GA NIET NAAR ZEE: Van film naar gedicht

• Nederlands
• Middelbare school
• MBO
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6
• Studiejaar 1-4

Introduction

Inspireer je leerlingen tot het schrijven van een eigen gedicht door de kracht en pracht van filmbeelden. Door aandachtig te kijken en te luisteren, verkennen ze hun innerlijke gevoelens en gedachten. Deze filmervaring verwerken ze vervolgens in een passende poëzievorm, zoals een raptekst, sonnet, limerick of een andere poëzievorm naar keuze. Deze les biedt je leerlingen de mogelijkheid om op een creatieve wijze hun persoonlijke belevingswereld te uiten en te verwoorden. Dit is een les Nederlands bij vaardigheden kijken, luisteren en schrijven.

Instructions

Leerdoelen

• Leerlingen kijken en luisteren met aandacht naar een scène uit een korte film.
• Leerlingen verwoorden in een woordweb welke gevoelens en gedachten deze scène bij hen oproept.
• Leerlingen verwoorden hun gevoelens en gedachten bij een still van de scène met een gedicht.
• Leerlingen oefenen met een dichtvorm naar keuze.

Werkvorm

Dit is een les met klassikale, groeps- en individuele opdrachten.

Voorkennis

• Leerlingen weten wat poëzie is.
• Leerlingen hebben al eerder een of meerdere gedichten gelezen.

Benodigde materialen

• Laptop en beamer om de korte film te bekijken.
• Informatie over de opdracht voor de leerling uitgeprint.
• Pen en papier voor leerlingen om hun antwoorden op te schrijven.

Film & Nederlands

Dit is een specifieke variant van de les 'Van film naar gedicht' met daarin de film Ga niet naar zee verwerkt. Ook zijn er specifieke lessen bij de volgende films: Sevilla, Copyrette en Grand Tour.

Je kunt deze les toepassen op elke film naar keuze door de algemene les te gebruiken.

Welkom bij Nederlands

Wat heb je nodig:

-laptop

-lesboek/ schrift + pen

Van film naar gedicht

Inleiding

Inspireer je leerlingen met deze les "Van film naar gedicht"  tot het schrijven van een eigen gedicht door de kracht en pracht van filmbeelden. 

• Door aandachtig te kijken en te luisteren, verkennen ze hun innerlijke gevoelens en gedachten.
• Deze filmervaring verwerken ze vervolgens in een passende poëzievorm, zoals een raptekst, sonnet, limerick of een andere poëzievorm naar keuze. 

Deze les biedt je leerlingen de mogelijkheid om op een creatieve wijze hun persoonlijke belevingswereld te uiten en te verwoorden.

LET OP: Deze specifieke LessonUp bevat de korte film Ga niet naar zee (Sander Burger, 2018).

Gebruik de algemene LessonUp om een zelf uitgekozen film te behandelen.

Of gebruik een van de specifieke LessonUps bij de volgende films: Copyrette, Grand Tour, Sevilla. 

      Leerdoelen

Aan het einde van de les...

...kun je met aandacht kijken en luisteren naar een scène uit een korte film.

...kun je in een woordweb de gevoelens en gedachten die een filmfragment bij je oproept verwoorden.

...kun je je gevoelens en gedachten bij een still van de scène verwoorden in een gedicht. 

...oefen je met het schrijven in een dichtvorm naar keuze.

Leerdoelen

Aan het einde van de les...

...kunnen leerlingen met aandacht kijken en luisteren naar een scène uit een korte film.

...kunnen leerlingen in een woordweb de gevoelens en gedachten die een filmfragment bij zich oproepen verwoorden.

...kunnen leerlingen hun gevoelens en gedachten bij een still van de scène verwoorden in een gedicht.

...oefenen de leerlingen met het schrijven in een dichtvorm naar keuze.

      Voorkennis

Wat weet jij al?

Welke gedichten ken je?

Welke dichtvormen zijn er?

Wat is de functie van een gedicht?

Voorkennis

• Vraag aan je leerlingen welke gedichten ze kennen en welke dichtvormen ze kunnen noemen.

• Laat je leerlingen vertellen wat een functie is van een gedicht.

Laat eventueel wat voorbeelden zien of draag een kort gedicht voor.

Instructie voor het maken van een woordweb

• Uitleggen van de methode om gevoelens en gedachten visueel te organiseren
• Begeleiden van leerlingen bij het maken van een woordweb

1   Filmscène kijken 

Schrijf in het midden van het woordweb de titel op van de film.

Kijk nu aandachtig naar een scène uit een korte film. 

Welke gevoelens en gedachten roept de scène bij je op?

 

Schrijf je associaties op in je woordweb!

Voorbereiden filmscène kijken

Deel het werkblad met een leeg woordweb uit. Het werkblad vind je in de bijlage. 

• Vertel je leerlingen dat ze in het midden van het woordweb de titel van de film opschrijven.

• Vertel leerlingen dat ze zo klassikaal naar een scène uit een Nederlandse korte film gaan kijken.

• Vertel ze dat ze bij het kijken van de scène hun associaties opschrijven. Let op: er is geen goed of fout, het gaat om de gedachten en gevoelens die de scène bij leerlingen oproept.

Kijken filmscène

Kijk de filmscène met de klas.

LET OP: Deze specifieke LessonUp bevat een filmscène van de korte film Ga niet naar zee (Sander Burger, 2018).

Gebruik de algemene LessonUp om een zelf uitgekozen film te behandelen.

Of gebruik een van de specifieke LessonUps bij de volgende films: Copyrette, Grand Tour, Sevilla.  

Instructie voor het maken van een woordweb

• Uitleggen van de methode om gevoelens en gedachten visueel te organiseren
• Begeleiden van leerlingen bij het maken van een woordweb

2   Woordweb maken 

Welke gevoelens en gedachten roept de scène bij je op?

 

Schrijf je associaties op in je woordweb!

Woordweb maken

Vertel ze dat ze nu na het kijken van de scène nog even tijd hebben om hun associaties op te schrijven. 

Nogmaals: er is geen goed of fout, het gaat om de gedachten en gevoelens die de scène bij leerlingen oproept.

Observatie van een filmstill en het schrijven van een gedicht

• Analyseren van de gekozen filmstill
• Schrijven van een gedicht gebaseerd op de waarnemingen en gevoelens

3  Een filmstill ter inspiratie

Kun je de plek omschrijven, waar zie je dat aan?

Wat voor kleuren worden er gebruikt en wat doet dit met je?

Hoe kijken de acteurs in het shot, wat vind je van hun gezichtsuitdrukking en hoe voel je je hierbij?

Hoe is het shot genomen? Bijvoorbeeld: 

Kun je je woordweb uitbreiden met andere woorden? Of kun je je woorden aanscherpen?

Let goed op de volgende dingen!

• een close-up,
  
• een totaalshot,
  
• een kikvorsperspectief,
  
• een vogelperspectief.

Filmstill ter inspiratie

Vertel leerlingen dat zij hun woordweb erbij pakken en bewust naar de still kijken. 

Laat ze letten op bijvoorbeeld:

• Het decor van de scène (wat is er allemaal in beeld te zien, op wat voor plek zijn we en waar zie je dat aan?)

• Kleurgebruik, expressie op de gezichten van de acteurs,

• Kadrering (is het shot van veraf genomen: een totaalshot? Of juist van heel dichtbij: een close-up?)

• Of camerapositie: is het shot van onderaf genomen (een kikvorsperspectief) of juist van bovenaf (een vogelperspectief?)

Kunnen ze hun woordweb uitbreiden met andere woorden? 

Of kunnen ze hun woorden aanscherpen en nuanceren aan de hand van hun observaties?

Filmstill

Voorbeeld filmstill

Wanneer de leerlingen klaar zijn met hun woordweb, vertel je ze dat je een shot of een stilstaand beeld uit de scène laat zien. 

LET OP: Deze specifieke LessonUp bevat een filmstill van de korte film Ga niet naar zee (Sander Burger, 2018).

Gebruik de algemene LessonUp om een zelf uitgekozen film te behandelen.

Of gebruik een van de specifieke LessonUps bij de volgende films: Copyrette, Grand Tour, Sevilla. 

Bespreking van de geschren gedichten

• Analyseren van de gekozen filmstill
• Schrijven van een gedicht gebaseerd op de waarnemingen en gevoelens

4  Schrijf een gedicht

Zet je gedachten en gevoelens die je hebt verzameld in je woordweb om tot een gedicht!

Schrijf een gedicht van maximaal een halve A4. 

Je kunt kiezen voor een raptekst,  limerick of een andere dichtvorm.

Let goed op de volgende dingen!

Schrijf een gedicht

Vertel ze dat ze nu een gedicht gaan schrijven op basis van hun observaties en de woorden in hun woordweb. 

• Het gedicht is maximaal een halve A4.

• Herhaal eventueel de verschillende vormen van een gedicht (het mag bijvoorbeeld ook een raptekst zijn).

UITLEG LIMERICK

Een limerick bestaat uit vijf regels.

In de eerste regels staat altijd een plaatsnaam.

Een limerick heeft vaak een grappige inhoud.

Het rijmschema is AABBA. 

Het aantal lettergrepen per regel staat vast.

UITLEG LIMERICK

Regel 1:           9 lettergrepen

Regel 2:           9 lettergrepen

Regel 3:           5 lettergrepen

Regel 4:           5 lettergrepen

Regel 5:           9 lettergrepen

Filmstill

Voorbeeld filmstill

Laat de still op het scherm zien terwijl de leerlingen hun gedicht schrijven.

Bespreking van de geschren gedichten

• Delen van gedichten in de klas
• Bespreken van de impact van filmbeelden op de geschreven gedichten

5   Bespreking

Wat valt je op? 

Wat spreekt je aan en waarom?

Gedichten voordragen 

Bespreking van de gedichten

Rond de individuele opdracht af en vraag leerlingen wie zijn gedicht wil voordragen.

Bespreek de gedichten.

Film 

Film 

Korte film kijken

Na het delen en bespreken van de gedichten, vertel je je leerlingen dat ze nu de hele film gaan kijken.

LET OP: Deze specifieke LessonUp bevat de korte film Ga niet naar zee (Sander Burger, 2018).

Gebruik de algemene LessonUp om een zelf uitgekozen film te behandelen.

Of gebruik een van de specifieke LessonUps bij de volgende films: Copyrette, Grand Tour, Sevilla. 

Bekijken van de hele film en bespreking

• Gezamenlijk kijken naar de volledige film
• Discussie over de totale filmervaring en vergelijking met individuele gedichten

6   Film Bespreken

Zou je nu een heel ander gedicht hebben geschreven? 

Waarom wel of niet?

Pak je gedicht er nog eens bij. 

Film bespreken

Vraag je leerlingen nog eens hun gedicht erbij te pakken. 

• Nu ze de hele film hebben gekeken, zouden ze een heel ander gedicht hebben geschreven? 
• Waarom wel/niet?

Wat vonden jullie van de les?

 8  Afsluiting: nabespreken

Afsluiting: nabespreken 

Vraag als afsluiter aan je leerlingen wat ze van de les vonden.

Lesdoel

Aan het eind van de lessenserie kun je:

- beeldspraak herkennen

- beeldspraak benoemen

Smaakmakers in je stijl

• beeldspraak: wat is het hier een zwijnenstal
• Opsomming: overal liggen papiertjes, lege flesjes, verloren zakdoekjes en dit alles is bedekt onder een dikke laag stof.
• Drieslag: het is vies, goor en smerig (boeren, burgers, buitenlui)
• Climax: er liggen papiertjes, etensresten en rottende groente.
• Overdrijving: hier wil je nog niet dood gevonden worden!
• Tegenstelling: je kunt hier van de vloer eten! (van 's morgens vroeg tot 's avonds laat)

Gedicht inleveren

Je levert je gedicht in via e-mail met als onderwerp: inleveropdracht.