Paranoide

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 2

Paranoïde stoornissen 

Deze les

Duurt 2 lesuren

Gaat over paranoïde stoornissen 

Wanneer je een paranoïde persoonlijkheidsstoornis hebt, vertrouw je nauwelijks iemand. Achterdocht, negatieve gedachtes en teruggetrokkenheid beheersen jouw leven.

Wat is het?

• Altijd angstig en op hun hoede.
• Continue bezig met het inschatten van de situatie.
• menen dat anderen het slecht met hun voor hebben.

Waar komt het vandaan?

• Erfelijkheid
• Ervaring kindertijd (verwaarlozing geestelijk en lichamelijk)
• Pesten

Groepjes

Bedenk wat gedachtes kunnen zijn van iemand met een paranoïde stoornis. 

Wat voelt iemand van binnen?

• Mensen zijn niet te vertrouwen.
• Alles wat ik zeg kan tegen mij gebruikt worden.
• Ontdekken vaak ook verborgen bedreigingen of beledigingen in wat andere mensen zeggen of doen.

Groepjes

Wat voor effect zullen dit soort gedachtes op het leven van iemand hebben?

denk hierbij aan:

Omgeving

Vrienden/netwerk

Werk

Groepjes

In welke instellingen zou je deze mensen tegen kunnen komen?

Groepjes

In welke instellingen zou je deze mensen tegen kunnen komen?

GGZ instellingen, daklozen opvang etc. Maar deze mensen zijn vaak ook zorg mijdend! 

Symptomen

• Je denkt ongegrond dat anderen jou willen uitbuiten, kwetsen of bedriegen.
  
• Je twijfelt aan de loyaliteit of betrouwbaarheid van vrienden, collega’s of familie.
  
• Je neemt niemand in vertrouwen, omdat je bang bent dat zij de informatie tegen jou gebruiken.
  
• Je kunt goedbedoelde opmerkingen of grapjes als bedreiging ervaren en zoekt verborgen betekenissen in deze opmerkingen.
  
• Je kunt moeilijk vergeven en blijft een wrok koesteren wanneer iemand jou in jouw ogen heeft gekleineerd of beledigd.
  
• Je hebt het idee dat anderen jouw karakter of reputatie te schande zetten en kunt dan erg fel of agressief reageren.
  
• Je twijfelt soms aan de trouw van je partner en denkt dat hij/zij vreemdgaat.

Groepjes

Stel je gaat iemand begeleiden met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis. Waar hou je als begeleider rekening mee?

Eigen veiligheid

Een van de symptomen is plotselinge agressie.

Hoe hou je rekening met je eigen veiligheid.

Eigen veiligheid

Een van de symptomen is plotselinge agressie.

Hoe hou je rekening met je eigen veiligheid.

Positie in de kamer?

Waar vind een gesprek plaats?

Met wie vind het gesprek plaats?

Kijkopdracht

Hoe uit de paranoïde stoornis zich bij dit meisje?

Wat zie je terug?

Kijkopdracht

Hoe uit de paranoïde stoornis zich bij dit meisje?

Wat zie je terug?

Consequenties werk

• Verwaarlozen werk.
• Moeite om samen te werken.
• Functioneren minder goed op het werk.

Gevolgen?

Symptomen

• Je denkt ongegrond dat anderen jou willen uitbuiten, kwetsen of bedriegen.
  
• Je twijfelt aan de loyaliteit of betrouwbaarheid van vrienden, collega’s of familie.
  
• Je neemt niemand in vertrouwen, omdat je bang bent dat zij de informatie tegen jou gebruiken.
  
• Je kunt goedbedoelde opmerkingen of grapjes als bedreiging ervaren en zoekt verborgen betekenissen in deze opmerkingen.
  
• Je kunt moeilijk vergeven en blijft een wrok koesteren wanneer iemand jou in jouw ogen heeft gekleineerd of beledigd.
  
• Je hebt het idee dat anderen jouw karakter of reputatie te schande zetten en kunt dan erg fel of agressief reageren.
  
• Je twijfelt soms aan de trouw van je partner en denkt dat hij/zij vreemdgaat.

Opdracht

Welke symptomen van een paranoïde stoornis halen jullie uit de casus?

Casus

Katten (casus)

Mevrouw Arendsen staat in de buurt bekend als ‘de heks’. Ze woont alleen en komt zelden buiten. Ze heeft meer dan twintig katten en haar buren klagen wel eens over het feit dat de katten via het balkon in hun tuin komen en daar hun behoefte doen. Mevrouw Arendsen gooit de deur dicht als ze bij haar aankomen, soms met een aantal scheldwoorden. Haar huisarts wordt ingeschakeld en gaat een keertje langs. Hij wordt vriendelijk ontvangen en er wordt een plekje op de bank (vol kattenharen) voor hem vrijgemaakt. Hij vertelt dat hij zich zorgen maakt over haar gezondheid, maar dat is helemaal niet nodig, vindt mevrouw Arendsen. Zij is tevreden, alleen in haar huisje, en vertelt dat haar katten heel belangrijk voor haar zijn. Als er met hen iets zou gebeuren – en ze weet, zo zegt ze, dat haar buren geprobeerd hebben de poezen te vergiftigen – zou ze dat niet overleven. Daarom brandt ze speciale kaarsjes om het onheil af te wenden.

Hoewel de huisarts haar gedrag zonderling vindt, is er geen reden tot ingrijpen: ze zorgt voldoende goed voor zichzelf en haar katten, het huis is niet echt vervuild en ze veroorzaakt geen echte overlast. Ze heeft wel vreemde ideeën, maar geen wanen of hallucinaties.

Hij besluit voorlopig niets te doen en over een aantal maanden weer eens een kijkje bij haar te nemen.

Hoe zouden jullie als begeleider hier mee omgaan?

Iemand met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis  denkt  dat anderen hem willen uitbuiten, kwetsen of bedriegen.

Denk aan:

Afspraken die je met hem maakt.

Gesprekken die je met hem voert.

Een paranoïde stoornis wordt nog wel eens op latere leeftijd pas ontdekt. 

Hoe zou dat komen? 

Groepjes

Bedenk tips voor de omgeving hoe zij om kunnen gaan met iemand die een paranoïde persoonlijkheidsstoornis heeft.

denk hierbij aan:

Wat is belangrijk voor familie, vrienden etc om te weten over deze stoornis.

Tips.

Tips 1

• Zoek informatie op en lees meer over paranoïde persoonlijkheidsstoornissen. Dit kan helpen om meer inzicht in de stoornis te krijgen.
• Probeer niet in discussie te gaan. Dit kan voor nog meer wantrouwen zorgen.
  

Tips 2

• Bedenk dat alle verwijten en beschuldigingen voortkomen uit de stoornis.
  
• Stimuleer je cliënt om naar de huisarts of hulpverlening te stappen. Het is voor hem/haar heel moeilijk om anderen te vertrouwen, dus dit is een zeer beladen onderwerp.
• Probeer begrip en geduld op te brengen voor jezelf en je cliënt. Een paranoïde persoonlijkheidsstoornis hoeft geen blijvende nare karaktertrek te zijn, wel een probleem in je relatie met die persoon. De stoornis is te behandelen, maar dit is vaak een langdurig traject.

Einde les.

Vragen? tips/tops?