2. Hoe werkt de Europese Unie?

• PAV
• Secundair onderwijs

2. Hoe werkt de Europese Unie?

Hoe werkt de Europese Unie?

Wie beslist wat in de EU?

Wanneer je discussies over politiek hoort, vallen vaak de namen van bepaalde mensen: de premier van je land, bijvoorbeeld, of een leider van de oppositie. Dit is omdat zij de personen zijn die beslissingen nemen en de politiek vormgeven. Dat geldt ook voor de EU. De Europese instellingen zijn plaatsen waar politici uit alle EU-landen bijeenkomen om samen naar concrete resultaten te streven.

onderwijs.hetarchief.be

Wie beslist wat in de EU?

Laten we de instellingen waar de meeste beslissingen worden genomen eens nader onder de loep nemen:

1. Europese Commissie

2. Europees Parlement

3. Europese Ministerraad

4. Europese Raad

1. De Europese Commissie

• Bestaat uit 27 commissarissen — één per EU-land
• De uitvoerende macht van de EU verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken in de EU
• Niet rechtstreeks verkozen door EU burgers: commissarissen worden voorgedragen door de regering van hun land en goedgekeurd door het Europees Parlement (mandaat: 5 jaar)
• De Europese Commissie stelt nieuwe wetten en programma’s voor die in het algemeen belang van de EU zijn --> wetsvoorstellen worden doorgestuurd naar het EP en de Raad van de EU om er over te stemmen

1. De Europese Commissie

Voorzitter

Wie is de huidige voorzitter van de Europese Commissie?

1. Simone Veil
2. Nicole Fontaine
3. Ursula von der Leyen
4. Roberta Metsola

2. Het Europees Parlement

• Rechtstreeks verkozen door de Europese burgers (om de 5 jaar)
• Neemt samen met de Raad van de Europese Unie beslissingen over Europese wetten
• Kiest ook de voorzitter van de Europese Commissie en heeft het recht om alle leden van de Commissie te benoemen en te ontslaan
• De belangrijkste vergaderingen vinden twaalf keer per jaar plaats in Straatsburg (Frankrijk) en tot zes keer per jaar in Brussel (België).
• Volgende verkiezingen in 2024

Wist je dat?

In alle landen van de EU mag je stemmen als je 18 jaar of ouder bent, met uitzondering van Malta en Oostenrijk, waar je vanaf je 16e mag stemmen, en Griekenland waar je dat vanaf je 17e mag.

2. Het Europees Parlement

Het Parlement heeft 705 leden, ook wel “EP-leden” of “Europarlementariërs” genoemd, die uit alle EU-landen komen. Het aantal leden per land verschilt: landen met meer inwoners hebben meer leden dan kleinere landen met minder inwoners.

Leden van het Europees Parlement

Welk land heeft de meeste leden?

Welk land heeft de minste leden? 

3. Europese Ministerraad

• Vertegenwoordigt de regeringen van de EU-landen: in de Raad komen ministers van alle EU-landen bijeen om het beleid en de wetten van de EU te bespreken
• Maakt Europese wetgeving samen met het Europees Parlement
• Het hangt van het onderwerp dat besproken wordt af welke ministers de bijeenkomsten bijwonen (bv: vergadering over luchtvervuiling - Minister van Leefmilieu)

Opgelet!

Niet te verwarren met de "Europese Raad" (zie volgende)

Hoe goed ken jij de Belgische ministers?

3. Europese Ministerraad

Minister van Binnenlandse Zaken

Minister van Binnenlandse zaken:

1. Petra De Sutter
2. Annelies Verlinden
3. Ludivine Dedonder
4. Zuhal Demir

3. Europese Ministerraad

Minister van Volksgezondheid

Minister van Volksgezondheid:

1. Frank Vandenbroucke
2. Alexander De Croo
3. Vincent Van Peteghem
4. Vincent Van Quickenborne

3. Europese Ministerraad

Minister van Justitie

Minister van Volksgezondheid:

1. Yves Leterme
2. Alexander De Croo
3. Vincent Van Peteghem
4. Vincent Van Quickenborne

3. Europese Ministerraad

Minister van Defensie

Minister van Defensie:

1. Petra De Sutter
2. Caroline Gennez
3. Ludivine Dedonder
4. Zuhal Demir

3. Europese Ministerraad

Stel: 

De 27 ministers van de EU- lidstaten komen samen in de Raad van de Europese Unie. Er wordt een nieuwe wet gestemd om luchtvervuiling te voorkomen: vanaf nu worden alle vliegtickets 25% duurder.

• Malta, Cyprus, België, Portugal, Estland, Letland, Ierland, Litouwen, Luxemburg, Nederland, Denemarken, Slovenië, Kroatië, Griekenland en Oostenrijk stemmen "voor" (15/27 lidstaten)
• Frankrijk, Duitsland, Spanje, Italië, Hongarije, Bulgarije, Polen stemmen "tegen" (7/27 lidstaten)

 

Europese ministers stemmen over wetgeving

Meer dan 50% (15 van de 27) EU- lidstaten stemt "voor". Is het dan de juiste beslissing om de wet aan te nemen? Waarom wel of niet?

3. Europese Ministerraad

De Raad van de Europese Unie beslist samen met het Europees Parlement over nieuwe wetsvoorstellen.  De meeste wetsvoorstellen in de Raad worden aangenomen met een gekwalificeerde meerderheid, ook wel “dubbele meerderheid” genoemd. Bij het nemen van besluiten met gekwalificeerde meerderheid kan elke minister één stem voor of tegen een voorstel uitbrengen of zich onthouden van stemming. Het aantal burgers dat door een minister wordt vertegenwoordigd, varieert echter van land tot land. Daarom is een “dubbele meerderheid” nodig om een besluit helemaal goed te keuren: 

• 55 % van de EU-landen (15 van de 27) moet vóór een wet stemmen
• Deze landen moeten samen ten minste 65 % van de totale EU-bevolking (= circa 447 miljoen mensen) vertegenwoordigen

3. Europese Ministerraad

DOE OPDRACHT

Een gekwalificeerde meerderheid: hoe werkt het precies? 

4. De Europese Raad

• Bestaat uit de gekozen leiders van EU-landen, d.w.z. de staatshoofden en regeringsleiders
• Komen ten minste viermaal per jaar bijeen ("Europese Top")
• Formuleert de belangrijkste politieke prioriteiten van de EU en bepaalt de beleidskoers

Wist je dat?

De huidige voorzitter van de Europese Raad is een Belg. Onze ex- premier Charles Michel staat momenteel aan het hoofd.

Hoe goed ken jij de Europese leiders?

4. De Europese Raad

Frankrijk

Wie staat er aan het hoofd van Frankrijk?

1. Emmanuel Macron
2. François Hollande
3. Charles Michel
4. Nicolas Sarkozy

4. De Europese Raad

Duitsland

Wie staat er aan het hoofd van Duitsland?

1. Roman Herzog
2. Helmut Kohl
3. Johannes Rau
4. Olaf Scholz

4. De Europese Raad

België

Wie staat er aan het hoofd van België?

1. Alexander De Croo
2. Charles Michel
3. Vincent Vanquickenborne
4. Vincent Van Peteghem

4. De Europese Raad

Nederland

Wie staat er aan het hoofd van Nederland?

1. Geert Wilders
2. Willem Van Oranje
3. Mark Rutte
4. Pieter Paulus

4. De Europese Raad

Hongarije

Wie staat er aan het hoofd van Hongarije?

1. Viktor Orban
2. Péter Boross
3. Jozsef Antall
4. Gyula Horn

Even herhalen...

Heb je alles goed onthouden?

Wie doet voorstellen voor EU-wetten?

1. Europese Commissie
2. Europese Ministerraad
3. Europees Parlement
4. Europese Raad

Wie keurt EU-wetten goed?

1. Europese Commissie
2. Europese Ministerraad
3. Europees Parlement
4. Europese Raad

Wie wordt rechtstreeks verkozen door de EU- burgers?

1. Europese Commissie
2. Europese Ministerraad
3. Europees Parlement
4. Europese Raad

Wie komt minstens vier keer per jaar samen?

1. Europese Commissie
2. Europese Ministerraad
3. Europees Parlement
4. Europese Raad

Wie bestaat uit 705 leden?

1. Europese Commissie
2. Europese Ministerraad
3. Europees Parlement
4. Europese Raad

Wie bestaat uit de staatshoofden van alle EU- lidstaten?

1. Europese Commissie
2. Europese Ministerraad
3. Europees Parlement
4. Europese Raad

Wie wordt ook wel een Europese top genoemd?

1. Europese Commissie
2. Europese Ministerraad
3. Europees Parlement
4. Europese Raad

5. Heb ik ook een invloed op de EU?

Als Europese burger kun je op verschillende manieren invloed uitoefenen op het EU-beleid:

1. Stemmen in eigen land

2. Deelnemen aan openbare raadplegingen

3. Het Europees Burgerinitiatief

multimedia.europarl.europa.eu

5. Heb ik ook een invloed op de EU?

1. Stemmen in eigen land

Wist je dat?

Bijna één miljoen Belgische jongeren mogen in 2024 voor het eerst naar de stembus. Vanaf je achttiende moet je verplicht Vlaams en federaal gaan stemmen, maar voor Europa kan dat al vanaf je zestiende. Je moet dan wel op voorhand registreren. Enkele jongeren vertellen waarom ze van plan zijn om dat te doen.

onderwijs.hetarchief.be

Vind jij dat het kiesrecht voor jongeren nog verder uitgebreid moet worden? (naar bijvoorbeeld de federale verkiezingen)

Ja

Nee

Wat vind jij een goede leeftijd om te mogen stemmen?

0100

5. Heb ik ook een invloed op de EU?

1. Stemmen in eigen land

Luisteropdracht

De geschiedenis van het algemeen enkelvoudig stemrecht

5. Heb ik ook een invloed op de EU?

2.  Deelnemen aan openbare raadplegingen

Je kunt je stem laten horen door deel te nemen aan online openbare raadplegingen. Voordat zij voorstellen voor nieuwe EU-wetten doet, en tijdens het hele proces van besluitvorming, vraagt de Europese Commissie gewone burgers en zowel de publieke als de private sector naar hun mening.

Neem hier deel!

5. Heb ik ook een invloed op de EU?

3. Het Europees Burgerinitiatief

EU-burgers kunnen een Europees burgerinitiatief opstarten of steunen. Via deze initiatieven wordt de Europese Commissie verzocht om wetgeving aan te nemen over een bepaalde kwestie waarvoor de EU verantwoordelijk is, zoals milieu, landbouw of vervoer. Om een initiatief op te starten en steunbetuigingen in de vorm van handtekeningen te verzamelen is een groep van ten minste zeven EU-burgers nodig, die uit zeven verschillende EU-lidstaten afkomstig moeten zijn. Zodra een initiatief is ondertekend door 1 miljoen mensen, d.w.z. iets meer dan 0,2 % van de bevolking van de EU, kan het voor onderzoek aan de Europese Commissie worden voorgelegd.

learning-corner.learning.europa.eu

5. Heb ik ook een invloed op de EU?

3. Het Europees Burgerinitiatief

Voorbeeld:

Voor het allereerste Europees burgerinitiatief “Right2Water” werden 1,6 miljoen handtekeningen verzameld. Het burgerinitiatief leidde tot een voorstel voor nieuwe regels voor drinkwater.

Welk initiatief zou jij steunen? Neem hier eens een kijkje.