ASS & ADHD/ADD

• Mentorles
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1-6

ASS en AD(H)D

In deze Lessonupp

Leg je uit wat AD(H)D en ASS is.

Je benoemt de kenmerken van AD(H)D en ASS

Je benoemt hoe je omgaat en communiceert met iemand met AD(H)D en ASS

Bij ASS werken de hersenen anders dan bij mensen zonder autisme

Hierdoor:

--> komen prikkels en details harder binnen

--> is het lastiger om met andere mensen

om te gaan en te communiceren

--> is het lastig om soepel om te gaan met situaties

Wat kunnen mensen met ASS beter dan mensen zonder ASS?

1. Contact maken met anderen
2. Details zien
3. Prikkels verwerken
4. Met veranderingen omgaan

Autisme spectrum stoornis (ASS)

Elk kind met autisme is anders. 

Vroeger had je verschillende soorten autisme (klassiek autisme, Asperger en PDD-NOS) en allerlei tussenvormen. 

Sinds 2014 hebben ze daar één naam voor bedacht: Autisme Spectrum Stoornis (ASS)

Wat is waar over ASS?

1. Iemand met autisme wil geen sociaal contact
2. Autisme komt door de opvoeding
3. De hersenen van iemand met autisme werken gewoon anders
4. Iemand met autisme is dom

Hoeveel mensen hebben ASS?

Bijna 3 procent van de kinderen van 4 tot 12 heeft autisme.

In totaal 43.000 kinderen in Nederland. 

Autisme komt meer dan twee maal zo vaak voor bij jongens als bij meisjes.

Wat kun je doen om iemand met ASS te helpen tijdens een gesprek?

Hoe helpen?

1) Respect hebben voor iemand (iedereen zit anders in elkaar)

2) Rust en orde houden (niet teveel prikkels)

3) Niet pesten en plagen

4) Duidelijk en tactisch zijn  (Gewoon zeggen wat je wilt, voelt en denkt, zonder grof te worden)

5) Vraag het aan de persoon met ASS zelf

Ik weet precies wat ADHD en ADD inhoud

1. JA
2. NEE
3. BEETJE

ADHD

ADD

heel actief

Concentratie problemen

Chaotisch

Dromerig

Wat is AD(H)D?

• Biologische oorzaak ADHD --> problemen met communicatie tussen hersengebieden.
• 3 soorten ADHD:

1. ADHD I : ADD  aandacht tekort (moeite met vasthouden van de aandacht)
2. ADHD H: Hyperactief/impulsief (veel energie)
3. ADHD C: Type I en H gecombineerd. Deze komt het meest voor.

• ADHD voor ongeveer 70% erfelijk bepaald.
• tussen de 5% en 10% van de mensen heeft het.

*

ADHD

• Biologische oorzaak van ADHD ligt waarschijnlijk bij problemen met communicatie tussen hersengebieden.
• Neurotransmitters dopamine en noradrenaline komen in verminderde hoeveelheid voor in het voorste gedeelte van de hersenen van ADHD-patiënten, de prefontaalkwabben.
• Dit gaat samen met afwijkende functie van de prefrontaalkwabben en een verminderde anatomische organisatie van de verbindingen tussen de prefrontaalkwabben en verschillende diepergelegen hersenkernen.   

3 soorten ADHD:

• ADHD I : Het oude ADD: aandachtstekort
• ADHD H: Hyperactief/impulsief
• ADHD C: Type I en H gecombineerd. Deze komt het meest voor.

• Uit erfelijkheidsonderzoek blijkt dat ADHD voor ongeveer 70% erfelijk bepaald, ook roken en drinken tijdens zwangerschap leidden tot verhoogde kans.
• Bij veel volwassenen worden symptomen van ADHD toegeschreven aan hun persoonlijkheid.
• Volgende symptomen kunnen duiden op ADHD bij volwassenen

- concentratie- en aandachtsproblemen, 

- vaak dingen kwijt zijn, 

- gebrek aan organisatietalent 

- snel afgeleid zijn

• Vaak neemt de hyperactiviteit, die veel kinderen met ADHD kenmerkt, af naarmate leeftijd vordert. 
• ADHD kan wel blijven leiden tot een verminderd vermogen impulsen te controleren: ook volwassenen met ADHD kunnen gesprekspartners op onnodige momenten onderbreken.
• ADHD komt ook nog veel voor bij volwassenen maar een deel groeit er overheen. 

Een obstakel hierbij is het volgende:

• Als kind en jongvolwassenen ervaar je continu stress door add. Ook ontwikkelt zich gemakkelijk een negatief zelfbeeld. Bij vele taken denkt een add-er: dit kan ik niet.

Plastisiteit hersenen

Inbreng Marien:

• ADHD in gewone mensen taal 
• ADHD is een afkorting voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. En ik begin maar even met een uitleg in ‘gewone-mensen-taal’: ADHD houdt in dat iemand het op een of andere manier zo druk heeft in zijn hoofd, dat er weinig meer bij kan. En met een vol hoofd kun je het zo druk hebben, dat je daardoor de leerstof van school er niet meer goed bij kunt hebben, dat je niet altijd door hebt wat er tegen je gezegd word of wat er van je verwacht wordt, dat je bijvoorbeeld over grenzen van anderen heen gaat omdat je eigenlijk geen ruimte meer hebt in je hoofd voor aanvoelen en invullen van wensen/gevoelens van anderen. En ook: doordat je zo veel bezig bent met alle prikkels in je hoofd te managen, je niet meer zo goed door hebt wat de rest van je lichaam doet en je dus struikelt, dingen laat vallen, harder slaat dan bedoeld etc. 
• Ook kan het zijn dat het zo druk is in je hoofd dat je er zelf ook wat gek van wordt, en je onbedoeld afreageert en dus een nogal kort lontje hebt. Verder zijn veel mensen met ADHD ‘triggerhappy’: er hoeft maar iets te gebeuren en ze schieten in actie, snel en vaak ook ondoordacht. Het verschil tussen ADHD en ADD is vooral dat die drukte in je hoofd bij ADHD ook voor anderen zichtbaar is in gedrag (onhandig, druk, snel gedrag). 

• Bij ADD verdwijnt iemand als het ware in zijn hoofd, lijkt dus van buiten heel rustig maar is het van binnen niet. Binnen de psychiatrie wordt gebruikgemaakt van een aantal formele criteria, die verwoord staan in een handboek. 

 

 

Wat is ADHD?

1. Aandacht tekort Hyperactiviteit stoornis
2. Gedragsstoornis waarbij mensen heel druk kunnen zijn
3. Attention Deficit Hyperactivity Disorder
4. Alle antwoorden zijn goed

• Leer op verschillende manieren: visueel & auditief
• Agenda/planning vaststellen en zichtbaar maken
• Zorg dat opdrachten/lesmateriaal terug te vinden zijn op een vaste (online) plek
• (Grote) opdrachten in kleine stukjes verdelen, het liefst 1 opdracht tegelijk
• Wissel saaie en interessante taken af
• Zorg voor beweging
• rustige plek in de klas
• oortjes tijdens zelfstandig werken of maken van een toets

Tips voor AD(H)D

Sterke punten van AD(H)D

• Heel enthousiast
• Ondernemend
• In voor iets nieuws
• Gevoel voor humor
• Oplossingsgericht
• Energiek
• Hyperfocus

Wat zijn de kenmerken van ADHD?

1. Niet snel verveeld, doet dingen zonder eerst na te denken
2. Makkelijk verveeld, rusteloos en nerveus, anderen onderbreken
3. Kan goed stil zitten, kan op zijn beurt wachten
4. Droomt weg en je merkt bijna niet dat hij/zij aanwezig is

Wat is belangrijk als je AD(H)D hebt:

1. Geen structuur, geen loopmomenten
2. Structuur, planningen maken, rustige omgeving creëren, met oortjes werken, kunnen bewegen

Opdracht

Maak een presentatie in groepjes van 2/3

Leg uit van de symptomen zijn van ADHD en autisme

Leg uit hoe je omgaat en communiceert met iemand met AD(H)D en autisme

Gebruik hiervoor informatie op internet

Lever je opdracht in in  Moodle

Netflixseries over mensen met ASS

Atypical: over een middelbare scholier met ASS

Love on the Spectrum: documentaireserie over ASS en de liefde. 

The Bridge: Zweedse politieserie met in de hoofdrol een autistische vrouw. 

The Victims’ Game: een Taiwanese serie uit 2020 over ASS

Community: comedyserie over een bijzondere vriendengroep die elkaar ontmoeten op community college. Abed heeft ASS.

Lezen:

1. https://add-energy.nl/ - add-energy, Etienne Scheeper
2. https://balansdigitaal.nl/kennis/kwaliteit-en-richtlijnen-adhd/ - richtlijnen zorg bij ADHD
3. https://balansdigitaal.nl/kennis/wat-is-add/
4. https://www.additudemag.com/ - up-to-date website met veeeeeeeel info over ADHD/ADD
5. https://wij-leren.nl/adhd-tips.php - tips voor docenten
6. https://www.vice.com/nl/article/gyjx3w/waarom-adhders-zich-zo-eng-goed-kunnen-concentreren - artikel over hyperfocus
7. https://npokennis.nl/longread/7650/wat-is-adhd - longread korte filmfragmenten over adhd
8. https://www.npo3.nl/brandpuntplus/adhd-vrouwen-kleur - Artikel over (te) late diagnoses van ADHD bij volwassen vrouwen van kleur
9. https://youtu.be/OM0Xv0eVGtY - YouTube-kanaal ADHD.
10. https://wij-leren.nl/hyperfocus-vastgehouden-aandacht-executieve-functie-adhd-flow.php - Hyperfocus

Kijken:

1. https://www.npostart.nl/de-monitor/14-02-2016/KN_1676826 - Aflevering van de Monitor 'De ADHD-epidemie?'
2. https://youtu.be/JiwZQNYlGQI - TEDx Talk 'Failing at Normal: An ADHD Success Story'
3. https://www.kijk.nl/programmas/adhdennis/olypCLYy8Yb - ADHDennis (tv-programma over presentator Dennis Weening & zijn onderzoek naar ADHD.
4. https://youtu.be/XmS7jUhB74A - 'Shine a light' (2018), Minidocumentaire over ADHD
5. https://youtu.be/6iCFD8D550o - Steeds DRUKKER in de klas?! | De waarheid over ADHD, NOS op 3
6. https://youtu.be/n2EVEYmeSqg - Video over de positieve kanten van ADHD: Is ADHD een (evolutionair) voordeel?
7. https://youtu.be/Sg1Cq0a8Vxg - beetje suf, maar helder filmpje over ADHD en ADD