BG3 - Les 7 en 8 crisis

• Beroepsgericht
• MBO
• Studiejaar 1

welzijn

Begeleidingsmethoden

       Module 4 - Les 8

Beroepsgericht 3

Thema's in module 4

Les 1 en 2 - Thema: Dagbesteding

Les 1: Wat is dagbesteding?

Les 2: Methodisch begeleiden

Les 3 t/m 5 - Thema: Ondersteuning en begeleiding

Les 3: Begeleiden

Les 4: Begeleidingsstijlen

Les 5: Begeleidingsmethodieken en interventietechnieken

Les 6 t/m 8 - Thema: Conflicthantering

Les 6: Conflicthantering 

Les 7: Omgaan met agressie

Les 8: Onvoorziene crisissituaties

Thomas en Kilmann conflictmodel

Welke manieren zijn een effectieve manier van conflicthantering?

Voor jezelf opkomen

• Assertief gedrag
• Sub-assertief gedrag
• Agressief gedrag

Assertief gedrag

• Je bent niet afhankelijk van anderen;
• Neemt verantwoordelijkheid voor eigen behoeften, gevoelens en gedachten;
• Respecteert de grens van de ander, maar geeft ook eigen grenzen aan.

Sub-assertief gedrag

• Je laat je gedrag afhangen van anderen;
• Staat toe dat een ander over jouw grens heen gaat;
• Je maakt keuzes op de behoeften van anderen.

Agressief gedrag

• Je bent té sturend of dominant;
•  Jij bepaalt hoe anderen zich moeten gedragen/handelen;
• Je geeft de ander geen ruimte om zelf keuzes te maken.

Assertief
Sub-assertief
Agressief  

Assertief

Sub-assertief

Agressief

Je bent dominant/sturend en bepaalt voor anderen hoe te gedragen.

Je laat je gedrag afhangen van anderen en laat anderen gaan over je grens.

Je komt voor jezelf op maar respecteert daarbij ook de grens van anderen.

Welke soorten agressie kennen jullie nog?

welzijn

Begeleidingsmethoden

• Expressieve agressie 
•  Frustratie agressie
• Instrumentele agressie
• Willekeurige agressie

Soorten agressie

welzijn

Begeleidingsmethoden

• Expressieve agressie = luide vorm van agressie waarmee frustratie/teleurstelling kan worden geuit;
   
•  Frustratie agressie = vanuit irritatie/ontevredenheid/onmacht;
   
• Instrumentele agressie = agressie wordt ingezet als middel om een doel te bereiken;
   
• Willekeurige agressie = onvoorspelbare agressie, wordt ook wel eens onbeheerste agressie genoemd.

Soorten agressie

Expressieve agressie

Een luidruchtige manier om ongenoegen of negatieve gevoelens te uiten (teleurstelling/woede).
Richt zich meestal niet op een bepaald persoon maar meer op de situatie/organisatie. 

Aanpak:

• Toon begrip;
• Stel grenzen.

Frustratie agressie

Een gevoel van irritatie, ontevredenheid of onmacht.

Aanpak:

• Blijf rustig, luister actief en neem de cliënt echt serieus;
• Laat de cliënt (gecontroleerd) uitrazen, ga niet in discussie, vat samen wat je hoort en ziet;
• Ga pas in gesprek wanneer de cliënt gekalmeerd is en wees eerlijk in wat de cliënt van je kan verwachten; 
• Stel zo nodig rustig grenzen aan het gedrag.

Instrumentele agressie

Weloverwogen om een bepaald doel te bereiken, agressie wordt ingezet als middel.

Aanpak:

• Ga weg als er gevaar dreigt voor je eigen veiligheid;
• Maak direct en rustig duidelijk dat dit gedrag tot niets leidt;
• Maak duidelijk dat je op deze manier niet wil communiceren; 
• Geef de cliënt de keus; of hij stopt met dit gedrag of je beëindigt het gesprek hoe dan ook.

Willekeurige agressie

Het ontbreekt aan redelijkheid.

Onvoorspelbaar en kan snel gewelddadig worden (onbeheerste agressie).

Aanpak:

• Zorg dat je op de hoogte bent van de aandoening of stoornis;
• Let op signalen van agressie-opbouw; 
• Zorg dat je niet alleen bent als de spanning opbouwt;
• Roep direct hulp in als de cliënt agressief wordt;
• Stel je eigen veiligheid voorop. 

welzijn

Begeleidingsmethoden

Begeleiden van crisissituaties

Wat zijn crisissituaties?

welzijn

Begeleidingsmethoden

Persoonlijke crisis: is een ernstige plotselinge verstoring van het dagelijks leven als gevolg van een emotioneel ingrijpende gebeurtenis

Organisatiecrisis: is een plotselinge en onverwachte noodsituatie die gevaar oplevert voor medewerkers, cliënten en/of de organisatie

 

Wat zijn crisissituaties?

welzijn

Begeleidingsmethoden

welzijn

Begeleidingsmethoden

• Kalm blijven; 
• Voorbereiden op een eventuele verdere ontwikkeling crisis; 
• Flexibel zijn; 
• Gewone werkzaamheden laten doorgaan; 
• Prioriteiten stellen; 
• Aandacht voor emoties van cliënten; 
• Aandacht voor familie. 

 

Een crisis doorstaan als beroepskracht

welzijn

Begeleidingsmethoden

• Biedt structuur en wees duidelijk;
• Stel cliënten gerust;
• Treed handelend op en bescherm cliënten;
• Stel duidelijke grenzen.

Cliënten opvangen tijdens een crisis

welzijn

Begeleidingsmethoden

• Tijdens en direct na de crisissituatie;
• Reacties op lange termijn;
• Onverwerkte trauma’s;
• Lichamelijke tekenen van spanning of stress.

Reacties van cliënten op een crisissituatie

welzijn

Begeleidingsmethoden

• Ontkenning en verdringing; 
• Vluchtgedrag, regressie en rationalisatie; 
• Projectie; 
• Reactievorming en compenseren.

Verdedigingsmechanismen

welzijn

Begeleidingsmethoden

• Verdedigingsmechanismen niet versterken; 
• Laat de cliënt het tempo bepalen; 
• Rem emoties niet af; 
• Inschakelen van deskundige psychische hulp. 

Omgaan met cliënten die gebruik maken van verdedigingsmechanismen

welzijn

Begeleidingsmethoden

• Reële angst = direct in gevaar
• Niet-reële angst = niet direct in gevaar
   

Omgaan met cliënten met heftige angstgevoelens:

• Steun die cliënt in wie hij is en in wat hij doet; 
• Schaad het vertrouwen van de cliënt niet; 
• Praten over angst is lang niet altijd verstandig; 
• Schakel deskundige hulp in. 

Heftige angstgevoelens bij (dreigende) crisis

welzijn

Begeleidingsmethoden

Omgaan met verwarde cliënten

• Wees alert of de zelfzorg nog voldoet en let erop dat er geen gevaarlijke situaties ontstaan; 
• Zorg dat de cliënt zo min mogelijk prikkels krijgt; 
• Blijf rustig en vriendelijk; 
• Spreek in korte zinnen en stel eenvoudige vragen; 
• Let op de veiligheid van de cliënt, hij/zij kan zelf geen goede inschatting maken; 
• Zorg voor structuur in heet dag- en nachtritme; 
• Heeft de cliënt waandenkbeelden? Ga er niet tegenin, dit vergroot de onrust. 

Plotselinge verwardheid bij (dreigende) crisis

welzijn

Begeleidingsmethoden

Onredelijke boosheid bij (dreigende) crisis

Hoe kan jij cliënten ondersteunen bij het verwerken van een crisissituatie?

welzijn

Begeleidingsmethoden

• Durf na te denken over belangrijke thema’s in het leven; 
• Bewaak je eigen grenzen;
• Bespreek situaties met collega's;
• Vraag om hulp/ondersteuning indien nodig! 

Omgaan met eigen emoties 

welzijn

Begeleidingsmethoden

• Een afwachtende en luisterende houding; 
• Er zijn voor de cliënt; 
• Ruimte geven aan de cliënt om zijn emoties te uiten; 
• Draag geen oplossingen aan; 
• Af en toe blijven praten over het verdriet; 
• Vraag de cliënt wat hij van jou wil over verlangt; 
• Rituelen en symbolen.

Helpen bij het verwerken

welzijn

Begeleidingsmethoden

• Overweldigende emoties; 
• Staat van verdoving; 
• Schuldgevoelens; 
• Depressieve gevoelens; 
• Acceptatie. 

Reacties op het verwerkingsproces