3.6 en 3.7 Mens en landschap

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Herhaling 3.6 en 3.7

Mens en landschap

Welk begrip past het best bij het plaatje rechts?

1. Landdegradatie
2. Versterkt broeikaseffect
3. Geofactoren
4. Geografische dimensies

Wat betekent het begrip geofactoren?

Rode Bodem

- vooral in gebieden met extreme (periodieke) regenval.

- De tropen en savanne

- Veel water spoelt grondstoffen weg, ijzer en aluminium blijven achter. Deze roesten en worden rood.

Niet vruchtbaar

Droge Bodem

- vooral in extreem droge gebieden.

- ''woestijn bodem''

- Veel verdamping. Kalk en zout blijven liggen want die verdampen niet.

Vruchtbaar

Humus Bodem

- De bodem in gematigde klimaten. loofbos.

- Humus is langzaam rottend biologisch materiaal. Door de juiste balans van droogte en vocht rot het langzaam waardoor er voor een lange periode vruchtbare stoffen vrij komen. Humus = compost

Extreem vruchtbaar

Veen Bodem

- Deels verrot planten materiaal. vervolgens onderwater gekomen. Geen zuurstof = geen verrotting. Samen geperst tot sponsig klei achtig materiaal. 

Waarom op grote schaal in toendra gebieden?

Vruchtbaar

Veen Bodem

- Deels verrot planten materiaal. vervolgens onderwater gekomen. Geen zuurstof = geen verrotting. Samen geperst tot sponsig klei achtig materiaal. 

Waarom op grote schaal in toendra gebieden? Permafrost

Vruchtbaar

Landdegradatie is het achteruitgaan van kwaliteit van de bodem

Wat zijn de verschillende vormen van landdegradatie die je op de foto's ziet? 

Ontbossing

Overbeweiding

Bodemuitputting

Bodemerosie

Verwoestijning

Verzilting

Waar kan het makkelijkst bodemerosie door afspoeling plaatsvinden?

1. steile helling met weinig begroeiing
2. steile helling met veel begroeiing
3. vlakke helling met weinig begroeiing
4. vlakke helling met veel begroeiing.

Overbeweiding                          Bodemerosie 

• houden van te veel vee op 1 gebied
• vegetatie wordt aangetast, jonge planten kunnen niet groeien.
• hierdoor ontstaan kale plekken
• Bij hevige neerslag --> bodemerosie

• Wegspoelen of wegwaaien van bovenste (vruchtbare) grond. 
• grond is bijv. onbedekt door kappen van bos
• versnelde bodemerosie door de mens

Uitputting                                 Verzilting

• meer voedingsstoffen worden onttrokken dan erbij kunnen komen.
• intensief landbouwgebruik
  

• toename van zoutgehalte in de bodem
• water verdampt en laat zout achter 
• gebeurt bij irrigatie

Verwoestijning                            Ontbossing

• door mens (zoals overbeweiding) of klimaatverandering. 
• Verlies biodiversiteit en landbouwproductiviteit 
• Gebieden die grenzen aan woestijn
• Tegengaan door bijv. bomen planten

• mensen kappen bomen om er landbouw gebied van te maken / mijnen
• Amazonië in Brazilië 
• in natte klimaten leidt het tot bodemerosie, in droge klimaten tot verdroging  

Welke drie menselijke oorzaken zorgen voor versnelde bodemerosie?

Ontbossing

Overbeweiding

Uitputting door 

intensieve landbouw

Kortom: Het land zo gebruiken dat (bepaalde) vegetatie verdwijnt en water vrij spel krijgt.

Bodemerosie door water

Het met gebruikmaking van allerlei technische middelen, toevoegen van water aan landbouwgewassen bij een tekort aan neerslag heet:

1. Irrigatie
2. Indamping
3. Irritatie
4. Igiratie

Duurzaam landgebruik

(terrassen)

Druppel irrigatie

Verzilting

1. Irrigatie vind plaats

nodig want het is een droog gebied. in droge gebieden vind ook veel verdamping plaats. 

   2. Verdamping

Meeste irrigatie vormen zijn inefficiënt. veel van het water verdampt snel. Veel mineralen uit het water (voornamelijk zout) blijft achter. 

    3. Verzilting

De bodem word steeds zouter en minder vruchtbaar door de hoge mate van verdamping

Aantekening

Landschapszones veranderen door menselijk gebruik en

klimaatveranderingen.

De gevoeligheid voor landdegradatie verschilt per landschapszone. 

Duurzaam landgebruik kan processen van landdegradatie stoppen of voorkomen.

Les 3 Landdegradatie

Je gaat 3 bronnen bekijken.

Schrijf bij elke bron op over welke vorm van landdegradatie dit gaat.

https://www.bodemplus.nl/actueel/nieuwsberichten/2020/stop-landdegradatie-nederland-omarm-natuurlijk/

Bron 1: De wereld

Bron 2: Borneo

Bron 3: Nederland

Antwoorden

Bron 1: verwoestijning

Bron 2: ontbossing

Bron 3: verzilting

Verwoestijning                            Ontbossing

• door mens (zoals overbeweiding) of klimaatverandering. 
• Verlies biodiversiteit en landbouwproductiviteit 
• Gebieden die grenzen aan woestijn
• Tegengaan door bijv. bomen planten

• mensen kappen bomen om er landbouw gebied van te maken / mijnen
• Amazonië in Brazilië 
• in natte klimaten leidt het tot bodemerosie, in droge klimaten tot verdroging  

Leg met behulp van het begrip hoge luchtdruk uit hoe het kan dat op 30 graden NB en ZB vaak aride gebieden voorkomen.

Verklaar hoe het kan dat de mens ervoor kan zorgen dat een akker verzilt.

Verklaar hoe het kan dat er meer verwoestijning zal ontstaat wanneer de bevolkingsdruk toeneemt.

Kwetsbaar vooral bij:

• lange droge periodes
• veel reliëf
• groot neerslagoverschot

Welke landschapszones zijn dus vooral kwetsbaar voor landdegradatie?

1. subtropische zone
2. tropische zone
3. aride zone
4. gematigde zone

Welke omschrijving hoort bij dit begrip: Landdegradatie

1. wegspoelen of wegwaaien van bodemdeeltjes doordat de mens de vegetatie verstoord heeft.
2. door de mens veroorzaakte schade aan een natuurlijk systeem.
3. Kwaliteitsvermindering van de grond
4. proces van landdegradatie in relatief droge gebieden