W23 1VH hst 5 les 6 (5.5)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Hallo allemaal!

We behandelen vandaag Moors Spanje. In de Middeleeuwen is Spanje gedeeltelijk van de Moren (Arabieren) en gedeeltelijk van de Christenen geweest. We zullen gaan kijken welk effect dit heeft op de ontwikkeling van de cultuur en de samenleving in Spanje en Europa.

Lesdoelen

-Je kan uitleggen hoe Spanje door de Moslims werd veroverd.

-Je kan uitleggen hoe Spanje door Christenen werd veroverd.

-Je kan uitleggen welke invloed de Moren hadden op het gebied van cultuur in Spanje.

-Je kan uitleggen welke culturele invloed Moors Spanje had op de res van Europa.

Filmpje: veroveringen in Spanje

Op het volgende filmpje is de tijdsverloop van de veroveringen door de Moren en door de Christenen te zien. Nadat je het filmpje hebt bekeken komt er verdere uitleg over hoe de Moren Spanje veroverde en hoe de Christelijke wereld hier op reageerden.

Lesdoelen

-Je kan uitleggen hoe Spanje door de Moslims werd veroverd.

-Je kan uitleggen hoe Spanje door Christenen werd veroverd.

-Je kan uitleggen welke invloed de Moren hadden op het gebied van cultuur in Spanje.

-Je kan uitleggen welke culturele invloed Moors Spanje had op de res van Europa.

De Moren veroveren Spanje

• Tussen 711 en 732 veroveren de Moren heel Spanje.
• Ze vonden weinig tegenstand op het schiereiland en werden geholpen door de Joodse gemeenschap die hun als bevrijders zagen.
• In 742 worden de Moren bij Poitiers verslagen door Karel Martel, de grootvader van Karel de Grote. Hierdoor werd de verdere verovering van het Europese vaste land gestopt.

Lesdoelen

-Je kan uitleggen hoe Spanje door de Moslims werd veroverd.

-Je kan uitleggen hoe Spanje door Christenen werd veroverd.

-Je kan uitleggen welke invloed de Moren hadden op het gebied van cultuur in Spanje.

-Je kan uitleggen welke culturele invloed Moors Spanje had op de res van Europa.

De Reconquista

• IN 777 vroeg Suleiman van Barcelona Karel de Grote om hulp. Hij wilde namelijk zijn eigen rijk stichten.
• Karel de Grote  besluit te "helpen" zodat hij het Spaanse schiereiland kan veroveren voor de Christenen. Dit is het begin van de Reconquista: de herovering.
• Het duurt tot 1492 voordat deze herovering is afgerond. Dit zal met veel geweld gebeuren.

Leg uit waarom het begrip 'reconquista' een westers perspectief vertegenwoordigt

Lesdoelen

-Je kan uitleggen hoe Spanje door de Moslims werd veroverd.

-Je kan uitleggen hoe Spanje door Christenen werd veroverd.

-Je kan uitleggen welke invloed de Moren hadden op het gebied van cultuur in Spanje.

-Je kan uitleggen welke culturele invloed Moors Spanje had op de res van Europa.

Wat is het verschil tussen een landbouwsamenleving en een landbouw-stedelijke samenleving?

Samenleving en cultuur in Moors Spanje

• Onder de Moren ontwikkelden zich een rijke cultuur en een multiculturele samenleving.
• Christenen en Joden werden over het algemeen gedoogd. Wel moesten zij meer belasting betalen.
• Spanje werd van een landbouwsamenleving weer een landbouwstedelijke samenleving.

Bekijk de afbeelding. Waarom weten we bijna zeker dat dit Moorse Architectuur is? Beantwoord de vraag op de volgende dia. Gebruik wat je in je antwoord de kennis uit de vorige les.

Bekijk de afbeelding. Waarom weten we bijna zeker dat dit Moorse Architectuur is?

Leg uit waarom het voor de Moorse heersers wel handig was als niet iedereen Moslim werd?

Lesdoelen

-Je kan uitleggen hoe Spanje door de Moslims werd veroverd.

-Je kan uitleggen hoe Spanje door Christenen werd veroverd.

-Je kan uitleggen welke invloed de Moren hadden op het gebied van cultuur in Spanje.

-Je kan uitleggen welke culturele invloed Moors Spanje had op de res van Europa.

Culturele invloed op de rest van Europa.

• Irrigatielandbouw werd geintroduceerd. Dit gebeurde met water en windmolens.
  
• De wetenschap in de Arabische wereld was veel verder dan in Europa. Toen Spanje veroverd werd op de Moren werd deze kennis in het Latijn vertaald.
  
• De Moren introduceerde het schaakspel
  
• Producten uit de Arabische wereld werden verhandeld naar Spanje en zo de rest van Europa in.

De windmolen die je op de afbeelding ziet stamt uit de tijd van de Moren. De molen staat in Santiago do Cacem. Op afbeelding 32 (blz 111) in je boek zie je een watermolen.

Irrigatielandbouw betekend dat de wateraanvoer dit nodig is voor de groei van de landbouwproducten op een niet-natuurlijke manier door mensen wordt verlegd. Dit hebben we ook gezien bij de Egyptenaren.

Er ontstond in Spanje in de vroege middeleeuwen dan ook een bloeiende landbouwstedelijke samenleving. Er waren grote steden met bibliotheken gevuld met boeken uit de antieke oudheid, maar ook vertalingen van Arabische wetenschappelijke werken. De wetenschap bloeide op in de Arabische/Islamitische wereld; zo ook in Moors Spanje, maar in West-Europa was er een landbouwsamenleving en stond de wetenschappelijke ontwikkeling stil. 

Er was irrigatielandbouw met kanalen en molens, er werden nieuwe gewassen geïntroduceerd zoals rijst, suiker en de aubergine. 

Maar ook het schaakspel werd door de moren geïntroduceerd en via Spanje naar Europa geëxporteerd.

3

Je ziet hier een aantal Christenen staan aan het Moorse hof. Er heerste een redelijk tolerante multiculturele samenleving voor monotheïstische godsdiensten met een Abrahamistische inslag. De islam, het christendom en jodendom geloven namelijk allemaal dat Abraham de Aartsvader is. Maar toch was Al-Andalus geen multicultureel paradijs, al was het wel een stuk toleranter dan het Christendom van die tijd. Toch werden christenen en joden als tweederangsburgers gezien: zo moesten zij bijvoorbeeld extra belasting betalen en hadden ze geen vrijheid van meningsuiting.

4

Het meest tastbare bewijs van de Moorse overheersing in Spanje is de typische bouwstijl die er is ontstaan. Met name in Zuid-Spanje waar de Moren het langst zijn verbleven.

5

De Moren (islamieten in Spanje) zijn vanaf 711 Spanje binnengevallen en vanaf toen begonnen met het veroveren van het Ibersich Schiereiland (Spanje en Portugal). De Opkomst van de Islam is ontzettende snel gegaan in 610 wordt Mohammed vooor het eerst aangesproken door de engel Gabriël om het woord van God (Allah) te verspreiden en nog geen 100 jaar later landden de Mohammedanen in Zuid-Spanje. De Islamitische opmars wordt uiteindelijk halverwege Frankrijk gestopt; bij Poitiers.

1

De Moren veroverden heel Spanje en Portugal zij noemden dit El-Andalus. Maar de Moorse veroveringsdrift leidde hen tot midden Frankrijk waar zij uiteindelijk bij Poitiers werden tegengehouden en teruggedrongen tot achter de Pyreneeën. Hier was de opa van Karel de Grote verantwoordelijk voor; Karel Martel. 

2

Herhaling

Bij welke Franse stad werden de veroveringen door de Moren gestopt door Karel Martel?

1. Toulouse
2. Lourdes
3. Parijs
4. Poitiers

Waarom spreken we van een multi-culturele samenleving in Moors Spanje?

Waaraan kan je de Moorse architectuur herkennen?

1. Bogen en geometrische vormen
2. Geometrische vormen en mozaïek
3. Mozaïek en bogen.
4. Bogen en afbeelding van personen.

Schrijf hieronder één ding op die je geleerd hebt in de les én één ding die je niet zo goed begrijpt.