12.3 Voedselvertering [les 2]

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

Telefoon in telefoontas

Tas van tafel

Laptop + notitiespullen pakken

Ga in deze LessonUp

Planning

Huiswerk donderdag 23 november

Maken + nakijken basiskennisvragen 12.2 (nog lang niet iedereen heeft dit gedaan)

Samenvatting/begrippenlijst 12.3 deze LessonUp maken

Huiswerk voor deze les:

Samenvatting vorige les

Deze les:

- Terugblik vorige les

- Uitleg 12.3 deel 2

- Zelfstandig werken

Herhaling.
Zet de organen van
het verteringsstelsel
in de juiste volgorde. 

Dunne darm

Slokdarm

Endeldarm

Dikke darm

Twaalfvingerige
darm

Maag

Herhaling. Welke voedingsstof kan niet direct door de dunne darmwand worden opgenomen?

1. Glucose
2. Vitaminen
3. Mineralen
4. Eiwitten

Herhaling. Een enzym eindigt (vrijwel) altijd op de volgende drie letters.

1. - ase
2. - ose
3. - ese
4. - ise

Leerdoel

Je kent de vertering van voedingsstoffen in het verteringsstelsel t/m de dunne darm


Je hebt hiervoor je BiNaS nodig + de infographic van paragraaf 12.3. Pak deze er allebei bij.

Er zijn drie soorten koolhydraten.
a. benoem deze drie soorten
b. welke twee moeten er eerst verteerd worden voordat ze kunnen worden opgenomen in de darmwand?

a. Welk enzym wordt geproduceerd door de speekselklieren?
b. Op welke koolhydraten werkt dit enzym?
c. Zijn dit mono-, di- of polysachariden?

De maag

Voegt maagsap en maagzuur toe

Maagsap bevat enzymen die eiwitten verteren

De maagportier laat gedeeltes van de voedselbrij af en toe door

De maagwand is sterk gespierd en trekt de hele tijd samen als er voedselbrij in zit. Hoe heet deze vorm van vertering? (T1)

1. Chemische vertering
2. Mechanische vertering
3. Chemische & mechanische vertering

In de maag worden eiwitten verteerd. Tot wat? (R)

Cellen in de maagwand horen bij de snelst delende cellen in je lichaam. Na 3 dagen is in principe de gehele maagwand al ververst. Leg uit waarom deze cellen zich zo snel moeten delen. (T2)

Een tekort aan maagsapproductie kan leiden tot bloedarmoede. Leg dit uit (T2)

Maagportier

De kringspier tussen de maag en de darmen. (nummer 3 afb.)

Twaalfvingerige darm = eerste stukje darm na de maag (12 duim/ 30cm lang)

Gaat open als eten ertegen duwt. 

Gaat daarna pas weer open als de zure brei minder zuur is geworden door het alvleessap wat er in de 12-v darm bij komt. (ongeveer 10 min)

Twaalfvingerige darm

Hier komt de voedselbrij vanuit de maag:

Lever produceert gal. Galblaas slaat gal op.
Gal emulgeert vetten

Alvleesklier produceert alvleessap 
Alvleessap verteert eiwitten + vetten + koolhydraten

Alvleessap neutraliseert de lage pH die mee is gekomen met de voedselbrij vanuit de maag

De lever produceert gal. De galblaas slaat dit op.

Een emulgator is een stof die helpt bij het mengen van twee stoffen die normaal gesproken niet of moeilijk mengbaar zijn.

Water en vetten mengen niet of nauwelijks. Gal zorgt ervoor dat dit wel gebeurt. Hierdoor treedt er oppervlaktevergroting op. Enzymen kunnen vervolgens in gaan werken op vetten.

Gal emulgeert vetten

Produceert de twaalfvingerige darm zelf enzymen?

1. Ja
2. Nee
3. Hangt van de voedingsstoffen af

a. Welke vijf enzymen worden toegevoegd aan de twaalfvingerige darm door het alvleessap?
b. Wat valt op aan de pH van deze enzymen?

Welk molecuul wordt in de twaalfvingerige darm toegevoegd waardoor de pH omhoog gaat om de ideale omstandigheden voor de verteringsenzymen te creëren?

Zal peptase nog werken als het in de twaalfvingerige darm is aangekomen? Leg uit. (T1)

Bij baby's wordt lipase niet geproduceerd in de alvleesklier. Waar dan wel? (T1)

Als je handen vet zijn van bijvoorbeeld boter dan heeft handen wassen met water weinig zin. Met zeep wassen wel. Is zeep een emulgator?

1. Ja
2. Nee
3. Dat is niet te bepalen

Is gal een enzym?

Nadat gal vetten heeft ge-emulgeert, kan het verteerd worden.
a) Door welk enzym?
b) Wat zijn de producten?

Dunne darm

Dunne darm produceert darmsap
Darmsap maakt de vertering van eiwitten en koolhydraten af

Dunne darm: opnemen verteringsproducten. Deze producten gaan vervolgens het bloed in en naar de lever.

Verwerkingsvragen

- Maak de opdrachten bij basiskennisvragen 12.3c