Een traditionele samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

6.1 Een traditionele samenleving

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe het dagelijks leven in Nederland direct na de Tweede Wereldoorlog eruit zag.

We gaan terug naar de tijd van je opa en oma.
Wat voor muziek zouden zij luisteren,
wat voor kleding zouden zij dragen,
waar (plaats) woonden zij toen ze opgroeiden.

Wat was het traditionele rolpatroon?

1. De man werkt,. De vrouw werkt parttime.
2. De man doet het huishouden. De vrouw werkt.
3. De man zorgt voor de kinderen en de vrouw voor het huishouden.
4. De man werkt. De vrouw doet het huishouden.

Bevrijd!

• De schade van de oorlog was groot
• Het aantal slachtoffers was hoog, rond de 200.000
• De infrastructuur was vernield
• Veel machines waren door de Duitsers meegenomen
• Honderdduizenden mannen waren in Duitsland tewerkgesteld tijdens de oorlog

De schade na het bombardement van Rotterdam in mei 1940 was groot, maar tijdens de vijf jaren van de Duitse Bezetting was er nog niet veel gedaan om de stad op te bouwen.

Wederopbouw

vanaf 1945

De wederopbouw

• werkweek van 6 dagen, 1 week per jaar vakantie
• Zuinigheid megabelangrijk
• Loonpolitiek: vaste lonen, mochten niet stijgen
• poldermodel: overleg over lonen en arbeidsvoorwaarden (politiek, werkgevers en vakbonden)


• Hulp vanuit VS: Marshallplan
• Ontstaan van een verzorgingsstaat

Het Amerikaanse Marshallplan had twee belangrijke doelen:

• Zorgen dat Europa weer wordt hersteld, zodat Amerika ook weer producten kan verkopen aan de Europeanen.
• Laten zien wie hun échte bondgenoot is: kies voor het kapitalisme van ons, en niet het communisme van de Sovjet-Unie!

Wederopbouw 1/2

NED na 1945

Nationaal HOE

= 6 daagse werkweek in plaats van 5

= Kabinet Drees, voerde het 

POLDERMODEL in: lage lonen GEVOLG = veel gebouwd kon worden

SOCIALE WETGEVING in: ABW, algemene bijstandswet 

Internationaal HOE

= Marshallplan (financiële steun uit de VS)

= EGKS, NED lid van de voorloper EU

Je begrijpt hoe de wederopbouw tot stand kwam

Vasthouden aan tradities

• Het leven van de meeste mensen speelde zich af in het gezin.
• De rollen waren duidelijk: vader, moeder en (veel) kinderen
• Vader was de baas, moeder de huisvrouw, kinderen gehoorzaam
• Echtscheidingen kwamen maar weinig voor (vrouwen hadden vaak geen eigen inkomen)
• Het leven was zuinig en vrije tijd werd thuis doorgebracht

* Waarden = dingen die men belangrijk vindt

* Normen = wat mensen gewoon vonden, gedragregels

* Gezag = "macht"

*Tradities = oude gewoontes

Verzuiling

• De verdeling van de Nederlandse samenleving in 4 groepen (zuilen): protestanten, katholieken, liberalen, socialisten
• Eigenlijk werd het van je verwacht dat je alleen omging met mensen binnen je eigen zuil
• Er was veel sociale controle: familie, vrienden en de buurt controleerden of je je wel aan de 'regels' van de zuil hield.

Verzuiling 

NED na 1945

Je deed alles binnen je eigen zuil:

boodschappen, tv-kijken, krant lezen.

Hierdoor werd je NIET beïnvloed door andere mensen.

Verzuiling kenmerken:

levensbeschouwing normen en waarden

Gehoorzamen naar ouders/politiek/leiders

Sterke sociale controle + vooroordelen over andere

Gevolg: mensen leven in een eigen bubbel

Je kunt uitleggen hoe verzuild de samenleving was

Welke vier levensbeschouwelijke groepen waren er in Nederland?

1. Katholieken, gereformeerden, protestanten en liberalen.
2. Katholieken, gereformeerden, socialisten en communisten.
3. Katholieken, protestanten, liberalen en conservatieven.
4. Katholieken, gereformeerden, socialisten en liberalen.

                               Ik ben katholiek

Ik ga naar een katholieke school

Ik zit op een katholieke voetbalclub

Ik ga naar de katholieke supermarkt

Ik ga naar de katholieke groenteboer

Ik lees een katholieke krant

Ik trouw met een andere katholiek

Mijn vrienden zijn allemaal katholiek

Ik ga naar een katholieke dokter

Ik luister alleen naar de katholieke radiozender

etc

Normen en waarden zijn cultuurkenmerken. Wat zijn waarden?

1. Gedragsregels.
2. Opvattingen over wat belangrijk is.
3. Straffen.
4. Beloningen.

Wat is verzuiling?

Verzuiling.

1. De samenleving wordt ingedeeld op basis van levensbeschouwing.
2. De samenleving wordt ingedeeld op basis van godsdiensten.
3. De samenleving wordt ingedeeld op basis van leeftijd.
4. De samenleving wordt ingedeeld op basis van geslacht.

Hieronder wordt de verzuilde samenleving nagespeeld.

Sleep de verzuilde groepen naar de juiste plek:

Hierna: Sleepvraag.

Katholieken

protestanten

liberalen

socialisten

Wat is het poldermodel?

1. Een manier om je zin te krijgen. Polderen is als je maar net zo lang zeurt, krijg je je zin.
2. De manier waarop Ruud Lubbers bezuinigde in de jaren '80 noem je polderen.
3. Overleg tussen regering, werkgevers en vakbonden over lonen en arbeidsvoorwaarden
4. Beheersing van lonen en prijzen zodat de concurrentiepositie van NL goed wordt en blijft.

Wat is een verzorgingsstaat?

1. Iedereen heeft recht op gratis gezondheidszorg
2. De overheid zorgt voor uitkeringen voor zwakkeren
3. Iedereen heeft recht op gratis onderwijs
4. De overheid zorgt voor uitkeringen voor de ouderen

Voor wie is de verzorgingsstaat?

1. Voor alle mensen die geld nodig hebben
2. Voor alle burgers
3. Voor alle mensen die werkloos zijn
4. Voor alleen de mensen die onder het minimumloon zitten

Wat was de eerste sociale wet?

1. Algemene Ouderdoms Wet
2. Bijstandswet
3. Kinderwetje van Van Houten
4. Armenwet

Hieronder staan vijf begrippen die horen bij Nederland na de Tweede Wereldoorlog.

▻Geef per onderdeel aan welk begrip daarbij hoort. Let op! Er blijven twee begrippen over.

Ik kreeg werk bij een fabriek in Gouda. Sommige collega’s kwamen uit hetzelfde land als ik. Al snel maakte ik nieuwe vrienden en besloot om toch in Gouda te blijven wonen. Mijn buren vonden het erg interessant, iemand uit een ver land die een andere taal sprak.

Wij wilden gratis crèches. Of in ieder geval betaalbare kinderopvang als gratis opvang niet mogelijk was. Zo zouden meer vrouwen in de gelegenheid zijn om te werken.

Wij gingen als leerlingen staken. We bezetten de aula van de school en eisten dat we betrokken werden bij alle beslissingen die met ons als leerlingen te maken hadden.

democratisering

gastarbeiders

poldermodel

secularisatie

Tweede Feministische Golf

Vanaf 1945

Vanaf 1947

Jaren 50

Jaren 60

Jaren 70

Jaren 80

economische crisis

begin wederopbouw

poldermodel

opbouw verzorgingsstaat

consumptiemaatschappij

Marshallplan

Jaren '50

Jaren '60 - '70

Jaren '90 - '00

Wederopbouw

verzuiling

polarisatie

Algemene bijstandswet

Flower Power

secularisatie

Digitale revolutie

verzorgingsstaat

Poldermodel

Poldermodel

Verdeling van de samenleving in groepen die langs elkaar leven. Gebaseerd op een godsdienst of levensbeschouwing.

1. Confessionalisme
2. Vakbond
3. Oppositie
4. Verzuiling

Wat is de wederopbouw?

1. De verzuiling in de jaren 50
2. het bouwen van flats ipv huizen
3. na wo II opnieuw bouwen wat verwoest is.
4. Een periode van welvaart in de jaren 60

Wat was het Marshall-plan?

1. Communisme aanvallen
2. Europese economie steunen met goederen
3. de Nazis verdrijven
4. Europese economie steunen met geld

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe het dagelijks leven in Nederland direct na de Tweede Wereldoorlog eruit zag.