Thema 10: Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school

Thema 10: Europa

• Blok 1: Eerste Wereldoorlog en crisis
• Blok 2: Tweede Wereldoorlog
• Blok 3: Nooit meer oorlog
• Blok 4: Jij en Europa

De mythe van Zeus en Europa.

Volgens de bekendste versie van het verhaal was de jonge Europa op een dag met haar vriendinnen aan het spelen op het strand in de buurt van Sidon toen Zeus getroffen werd door de charmes van het meisje. Om aan het oog van zijn echtgenote Hera te ontsnappen, maar ook om het meisje met zijn goddelijke verschijning niet af te schrikken, veranderde Zeus zich in een witte stier. Toen Europa spelenderwijs op de rug van het schitterende, zich vriendelijk voordoende dier was geklommen, liep hij met haar de zee in en zwom in één stuk door naar het eiland Kreta, zijn geboorteplaats. Daar aangekomen voerde hij haar volgens sommigen naar de stad Gortys waar hij zich in zijn ware gedaante vertoonde en vervolgens het meisje verkrachtte in de schaduw van een plataan, waarna hij naar zijn vrouw op de Olympus terugkeerde. Europa baarde Minos, Rhadamanthys en mogelijk ook Sarpedon, maar volgens de Ilias was die laatste de zoon van Laodamia en Zeus. Europa trouwde met Asterion, koning van Kreta, die haar zonen adopteerde en opvoedde.

De mythe over Zeus en Europa.

Volgens de bekendste versie van het verhaal was de jonge Europa (princes uit Fenicië = tegenwoordig Israel) op een dag met haar vriendinnen aan het spelen op het strand. Zeus zag de mooie princes en werd getroffen door de charmes van het meisje. Om zich voor zijn echtgenote Hera te verbergen, maar ook om ervoor te zorgen dat het meisje niet schrok van de goddelijke verschijning, veranderde Zeus zich in een witte stier. 

Toen Europa spelenderwijs op de rug van het schitterende, zich vriendelijk voordoende dier was geklommen, liep hij met haar de zee in en zwom in één stuk door naar het eiland Kreta. Daar aangekomen voerde hij haar naar de stad Gortys waar Zeus zich in zijn ware gedaante vertoonde en vervolgens het meisje verkrachtte. Zeus is, toen hij uitgekeken was op Europa, naar zijn vrouw op de berg Olympus terug gegaan. Europa baarde Minos, Rhadamanthys. Europa trouwde met Asterion, koning van Kreta, die haar zonen adopteerde en opvoedde. 

Wat heeft deze mythologische ontvoering van een princes te maken met de naam van ons continent?

Holocaust komt van het Grieks: Holokaustron wat brandoffer betekent

Tijdens deze oorlog werd gifgas voor het eerst gebruikt als moordwapen

Deze uitvinding was erg nieuw in 1914. Het werd gespannen voor loopgraven zodat aanvallende soldaten erin vast zoudenkomen te zitten.

Volgens schattingen van experts zijn er tijdens deze poging tot genocide ongeveer 6.000.000 mensen vermoord. 

Europa wordt ontvoerd door Zeus in de vorm van een witte stier

Blok 1: De Eerste Wereldoorlog en crisis

• Aan het begin van de 20e eeuw waren er grote spanningen tussen de Europese landen. Deze spanningen liepen zo hoog op, Europa was als een bom die klaar stond om te ontploffen.
• Op 28 juni 1914 werd Frans Ferdinand (kroonprins van Oostenrijk-Hongarij) vermoord door een servische terrorist.
• Dit was alsof de lont van de bom aangestoken werd.  Slechts één maand later begon de "Great War".

Waarom noemde men het eerst "The Great War" ipv. "De Eerste Wereldoorlog"?

1. Omdat het de grootste oorlog ooit was, met de meeste slachtoffers. Meeste aantal landen en werelddelen die mee vechten. Etc.
2. Omdat men niet wist dat er nog een Tweede Wereldoorlog zou komen.
3. Omdat dit de eerste oorlog was waar concentratiekampen werden ingezet om burgers te vermoorden.
4. Omdat daarvoor de veroveringen van Napoleon al de Eerste Wereldoorlog heette en dat zou verwarrend zijn.

Wat was de aanleiding voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog?

1. Frankrijk lokt een oorlog met Duitsland uit door de streek Elzas-Lotharingen te bezetten met hun leger.
2. Amerika begon de Eerste Wereldoorlog omdat ze een Duits passagiersschip aanvielen met een torpedo van een onderzeeër.
3. De nazi's begonnen de oorlog omdat ze 'Lebensraum' (leefruimte) voor Duitsland wilde veroveren.
4. Gravilo Princip vermoord Frans Ferdinand, de kroonprins van Oostenrijk-Hongarije.

Oorzaken van de hoge spanning tussen Europese staten:

• sterke groei van Nationalisme in Europa
• sterke groei van Militairisme in Europa
• opkomst van het Modern Imperialisme onder Europese staten
• Er ontstonden twee grote bondgenootschappen (de 'Centralen' en de 'triple Entente')
• verstoring van machtsevenwicht (vereniging Duitsland 1870-1871)
• er ontstond een wapenwedloop tussen Europese staten 

Nationalisme

Militairisme

Modern Imperialisme

bondgenootschap

Het overdreven trots zijn op je eigen land (natie) en/of volk

Het overdreven trots zijn op het leger van je eigen land. Oorlog voeren iets goeds vinden.

De wens van landen om een wereldrijk te bezitten. De Europeanen hadden al lang koloniën gesticht over de hele wereld. Maar grote delen dieper in de wildernis en verder van de kust konden ze niet veroveren. Door de uitvindingen van de Industriële Revolutie (telegrafie, stoomtrein/boot) lukte het de Europeanen wel om vrijwel de hele wereld te veroveren en toe te voegen aan hun imperium.

Dit is wanneer twee, of meer, landen met elkaar afspreken dat ze elkaar zullen helpen als er een oorlog komt. Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Italië en later ook het Ottomaanse rijk hoorde bij de 'Centralen' en Engeland, Frankrijk, Rusland en later ook Amerika hoorde bij de 'Triple Entente'. 

De oorlog begint

• 1 augustus 1914 begon de Eerste Wereldoorlog

Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Italië lagen 'klem' tussen Rusland in het oosten en Engeland en Frankrijk in het westen.

Duitsland wilde een gevaarlijke tweefrontenoorlog voorkomen en moest daarom snel Frankrijk en Engeland verslaan zodat zij zich daarna op Rusland konden richten.

Von Schlieffenplan

Frankrijk had sterke verdedigingen gebouwd aan de grens met Duitsland. Er waren kanonnen, loopgraven, mitrailleurnesten en bunkers gebouwd. Dit werd de Maginot-linie genoemd. Deze verdedigingen hielden alleen op bij België, dit was tenslotte maar een klein land waar de Fransen niet bang voor hoefde te zijn.

Het Von Schlieffenplan

Geel = het bondgenootschap van de geallieerden (Frankrijk, Engeland, Rusland en later Amerika)

Paars = het bondgenootschap van de centralen (Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Italië en later het Osmaanse Rijk)

Groen = De neutrale landen (zij hadden geen kant gekozen)

Nederland, België en Luxemburg waren neutraal. Zij wilde het liefst buiten de oorlog blijven. 

De Duitse generaal Von Schlieffen had een slim plan bedacht van hoe ze snel Frankrijk konden verslaan en op die manier een oorlog op twee fronten konden vermijden. 

Als ze door België en Luxemburg gingen dan kon het Duitse leger zo om de sterk verdedigde grens heen lopen en Parijs veroveren. Ze hadden geschat dat het Rusland zes weken tijd nodig had om hun leger te mobiliseren en bij de Duitse grens te krijgen. Voor die tijd moesten ze dus Frankrijk uitschakelen.

Waarom werd het Von Schlieffenplan bedacht?

1. Omdat de centralen wisten dat de geallieerden sterker waren, daarom moesten zij slimmer zijn.
2. Om een oorlog op twee fronten te voorkomen.
3. Omdat de Fransen al hun grenzen goed hadden verdedigd.
4. Omdat Duitsland wilde laten zien dat ze het sterkste leger hadden en Frankrijk in zes weken konden verslaan.

Leg uit waarom een oorlog op twee fronten zo gevaarlijk was voor de Centralen?

Loopgravenoorlog

Het Franse, Engelse en Belgische leger wisten het leger van Duitsland te stoppen.

Beide kanten groeven zich in in loopgraven. De verdediging was sterker geworden dan de aanval.

Daarom bleven de legers vier jaar lang op deze kleine strook land vechten.

De paar honderd meter grond die tussen de loopgraven van de vijanden lag werd het niemandsland genoemd. Deze grond was helemaal kapot geschoten door granaten van beide kanten. Ook lagen de lijken van gestorven soldaten hier langzaam weg te rotten of werden ze opgegeten door ratten en ander ongedierte. 

Soldaat die een brief naar huis schrijft. Soms waren er weken of zelfs maanden waarin weinig gebeurde. Beide kampen bleven wachten tot de andere kant zou aanvallen. Juist op die tijdstippen kon verveling toeslaan, soldaten missen hun familie en hun huis. 

Prikkeldraad was een nieuwe uitvinding. Door dit in lussen voor het loopgraaf te spannen werd het extra moeilijk gemaakt om in het loopgraaf te komen.

De verdedidigers hadden meer tijd om de aanvallers neer te schieten terwijl zij vast zaten en gewond raakte in het prikkeldraad.

Muur van zandzakken die bedoeld was om de kogels van machinegeweren (mitrailleurs) op te vangen. Maar ook om scherven van granaten tegen te houden.

Granaten en explosies maken vaak meer slachtoffers door de scherven die rond vliegen dan door de explosie (vuurbal) zelf.

Ratten en ander ongedierte die afkwamen op de loopgraven en het niemandsland waren een groot probleem. Zij vraten niet alleen de lijken in het niemandsland op maar ook de voedselvoorraden van de legers. Ook kwam het voor dat soldaten tijdens hun slaap aangevreten werden door ratten. Sommige ratten konden zo groot als een kat worden.

Soldaten moesten slapen in de loopgraven. In de kou en de regen wanneer het tegen zat. Met regelmatig explosies en gevechten op de achtergrond. 

Soldaat die met een periscoop de vijand in de gaten houdt.

Aanvoer loopgraf. Vanaf hier werd het loopgraf bevoorraad van eten, munitie (kogels, granaten etc.) en nieuwe soldaten. Hier doorheen konden soldaten veilig alles naar het front brengen.

Soldaat die met zijn machinegeweer klaar ligt om op te staan en de bestormende vijand onder vuur te nemen.

Soldaat die het loopgraaf helpt te onderhouden of repareren.

Loopgraven en nieuwe wapens

-loopgraven 

Bekijk de video en beantwoord de volgende vragen.

1. Benoem vier redenen uit de video waarom het leven van de soldaten in de loopgraven zwaar was.
2. Voor welke kant (welk leger) was het leven in de loopgrafen het ergst?
3. Leg uit waarom/waardoor zij een zwaardere tijd hadden in de loopgrafen.

Waar lijdt deze soldaat aan? Leg uit waardoor dit kwam.

Wat is er te zien op de afbeelding? En leg uit waardoor dit voorkwam.

Wereldoorlog

In het westen van Rusland vochten de Russen tegen Oostenrijk-Hongarije en Duitsland.

Het Russische leger was veel slapper dan verwacht.

Duitsland won veel grond in het oosten.

Ook in het Osmaanse Rijk en de koloniën werd gevochten. Ook haalde de Europese landen soldaten uit hun koloniën om mee te vechten.

Wat heeft deze afbeelding te maken met het begrip wereldoorlog?

Alle groene gebieden horen bij de Entente (geallieerden) en alle rode bij de Centralen. Leg uit waardoor een ruzie tussen Europese landen veranderde in een Wereldoorlog.

Het laatste oorlogsjaar

In 1917 raakte een Duitse torpedo een Amerikaans schip.

Amerika koos de kant van de Entente, en bracht tienduizenden nieuwe soldaten om tegen de Centralen te vechten.

In 1918 werden de Duitse loopgraven doorbroken en was de oorlog in het westen voorbij.

In het oosten verliep de oorlog zo slecht voor Rusland dat het volk in opstand kwam. De nieuwe regering sloot een wapenstilstand met de Centralen. De oorlog was voorbij.

Waarom sloot Amerika zich aan bij de Entente aan in 1917?

1. Ze hadden een bondgenootschap met Engeland en Frankrijk.
2. Ze waren militaristisch en wilde bewijzen dat hun leger het sterkst was.
3. Een Amerikaans schip werd tot zinken gebracht door een Duitse onderzeeër.
4. Een Amerikaans schip werd tot zinken gebracht door een Engelse onderzeeër.

Leg in grote lijn uit hoe de Eerste Wereldoorlog verliep.

De Russische revolutie

Rusland werd geregeerd door een vorst, de Tsaar. Het gewone volk had geen inspraak op de politiek. Ook was er grote ongelijkheid, het overgrote deel van de bevolking was erg arm. Terwijl de aristocratie, met de Tsaar bovenaan, in grote rijkdom leefden. 

Veel russische mannen moesten het leger in tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ze waren slecht bewapend en de slachtofferaantallen waren enorm.

Ook bleven er te weinig mannen over om op de boerderijen te werken, hierdoor ontstonden er grote voedseltekorten. 

Geef een opsomming van de oorzaken van onvrede onder de Russische bevolking tijdens de Eerste Wereldoorlog.