhaalvormen passeerden in deze les. Hoog tijd dus om na te gaan of je het onderscheid tussen beide vormen beheerst!

www.bookwidgets.com

Schrijf hieronder drie dingen die je tijdens deze les leerde.