H1 P4 Grenzen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Cultuur en identiteit

Par. 1.4 Grenzen

Leerdoelen par. 1.4

• Je kent de verschillen tussen soorten grenzen.
  
• Je kent de relatie tussen natie en staat.
  
• Je weet welke invloed grenzen hebben op cultuur en identiteit.

Huiswerk

26-9-23, 7e uur.

1.4 maken 1 tot en met 8.

Leren begrippenlijst. 

3-10-23, 7e uur.                                           31-10-23, 7e uur.

SO K.T pg. 1.1 t/m 1.4 + 1.9                   SO, Topografie NL landstreken

Soorten grenzen

• Kunstmatige grens: door de mens bepaald
• Natuurlijke grens: door de  natuur bepaald (rivier, zee, bergen)
• Zichtbare en onzichtbare grenzen
• Open en gesloten grenzen

Wat zijn Schengenlanden?

Natuurlijke en kunstmatige grenzen

Typen grenzen: Natuurlijk versus Kunstmatig

Natuurlijk: Door de natuur gescheiden. 

Kenmerken: Rivier, gebergte en zeeën --> Van oudsher redenen waarom er weinig contact was tussen mensen aan beide kanten van de rivier/gebergte/zee.

Strategisch belang: minder moeilijk om te verdedigen (nog steeds!)

Voorbeelden:

- Pakistan - China

- Romeinse rijk (rivieren, woestijn)

- Frankrijk (Pyreneën, Alpen, Kanaal, Rijn)

Typen grenzen: Gesloten versus Open

Gesloten grenzen: Geen doorgang, behalve als er toestemming is. 

Kenmerken: Een muur, hek of grenswacht

Voorbeelden:

- Noord- en Zuid Korea

- Mexico en VS

- Israël en Palestijnse gebieden

Typen grenzen: Gesloten versus Open

Open grenzen: Vrije doorgang van personen, goederen en geld. 

Kenmerken: Geen muur, hek of grenswacht --> Vrije doorgang

Voorbeelden:

- Vooral in Europa: België - Nederland (Baarle-Nassau)

Grenzen: recht of kronkelig? 

Wat verklaart dat de grenzen in Afrika veelal rechte lijnen zijn (en niet zoals in Europa kronkelig)?

Welke kenmerken hebben de volgende grenzen?

Israëlische westoever barrière  

• Israëlische muur
• 10m hoge betonnen muur
• Muren, torens en controleposten, wegen, hekken, prikkeldraad en greppels van circa 620–760 km lang.
• Naam ter discussie:-> Israëliërs:  afscheidingsmuur,
• Palestijnen: apartheidsmuur. 

Kenmerken van deze grens:

kunstmatige grens

gesloten grens (voor Palestijnen)

Meer weten of het conflict:

'The girl from Oslo' Netflix

Kenmerken grens Vlaanderen en Wallonië

kunstmatige grens

taal grens

open grens

Exclave & enclave

Exclave: Een gebied dat buiten het moederland ligt en dat politiek gezien wel, maar geografisch gezien niet met het moederland verbonden is. 

Enclave: Een deel van een staat dat geheel is omringd door het gebied van een andere staat. 

Wat is C

C:

in A een exclave: een gebied dat buiten het moederland ligt en dat politiek gezien wel maar geografisch gezien niet met het moederland verbonden is.

in B een enclave: een deel van een staat dat geheel omringd is door het gebied van een andere staat. 

Exclave

Baarle-Hertog

Enclave of Exclave?

Baarle-Hertog

Ligt Nederlandse provincie Noord-Brabant. Maar behoort op politiek gebied bij België.

Dus Enclave.

Onduidelijke grens in NL/BE

Enclave en Exclave

Enclave: Een deel van een staat dat geheel is omringd door het gebied van een andere staat.

Exclave: Een gebied dat buiten het moederland ligt maar politiek gezien wel, maar geografisch gezien niet met het moederland verbonden is.

Definities

• Grens: denkbeeldige lijn die aangeeft tot hoe ver het grondgebied van een staat of land reikt
  
• Territorium: grondgebied van een staat
  inclusief territoriale wateren 
• Enclave: deel van een staat dat geheel is omringd door het gebied van een andere staat
• Exclave: deel van een staat dat ruimtelijk gescheiden is van het belangrijkste deel van het land

Ceuta, een Spaanse enclave 

Definities

• Staat = Het eigen grondgebied waar een regering de baas is, die wetten en regels maakt die voor alle inwoners gelden.
• Natie = Een groep mensen die door gemeenschappelijke belangen, ideeën, waarden, normen en taal een eenheid vormt.
• Natiestaat  = Gebied waar een regering op het eigen grondgebied de baas is en die regering wetten en regels maakt voor de inwoners die het gevoel hebben dat ze bij elkaar horen door gemeenschappelijke belangen, ideeën, waarden, normen en taal.
• Territoriale wateren = Alle binnenwateren en een strook van de zee vanuit de kust tot ruim 22 km die tot het grondgebied van een land gerekend worden.

Natie

Natiestaat

Staat

Territoriale wateren

Alle binnenwateren en een strook vanuit de kust in zee tot ruim 22 km die bij het grondgebied van een land worden gerekend.

Een groep mensen die door gemeenschappelijke belangen, ideeën, waarden, normen en taal een eenheid vormt

Gebied met eigen regering die wetten maakt voor inwoners die het gevoel hebben bij elkaar te horen

Het eigen grondgebied waar een regering de baas is die wetten maakt die voor alle inwoners gelden

Grenzen en identiteit

• Steeds meer landen in de wereld werken samen
  . Gevolg: grenzen vervagen 
• Weerstand tegen globalisering
  (gevoel van onveiligheid,  werkgelegenheid, één Europees leger) 
• Nationalisme: gemeenschappelijk gevoel dat zich uit in een sterke voorkeur voor eigen land en volk
  
  
• Grenzen versterken de nationale en culturele identiteit van een volk

Video: Nederland van Boven - Grenzen

8.41 minuut

Toelichting video Nederland  van boven in de klas - Grenzen

Mensen bakenen hun eigendommen graag af. Een hek om je land. Je eigen tuin afgeschermd door een schutting of een heg. Daarbinnen is alles van jou en je kunt er doen wat je wilt. Ook in het groot heeft alles zijn grenzen, duidelijk gemarkeerd en soms ook ter bescherming. Sinds de tijd van Napoleon is elke millimeter in ons land in kaart gebracht en afgebakend. Al die gegevens zijn opgeslagen bij overheidsinstantie het kadaster.

Waaraan zie je na de Duitse grens direct dat je in Nederland bent?

Exit ticket
Wat heb je in deze les
niet (helemaal) goed begrepen?