24-10 klas 2A pv ow gez

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Welkom bij de les Nederlands!

Wat gaan we doen?

-We oefenen met de stof voor het so.

-Persoonsvorm

-onderwerp

-gezegde  

-samengestelde zinnen

-de persoonsvorm spellen

Ik weet ...

 ...hoe ik de persoonsvorm(pv) kan vinden. 

...hoe ik de onderwerp (ow) kan vinden.

...hoe ik de gezegde (gez) kan vinden.

...wat samengestelde zinnen zijn.

...hoe ik de persoonsvorm moet spellen

Wat is een persoonsvorm?

Schrijf op, op je wisbordje.

Wat is een persoonsvorm?

Een pv is een werkwoord. De bal rolt door de kamer. 

Een pv verandert als de tijd (tt) (vt) verandert. De bal rolde door de kamer. 

De pv verandert als het aantal (ow) verandert. De ballen rollen door de kamer.

Er zit altijd een pv in een zin. De bal door de kamer.

Er staat altijd maar één zinsdeel voor een persoonsvorm. 

De bal rolt door de kamer.

Gisteren rolde de bal door de kamer.

Door de kamer rolt de bal. 

Wat is een persoonsvorm?

Bij een vraag staat de persoonsvorm vaak als eerste woord in de zin. 

Rolt de bal door de kamer? 

MAAR LET OP!

Wanneer rolde de bal door de kamer? 

Wat rolde er door de kamer? 

Je kan dus beter de tijd-proef of het  aantal-proef gebruiken!

PersoonsVorm

Het werkwoord dat verandert als de persoon of tijd verandert, noemen

 

                                 we een PersoonsVorm. 

      Tegenwoordige tijd

Hij struikelt over een snoer.  

Wij struikelen over een snoer. 

Ik doneer een euro voor het goede doel. 

Wij doneren een euro voor het goede doel. 

           Verleden tijd

Hij struikelde over een snoer.

Wij struikelden over een snoer.

Ik doneerde een euro voor het goede doel.

Wij doneerden een euro voor het goede doel.

Wat gaan we doen?

-We oefenen met de stof voor het so.

-Persoonsvorm

-onderwerp

-gezegde  

-samengestelde zinnen

-de persoonsvorm spellen

Wat is een onderwerp? 

Wat is een onderwerp? 

Het onderwerp is iets of iemand. 

Het onderwerp en de persoonsvorm zijn met elkaar verbonden. 

De bal rolt.                     -De ballen rollen.

Hij is aan het zingen. -De mensen zijn aan het zingen.

Wat is een onderwerp? 

Het onderwerp is iets of iemand. 

Het onderwerp en de persoonsvorm zijn met elkaar verbonden. 

Er wordt mooi gezongen. -Er werd mooi gezongen. 

Hier is het onderwerp lastiger te vinden. In een enkelvoudige zin staan onderwerp en pv altijd naast elkaar. 

Wat gaan we doen?

-We oefenen met de stof voor het so.

-Persoonsvorm

-onderwerp

-gezegde  

-samengestelde zinnen

-de persoonsvorm spellen

Wat is het gezegde?

Wat is het gezegde?

Alle werkwoorden in een zin vormen het gezegde.

Er wordt mooi gezongen. -Er werd mooi gezongen. 

De bal rolt door de kamer. 

Ik ben over het hek gesprongen. 

Oefening

Oefening

Is de volgende bewering waar of niet waar?

 

De persoonsvorm is altijd één woord.

A waar

B niet waar

antwoord

Is de volgende bewering waar of niet waar?

 

De persoonsvorm is altijd één woord.

A waar

B niet waar

Oefening

Hoeveel zinsdelen kunnen er maximaal voor een pv staan? 

Antwoord

Hoeveel zinsdelen kunnen er maximaal voor een pv staan? 

EEN!

Er staat altijd maar één zinsdeel voor een persoonsvorm.

De bal rolt door de kamer.

Gisteren rolde de bal door de kamer.

Door de kamer rolt de bal.

Oefening

Benoem  de zinsdelen. 

Kies uit: A. persoonsvorm (pv), B. onderwerp (ow) of C. gezegde (gez.).

1.  Met een hogedrukspuit heeft mijn moeder het terras schoongemaakt.

2. Ik heb dat televisieprogramma nu al drie keer gezien.

3.  Wesley wil een goed cijfer halen voor zijn proefwerk Nederlands. 

4.  Wie heeft mijn fiets gisteren verplaatst?

5. Waarom heeft Jannick die boeken in de kast gelegd? 

Wat gaan we doen?

-We oefenen met de stof voor het so.

-Persoonsvorm

-onderwerp

-gezegde  

-samengestelde zinnen

-de persoonsvorm spellen

Wat is een samengestelde zin?

Wat is een samengestelde zin?

Van twee aparte zinnen, maak je één zin m.b.v. een voegwoord.

Mijn fietsband is lek.                                      Ik loop naar huis. 

Mijn fietsband is lek             , dus                ik loop naar huis. 

Mijn fietsband is lek, dus ik loop naar huis. 

Samengestelde zinnen

Via internet worden veel films gedownload. 

Je kunt er een hoge boete voor krijgen. 

Door een voegwoord tussen deze zinnen te plaatsen krijg je een samengestelde zin. 

Via internet worden veel films gedownload, maar je kunt er een hoge boete voor krijgen. 

Wat is een samengestelde zin?

Een samengestelde zin herken je aan:

1. Een voegwoord: omdat, en, terwijl, omdat, zodat, nadat, als, toen, want, maar, of, dus. 

2. Meestal staat er voor een voegwoord een komma. 

3. Er zitten twee persoonsvormen in de zin. 

Mijn fietsband is lek, dus ik loop naar huis. 

Omdat mijn band lek is, loop ik naar huis. 

Voorbeelden van voegwoorden zijn: 

De zon scheen en het regende. 

Terwijl het regende, scheen de zon. 

Ik pakte een paraplu, omdat het regende. 

Ik pakte een paraplu, zodat ik droog bleef. 

Nadat het had geregend, scheen de zon weer.

Als je je paraplu meeneemt, blijf je droog. 

Toen het regende, scheen ook de zon. 

Ik pakte een paraplu, want het regende.

Ik zocht mijn paraplu, maar ik bleek hem te zijn vergeten. 

Ik neem een paraplu mee, of een regenjas. 

Mijn mobiel is al vaak gevallen, dus heeft mijn moeder een hoesje gekocht. 

Schrijf van deze zinnen de pv, ow en gez op. 

1. De zon scheen en het regende. 

2. Terwijl het regende, scheen de zon. 

3. Ik pakte een paraplu, omdat het regende. 

4. Ik pakte een paraplu, zodat ik droog bleef. 

5. Nadat het had geregend, scheen de zon weer.

6. Als je je paraplu meeneemt, blijf je droog. 

7. Toen het regende, scheen ook de zon. 

8. Ik pakte een paraplu, want het regende.

9. Ik zocht mijn paraplu, maar ik bleek hem te zijn vergeten. 

10.Ik neem een paraplu mee, of een regenjas. 

11. Mijn mobiel is al vaak gevallen, dus heeft mijn moeder een hoesje gekocht. 

Oefening Welke zinnen zijn samengestelde zinnen?  

A De temperatuur zal morgen in het zuiden van het land oplopen naar zo’n 30

graden.

B In de whatsappgroep van de klas werden allemaal vakantiefoto’s geplaatst.

C Omdat mijn mobiel uit mijn tas was gevallen, was het schermpje gebarsten.

D Tijdens de voetbaltraining vielen drie spelers geblesseerd uit.

E Toen Fieke en Sofie naar huis fietsten, werden ze overvallen door een stortbui.

Wat gaan we doen?

-We oefenen met de stof voor het so.

-Persoonsvorm

-onderwerp

-gezegde  

-samengestelde zinnen

-de persoonsvorm spellen

Noteer de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd.

1. genezen    De wond aan mijn been […] maar heel langzaam.

2.  lijden        Door zijn gebroken poot […] onze hond vreselijk veel pijn.

3. graven      Waarom […] jullie zo’n enorm gat in de tuin?

4.verkleden […] jij je in de vakantie altijd drie keer op een dag?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!Noteer de persoonsvorm in de verleden tijd.

5. vinden       Wat [...] jij van de film?

6. laden         Hamid [...] zijn winkelwagen vol met snoep en fridrank.

7.posten       Gisteren [...] Winke foto’s van zijn feestje op Facebook.

8. rennen      Het hele team [...] drie rondjes voor de training.

9.. Maak een zin waarin je het woord ‘brand’ als persoonsvorm gebruikt. De zin bestaat uit minimaal vijf woorden.

 

Hoe vind je de PersoonsVorm?

Tip 1: Verander het aantal: 

De mensen liepen op straat. Dit wordt dan: Een mens liep op straat. 

liepen wordt liep; dit is dus de PersoonsVorm. 

 Tip 2: Verander de tijd:

 De mensen liepen op straat. Dit wordt dan: De mensen lopen op straat.             liepen wordt lopen                                       

                

Hoe spellen we de PersoonsVorm?

Een werkwoord heeft meerdere vormen:

- HELE WERKWOORD.

- STAM van een werkwoord.

Het hele werkwoord = WIJ -vorm

Wij+ PersoonsVorm

wij lopen

Wij werken

Wij  fietsen

Wij zijn

Wij leren

Stam van een woord = Ik -vorm

Ik + PersoonsVorm

Ik loop (lopen)

Ik werk (werken)

Ik fiets (fietsen)

Ik ben (zijn)

Ik leer (leren)

PersoonsVorm 

lopen.

Ik loop

jij loop

zij loop

het loop

Wij lo 

jullie lo

vervoegen tt

-

t

t

t

pen

pen

PersoonsVorm 

Ik rijd

jij rijd

zij rijd

het rijd

Wij rijd 

jullie rijd

vervoegen tt

-

t

t

t

en

en

PersoonsVorm 

 lopen.

 loop

 loop

loopt

 loopt

lopen

           lopen

vervoegen tt

-ik?

-jij? geef jij? brand jij? rijd jij?

zij / hij?

het?

wij?

jullie?

Enkelvoud tt:

Ik                 leid  een team.

Jij / Je        leidt een team.

Hij / Zij/ U leidt een team.

Leid   jij/je een team?

Meervoud tt:

Wij / We leiden een team.

Jullie leiden een team.

Zij / Ze leiden een team.

Enkelvoud tt: 

stam

stam + t

stam + t

stam jij/je

Meervoud tt:

stam + en

stam + en

stam + en

PersoonsVorm 

In de verleden tijd zetten we 

-te of -de achter de stam. 

                                                Ik werk

          jij werk

zij werk

het werk

wij werk

jullie werk

 

vervoegen vt

-te

-te

-te

-te

-ten

-ten

PersoonsVorm 

In de verleden tijd zetten we -te of -de achter de stam. 

                                                Ik land

          jij land

zij land

het land

wij land

jullie land

 

vervoegen vt

-de

-de

-de

-de

-den

-den

PersoonsVorm VT

      

                                                

   

 

In de verleden tijd zetten we -te of -de achter de stam.

Ik zet morgen de vuilnis buiten. Ik zette gisteren de vuilnis buiten. 

Band jij morgen een kaarsje?      Brandde jij gisteren een kaarsje? 

Ik voetbal erg goed.                          Ik voetbalde zaterdag erg goed!'

 In de verleden tijd zetten we -te of -de achter de stam. 

Maar is ik leid nu met een d? Of is het leit? Je hoort een t. 

Is ik wed nu met een d? Of is het wet?  Je hoort een t.

 In de verleden tijd zetten we -te of -de achter de stam. 

Maar is ik leid nu met een d? Of is het ik leit? Je hoort een t. 

Is ik wed nu met een d? Of is het ik wet?  Je hoort een t.

Tip: Maak het werkwoord langer: leiden: dan hoor je duidelijk een D.  

Ik leidde een team. 

Maak het werkwoord langer: wedden: dan hoor je duidelijk een D.  

Ik wedde op een paard.

PersoonsVorm VT

In de VT zijn er zwakke werkwoorden: 

In de VT zijn er sterke werkwoorden:

      

                                                

   

 

Zwakke werkwoorden worden geholpen door -te of -de. 

Sterke werkwoorden hebben geen hulp nodig. 

Ik word. Ik werd.

Ik ben. Ik was.

Ik blaas. Ik blies. 

Sterke werkwoorden moet je uit je hoofd leren. 

PersoonsVorm 

vinden

Ik vond

jij vond

zij vond

het vond

Wij vond 

jullie vond

vervoegen vt

-

-

-

-

en

en

Verleden tijd; Sterke Werkwoorden. Werkwoorden veranderen in zichzelf.

Ik    word           -Ik werd, jij werd, hij werd, wij werden, zij werden enz.

Ik    zing             -Ik zong

Ik    loop             -Ik liep

Het bederft       -Het bedierf

Ik    laat              -Ik liet

Ik    bid               -Ik bad

Ik    blaas           - Ik blies

Ik    moet           - Ik moest

Ik    kan              - Ik kon

stuurde

 

fietsten

stuurden

fietste

getest

Wat gaan we doen?

-We oefenen met de stof voor het so.

-Persoonsvorm

-onderwerp

-gezegde  

-samengestelde zinnen

-de persoonsvorm spellen

Ik weet ...

 ...hoe ik de persoonsvorm(pv) kan vinden. 

...hoe ik de onderwerp (ow) kan vinden.

...hoe ik de gezegde (gez) kan vinden.

...wat samengestelde zinnen zijn.

...hoe ik de persoonsvorm moet spellen