Blok 2 Secularisatie en ontzuiling B/K/G

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 3

Secularisatie en ontzuiling

Je leert deze les b/k/g (kijk in je leerdoelenkaart):

• Ik kan in eigen woorden beschrijven wat secularisatie is
• Ik kan oorzaken noemen van de secularisatie
• Ik kan uitleggen wat ontzuiling is
• Ik kan oorzaken geven van de ontzuiling

Even terug kijken...

Nederland na de Tweede Wereldoorlog:

• Alles gaat om zuinigheid
• gehoorzaamheid 
• en hard werken

Even terug kijken...

En Nederland raakte verzuild (verzuiling). Iedereen leefde zoveel mogelijk in zijn of haar eigen groep.

0

Wat past het beste bij de verzuiling?

1. een verdeelde samenleving
2. multiculturele samenleving
3. consumptiemaatschappij
4. secularisatie

Welke zin past het beste bij de levensstijl van de mensen in de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog?

1. Mensen waren zuinig, werkten hard en waren gehoorzaam aan leiders.
2. Mensen verdienden zoveel, dat ze allerlei luxe spullen kochten.
3. Mensen hadden veel contact met mensen uit verschillende zuilen.
4. Praten over seks was heel gewoon.

Hard werken, zuinigheid en gehoorzaamheid past bij:

1. jaren '50
2. Jaren '70
3. Jaren ' 90
4. huidige tijd

Grote veranderingen komen

Vanaf de jaren 60 gaat de Nederlandse cultuur (wat mensen maken en doen) en mentaliteit (wat mensen denken en doen) ingrijpend veranderen.

We kijken vooral naar OORZAKEN EN GEVOLGEN

Twee gevolgen om te beginnen

1. De Verzuiling (blok 1) verdwijnt: dit heet ontzuiling (-ont = iets gaat weg of verdwijnt )
2. De mensen gaan minder geloven en minder naar de kerk: Dit heet secularisatie (ontkerkelijking)

Wat zijn de oorzaken?

Jaren '60: De welvaart groeit!

• Oorzaak jaren '60: welvaart stijgt en worden de lonen verhoogd. Mensen kunnen meer kopen
• Gevolg: Mensen kunnen ook meer luxeartikelen kopen bijvoorbeeld een auto en/of een televisie kopen 
• Als mensen veel gaan kopen en gebruiken noemen we dat ook wel een consumptiemaatschappij

Mobiliteit (auto) en vrije tijd

• Oorzaak: Door de toenemende welvaart krijgen steeds meer gezinnen in de jaren 50 en 60 een auto
• Hierdoor neemt de mobiliteit toe
• Mensen trekken er vaker op uit en kunnen op vakantie gaan.
• Meestal is dat kamperen in het eigen land, maar ook steeds meer mensen gaan met het vliegtuig op vakantie.

Wat was de oorzaak dat mensen in de jaren '60 meer uitstapjes konden maken?

1. Dalende welvaart, mensen konden geen auto betalen.
2. Dalende welvaart, mensen konden kleine auto's betalen.
3. Groeiende welvaart, mensen konden een auto betalen.
4. Groeiende welvaart, mensen konden geen auto betalen.

Wat heeft de auto met de ontzuiling te maken denk je?

Met z'n allen voor de buis

• Oorzaak: Televisies bestaan al voor de oorlog, maar pas na de oorlog worden ze betaalbaar en komen ze ook steeds vaker voor in Nederland
• Gevolg: Met de televisie kunnen mensen zien wat er in andere delen van de wereld gebeurde 
• Gevolg: Mensen zien ook wat er bij de andere zuilen gebeurde (natuurlijk mocht je hier eigenlijk niet naar kijken want je moest kijken naar  de omroep van je eigen zuil 

De eerste televisie-uitzendingen waren in zwartwit. Ook werd er maar een paar uur per dag uitgezonden, en niet zoals nu, 24 per dag.

Als je de programma's van toen bekijkt zal je vooral merken dat alles veel minder flitsend en snel was. Vermoedelijk zou je het zelfs vreselijk traag vinden!

In de achtergrond van deze slide zie je het jeugdprogramma Dappere Dodo (1955-1964). Dit was de eerste kinderserie op de Nederlandse televisie en werd uitgezonden door de KRO.

1

2

3

De televisie!

Nog niet iedereen had in de jaren zestig een televisie. Er werd maar een paar uur per dag uitgezonden (zwart-wit). Gevolg is dat iedereen naar alle programma's kijkt en niet alleen naar de programma's van de eigen zuil. 

In de tweede helft van de jaren zestig werd de televisie een massamedium.

Bron: Begin jaren zestig had nog niet iedereen televisie, dus kwam de hele buurt bij jou kijken. 

Leerlingen laten nadenken over de vraag: hoeveel tv kijk jij? Hebben jullie een televisie in huis?

Leg uit dat de televisie in de jaren zestig voor een grote verandering zorgde.

1. Mensen keken ook naar programma's van andere zuilen (dus niet alleen de eigen zuil).

2. De televisie bereikte een hele grote groep mensen en werd daardoor een massamedium.

Wat heeft de televisie met ontzuiling te maken denk je?

Een eigen cultuur

• Oorzaak: Vanaf de jaren 50 gaan jongeren steeds langer naar school en krijgen ze ook meer vrije tijd 
• Gevolg: Jongeren krijgen vaak een hogere opleiding dan hun ouders 
• Gevolg: Jongeren komen in contact met andere ideeën en leren mensen kennen buiten hun zuil.

Elvis Presley (1935-1977) was een Amerikaans zanger en acteur. Hij wordt vaak The King of Rock and Roll of kortweg The King genoemd. Veel ouders spraken schande van de bewegingen die Elvis met zijn heupen maakt: "Het had alleen maar te maken met seks!"

Ontkerkelijking en ontzuiling op een rijtje

• Doordat mensen mobieler werden gingen ze hun vrije tijd anders besteden: op zondag kon je ook andere dingen doen dan naar de kerk gaan.
  

• Door de televisie hoorden en zagen mensen ook andere denkbeelden die in de wereld speelden. Ze werden hierdoor ook kritischer op wat bijvoorbeeld de kerk zei.

• Meer mensen gaan in de stad wonen, waar ze minder naar de kerk gaan = ontkerkelijking

• De oude zuilen werden minder belangrijk, de vaste scheiding tussen de zuilen werd steeds vager, men ging steeds meer met andere zuilen om = ontzuiling

secularisatie

Bestudeer de grafiek. 

• Welke ontwikkeling zie je?
• Welke religies nemen af in Nederland?
• Kun je een voorbeeld geven een geloof dat bij de 10% hoort?

Geef in je eigen woorden wat je ziet in de grafiek.

Neemt toe

Neemt 

af

Consumptie

maatschappij

Amerikanisering

Verzuiling

Aantal gelovigen

Secularisatie

Mobiliteit

Beantwoord het leerdoel 

Ik kan uitleggen wat secularisatie is en wat de oorzaken zijn. Schrijf dit op een blad en voeg dit toe aan je map.

Beantwoord het leerdoel 

Ik kan uitleggen wat ontzuiling is en wat de oorzaken zijn. Schrijf dit op een blad en voeg dit toe aan je map.

Het einde van deze les