Les 1: Beenderstelsel

• Schoonheidsverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Specifieke anatomie fysiologie

Beenderstelsel

(4 vragen)

Opbouw SAP

• Specifieke anatomie fysiologie (1 examen)
• Specifieke pathologie (1 examen)

• Boeken
• Eindtermen (Teams)
• Lesplanner + examendata worden binnenkort gepubliceerd

Inhoud les 1

• Cellen 
• Beenderstelsel algemeen
• Wat heb je onthouden?
• Vooruitblik les 2

Leerdoelen

• De student kent de functies van het beenderstelsel.
• De student kan de verschillende onderdelen van een bot benoemen. 
• De student kan uitleggen op welke verschillende manieren bot aangemaakt wordt en welke cellen hier verantwoordelijk voor zijn.
• De student kan verschillende soorten beenderen benoemen. 

Celleer (cytologie)

• Een cel is de allerkleinste zelfstandige eenheid in het lichaam. 
• Elke cel heeft een andere vorm en functie. 

Welke menselijke cellen kun je benoemen?

Wist je dat ...

• ... de gemiddelde mens uit ongeveer 30 tot 37,2 biljoen cellen bestaat.
• ... de meerderheid van de cellen al afgestorven is wanneer je 20 jaar oud bent. 

Opdracht op het bord

Wanneer je een cel zou moeten uittekenen en de onderdelen moet benoemen? Hoe zou je dit doen? 

Hoe noemen we een groep cellen met dezelfde vorm en functie?

Voorbeelden weefsels...

• Epitheelweefsel
• Bind- en steunweefsel (bindweefsel, kraakbeenweefsel, botweefsel, vloeibaar weefsel)
• Spierweefsel
• Zenuwweefsel 

Beenderstelsel

• Functie skelet
  
• Anatomie bot
  
• Aanmaak botweefsel
  
• Soorten beenderen
  
• Botverbindingen

Functies van het skelet

• Beweging en steungevend
• Vormgevend
• Bescherming
• Aanhechting van spieren en banden
• Vorming van bloedcellen 

Anatomie bot

• Beenvlies = periost
• Compact been
• Sponsachtig been
• Mergholte 

Beenvlies (Periost)

Is rijk aan: 

• Bloedvaten
• Lymfevaten
• Zenuwen

Beenvlies (Periost)

Vanuit het beenvlies treden dwarslopende bloedvaten het been binnen = kanalen van Volkmann

De dwarslopende bloedvaten vertakken zich in de kanalen die in de lengterichting van het bot lopen = kanalen van Havers

Compact been/ substantia compacta

• Door het compact been lopen vele bloedvaten

• Is hard en wit van kleur

Spongieus bot/ substantia spongiosa

• Komt voor binnen het compact been

• Opgebouwd uit netwerk van beenbalkjes waardoor een  steigerconstructie ontstaat 

• Beenbalkjes zijn gevuld met beenmerg

Mergholte

• Een holte in het bot gevuld met rood en geel beenmerg

Plaats: 

Middengedeelte van de pijpbeenderen

(diafyse)

Botweefsel

Botweefsel bestaat uit: 

• 30% collagene vezels
• 60% kalkzouten
• 10% water, botcellen en bloedvaten

Collagene vezels (staalkabel)

Osteocyten

Botweefsel bestaat uit drie soorten cellen:

• Osteocyt (botcel)
• Osteoblast (aanmaak)
• Osteoclast (afbraak)

Aanmaak van bot

Directe botvorming:

• Periost
• Osteoblasten
• Diktegroei en genezing botbreuken

Aanmaak van bot

Indirecte botvorming:

• Chondroblasten (kraakbeenvormende cellen)
  
• Lengtegroei van de pijpbeenderen
  
• Diafyse + epifyse (tot rond het 20e levensjaar)

Soorten beenderen

(Opdracht)

Zet onderstaande beenderen in een schema en vul aan met voorbeelden zodat voor jou duidelijk wordt hoe je de verschillende soorten beenderen kunt categoriseren. TIP: zoek foto's om het beeld te verduidelijken. 

(10 min)

• Pijpbeenderen
• Platte beenderen
• Korte beenderen
• Onregelmatige beenderen

Wat heb je onthouden?

Functies beenweefsel

Beenweefsel heeft een harde tussenstof. Welke vezel zorgt voor deze stevigheid?

Wat zorgt voor de hardheid van de tussenstof?

1. Collageen
2. Eiwitten
3. Kalkzouten

Vooruitblik les 2

• Botverbindingen
• Kraakbeenweefsel