Samenvatting H6

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Wees voorbereid voor de les:

• Log in op LessonUp
• Sla je boek open op H6
• Pak pen en papier 

WELKOM KLAS 3 VWO

Aardrijkskunde

Lesprogramma herhalingsweek

Fysiek les	Online les
Klassikaal samenvatting van de stof	Opties: - Oefenen met begrippen op Quizlet - Op Learnbeat oefentoets maken

V3B

Klik hier voor de quizlet link!

Lesprogramma herhalingsweek

Hybride les	Online les
Klassikaal samenvatting van de stof	Tijd voor PO / zelfstandig leren voor PTO

V3A

Online groep: Log in en doe mee via LessonUp. Niet meegedaan = afwezig

• Per paragraaf korte samenvatting
• Na elke paragraaf wat oefenvragen via LessonUp 

Lesprogramma herhalingsweek

Zorg dus dat je bent ingelogd op LessonUp en je een schrift hebt om aantekeningen te maken!

6.1 Dynamiek op de wadden

De natuurkracht in het waddengebied = water en wind

Elke dag 
2x eb

2x vloed

(getij)

Zeegaten (Gat tussen eilanden)

geulen (altijd gevuld met water)

Wadplaten (vallen bij eb droog)

Wantij (waar je kan wadlopen)

De Waddenzee = ondiepe binnenzee

Zandbanken (op de kop en de staart)

Duinen (Noordzee kant)

Kwelder (waddenzee kant, begroeid)

Slenk (water in een kwelder)

Waddeneiland 

Kop

Staart

Welk woord hoort bij deze definitie: De dagelijkse beweging van opkomend (vloed) en afgaand (eb) water.

1. Getij
2. Springtij
3. Zeegat
4. Wantij

De plek waar je gaat wadlopen heet:

1. Wadplaat
2. Springtij
3. Zeegat
4. Wantij

Bekijk de bron. Welke namen horenbij 1, 2 en 3

1. 1 = Zeegeul, 2 = geul, 3 = wantij
2. 1 = Noordzee, 2 = zeegat, 3 = waddenzee
3. 1 = Zeegat, 2 = geul, 3 = kwelder
4. 1 = Zeegat, 2 = geul, 3 = wantij

Pleistoceen = 2.6 miljoen jaar geleden

Afwisseling van glacialen en interglacialen. 

6.2 Sporen uit de ijstijd

Neerslag viel als sneeuw.

Water werd als landijs vastgehouden. 

De Noordzee viel droog. 

Gletsjers in Scandinavië werden groter

Tijdens het pleistoceen vlechtende rivieren

• Deze rivieren gingen richting het noorden van NL (waddengebied)
• Veel verschil in  regiem (hoeveel water de rivier afvoert)
  Zomer = smeltwater, winter = water bevroren. 

Saale-IJstijd

Voorlaatste ijstijd

Noordelijke helft NL
bedekt met ijs

HUN-lijn

Saale-IJstijd

1e fase:
Keileem = laag zand, klei en steen verpulverd door ijs 

Keileemkop = keileem dat opgedrukt is tot een lage heuvel 

2e fase:
HUN-lijn
IJs drukte het rivierzand en grind omhoog tot stuwwallen. 

Weichsel-IJstijd

IJs bereikt NL niet

Noordzee viel droog en Nederland veranderde in een poolwoestijn. 

Wind blies zand van de kale (zee)bodem weg over NL heen.

Dekzand 

Löss = fijnere deeltjes kwamen verder land in. 

Zet de namen op de goede plek

Saalien

Weichselien

De eerste fase van de Saale-ijstijd zorgde voor:

1. Stuwwallen
2. Veen
3. Keileemkoppen
4. Tongbekkens

De tweede fase van de Saale-ijstijd zorgde voor:

1. Stuwwallen
2. Keileem als bodem
3. Keileemkoppen
4. Veen

In de Weichsel-ijstijd...

1. Bereikte het ijs Nederland.
2. Ontstonden er gletsjers in het noorden van Nederland
3. Was het wel koud maar bereikte het ijs NL niet.
4. Was de hele Noordzee bedenkt met ijs

Holoceen = 12.000 jaar geleden (huidige geologische periode)

Klimaat warmde op en landijs smolt --> stijgende zeespiegel 

Relatieve zeespiegelstijging 

Absolute  = landijs smelt, meer water in zee

Relatieve = bovenstaande + wip effect (bodemdaling)

6.3 De wadden in het Holoceen

Zeespiegelstijging in Holoceen

Zorgt voor stijging van grondwaterpeil

Ontstaan van een moerassig gebied met veenvorming

Zeespiegel stijgt minder snel

Er ontstaan strandwallen (zand dat boven zee uitsteekt)

Strandwallen werden onderbroken door zeegaten. 

Achter de strandwallen bij vloed water, bij eb droog.

NL was 1 groot waddengebied

Zeespiegel stijgt nog langzamer

Strandwallen groeien dicht de kustlijn schoof naar het westen

Stukken in Noord- en Zuid NL weggeslagen door zee

Zeewater kwam binnen en liet zeeklei achter

Terpen

In welke periode warmde het klimaat op?

1. Pleistoceen
2. Holoceen

Wat is relatieve zeespiegelstijging?

1. De absolute zeespiegelstijging ten opzicht van NAP
2. De zeespiegelstijging ten opzichte van de dijkhoogte
3. De absolute zeespiegelstijging én de bodemdaling
4. De bodemdaling gecompenseerd door temperatuurverhoging

Welk woord hoort bij deze defintie: Grondsoort die bestaat uit (half) vergane platnenresten?

1. Zeeklei
2. Veen
3. Dekzand
4. Löss

Door natuurkrachten bijzondere flora en fauna (biodiversiteit)

 

Al het leven vormt met elkaar een voedselkringloop

De wisselwerking tussen levende wezens en de bodem, water en de lucht = ecosysteem 

6.4 Ruimtegebruik in het waddengebied

De mooie natuur brengt veel toeristen...

Gaat natuur en toeristen samen? 

Welke twee maatregelen voor duurzaam toerisme hebben we behandeld tijdens de les? 

Toeristen spreiden over tijd en ruimte. 

Verschillende belangen voor gebied:

Natuur, delfstoffen, toerisme...

Welk begrip hoort erbij?
Aandacht voor de belangen van de eilanders én de natuur.

1. Duurzaam toerisme
2. Voedselkrinloog
3. Massatoerisme
4. Ruimtegebruik

Welk begrip hoort erbij?
Het toerisme is geconcentreerd in Oost-Vlieland; het westen van het eiland is rustig.

1. Biodiversiteit
2. Seizoenswerk
3. Massatoerisme
4. Zonering

Welk begrip hoort erbij?
Toerisme waarbij heel veel toeristen op dezelfde plek verblijven.

1. Toeristenindustrie
2. Seizoenswerk
3. Massatoerisme
4. Zonering

Gaat natuur en delfstofwinning samen? 

6.5

Natuur                                        gas- en zoutwinning        

waddenzee heeft zandhonger

bij vloed komt er meer zand binnen dan dat er bij eb wordt afgevoerd.

Zeebodem wordt niet ondieper door natuurlijke bodemdaling

 

Vloed = hoog water
sedimentatie van zand in de waddenzee

MAAR extra bodemdaling in het gebied... 

...door delfstoffenwinning!

Delfstoffen zijn grond- en brandstoffen die je uit de aarde haalt, zoals olie en zout. 

Wat is GEEN delfstof?

1. Aardgas
2. Melk
3. Ijzererts
4. Zout

Een voordeel van aardgaswinning voor NL is...

Wat is GEEN gevolg van aardgas- en zoutwinning voor het waddengebied?

1. Daling van de bodem
2. Aardbevingen
3. Verlies biodiversiteit
4. zandsuppletie

Gebruik de resterende tijd om te 

leren voor het PTO!