HK2B les 4 (1.3)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Wel op tafel:

Map

Pen

Feniksboeken

Flesje water

Welkom bij Geschiedenis HK2B!

Niet op tafel:

Telefoon of Zakkie

Laptop

Tas

HK2C les 2 (1.1+1.2) 

HK2B les 4 (1.3)

De 'Gouden' Eeuw

Wat gaan we doen vandaag?

• §1.2 Amsterdam in de Gouden Eeuw HERHALEN

• Lesdoelen

• §1.3 Regenten en stadhouders: Zeven gewesten zonder koning, de stadhouder, een mooi baantje, arm en rijk, hoe gaat dat nú?

Herhalen §1.2

'Amsterdam in de Gouden Eeuw'

§1.2 Een goede plek

leerboek blz. 10+11

• Amsterdam en Antwerpen lagen op een goede plek > Halverwege de handelsroutes tussen Noord- en Zuid-Europa (spullen opslaan tijdens de lange reis)
• Via de rivieren kon je spullen verder Europa in vervoeren
• Er werden pakhuizen gebouwd > graan, wijn, vis en specerijen opslaan = stapelmarkt

Begrip: stapelmarkt= Plaats waar handelswaar tijdelijk wordt opgeslagen, om van daaruit verder te worden verhandeld.

Herhalen

§1.2

Handig, die oorlog

• In de zestiende eeuw hoorden Nederland (en België) bij Spanje
• Na de Nederlandse opstand (80 Jarige Oorlog) tegen Spanje, waren de Noordelijke Nederlanden onafhankelijk > de Zuidelijke Nederlanden (België) bleven van Spanje
• Door de oorlog sloten de Noordelijke Nederlanden de haven van Antwerpen af 
• Schepen moesten nu wel naar de haven van Amsterdam > hierdoor werd Amsterdam de belangrijkste handelsstad (migratie)

Migratie; door het afsluiten van de Antwerpse haven kwamen veel handelaren naar Amsterdam, nu dit de belangrijkste haven van de Nederlanden was geworden. Rijke handelaren zochten een nieuw thuis in Amsterdam. Ze namen hun kennis, geld en geloof mee naar Amsterdam. 

Willem van Oranje (1533-1584), leider van de Nederlandse opstand tegen Spanje

Herhalen

§1.2 

Grachtenpanden

• Doordat de haven van Antwerpen afgesloten was werd het druk in Amsterdam > handelsschepen, handelswaar en immigranten
• De stad moest groeien > drie nieuwe grachten gegraven (Keizersgracht, Prinsengracht en Herengracht) 
• Woonhuizen en pakhuizen voor rijke handelaren
• De grachtengordel

Begrip: grachtengordel= De grachten die in de zeventiende eeuw rondom het centrum van Amsterdam zijn aangelegd.

Herhalen

§1.2

Een grote verandering

• De Gouden Eeuw (1600-1700) > het ging economisch heel erg goed met de Nederlanden
• Omdat het zo goed ging, groeide de bevolking snel
• Meer mensen = meer voedsel nodig > weinig landbouwgrond (probleem)
• Jan Adriaanszoon Leeghwater > polderen (oplossing)
• Meren en natte grond (moeras) droogmaken met molens > dijken bouwen, kanaal rondom graven, met molens het water naar het kanaal pompen = droogmakerij oftewel een polder

Begrip: Gouden Eeuw= Naam voor de zeventiende eeuw (1600-1700), toen het economisch heel goed ging met ons land.

Begrip: Droogmakerij= Droogmakerij of Polder: land dat vroeger een meer of ondiep deel van de zee was en dat is drooggelegd.

Jan Adriaanszoon Leeghwater (1575-1650), was een Nederlandse molenmaker en waterbouwkundige. Hij was betrokken bij meerdere droogmakerijen tijdens de Gouden Eeuw.

Herhalen

Lesdoelen 1.3

Aan het eind van deze les kan je:

1. Taken van de Stadhouder noemen. (R)
2. Uitleggen hoe de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden werd bestuurd.(T1)
   
3. Uitleggen waarom regenten belangrijk waren voor het bestuur van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.(T1)
   
4. Verklaren wat het verschil was tussen arme en rijke mensen in de zeventiende eeuw.(T2)
   
5. Het verschil benoemen tussen het bestuur van Nederland in de zeventiende eeuw en nu.(T2)
6. De begrippen uitleggen: Eerste Kamer, minister, Prinsjesdag, regent, Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, stadhouder, staten, Staten-Generaal, Tweede Kamer (R)

Lees: blz. 12+13 leerboek

§1.3 Zeven gewesten zonder koning

&

De stadhouder

• Elk gewest had een eigen bestuur > de gewestelijke staten
• Voor alle gemeenschappelijk belangrijke zaken > de Staten-Generaal (vertegenwoordigers uit elk gewest)
• De voorzitter van de Staten-Generaal > de raadspensionaris (de belangrijkste politicus van de Republiek)
• Aanvoerders van het leger en de vloot > de stadhouder (de familie Van Oranje)

Begrip: Bestuur van een gewest.

Begrip: Het hoogste bestuur van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

Begrip: Legeraanvoerder, behorend tot de familie Van Oranje.

Gemeenschappelijk belangrijke zaken: De samenwerkende gewesten hadden elk hun eigen wetten en regels, maar werkte op een aantal vlakken samen: buitenlandse politiek, vrede- en oorlogsverklaringen en de verdediging van het land (defensie). 

Zelf doen:

Leerboek blz.  12 

'Zeven gewesten zonder koning'

+ 'De stadhouder'

Werkboek blz. 12-13

> Maken: opdr. 

2a - 2b - 2e

3a - 3b

4

§1.3 

Een mooi baantje       

• Het bestuur van 'De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden'  was in handen van regenten
• Vaak uit rijke, hoogopgeleide families +
• Vriendjespolitiek, corruptie -
• De meeste regentenfamilies waren rijke handelaren/ kooplieden > De Republiek werd bestuurd op een manier, om zoveel mogelijk winst te kunnen maken 

Begrip: Bestuurder in de Republiek.

'De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden' bestond uit zeven, zichzelfbesturende, gewesten. Dit waren Holland, Zeeland, Groningen, Utrecht, Friesland, Gelderland en Overijssel. Deze Republiek is ontstaan tijdens de 80 jarige oorlog tussen de Nederlanden en Spanje. De samenwerkende gewesten hadden elk hun eigen wetten en regels, maar werkte op een aantal vlakken samen: buitenlandse politiek, vrede- en oorlogsverklaringen en de verdediging van het land (defensie). 

Zelf doen:

Leerboek blz.  12 

'Een mooi baantje'

Werkboek blz. 14

> Maken: opdr. 

5a - 5b - 5c - 5d

§1.3 Arm en rijk

De regenten

Handelaren (kooplui), notarissen en advocaten

Ambachtslieden en mensen met een eigen winkel

Alle andere stedelingen (mensen)

De rijke groep bestuurders met goede banen.

Deze handelaren (notarissen en advocaten) hadden vaak ook veel geld en een mooi huis.

De ambachtslieden waren de boven-gemiddelde burgers. Ze waren niet rijk, maar ook niet arm. Woonden in normale huizen en soms konden hun kinderen naar school.

De grootste groep inwoners van de Republiek waren 'de andere stedelingen'. Het waren bijvoorbeeld de sjouwers in de havens, de bierdragers, de soldaten, de ongeschoolde werklui. Ze woonden in eenvoudige, houten huizen. Ze moesten keihard werken om rond te komen en hun kinderen konden niet naar school.

Zelf doen:

Leerboek blz.  13 

'Arm en rijk'

Werkboek blz. 14

> Maken: opdr. 

6a - 6b - 6c - 6d

§1.3

Hoe gaat dat nú?

• De Staten-Generaal bestaat nog steeds > De Eerste Kamer en Tweede Kamer samen
• Tweede Kamer heeft 150 leden > taak: controleren van de ministers, nieuwe wetten bedenken en stemmen daarover.
• Eerste Kamer heeft 75 leden > taak: controleren wetsvoorstellen
• Prinsjesdag 
• De troonrede

Elke derde dinsdag van september begint het nieuwe parlementaire jaar. Op die dag worden alle plannen en begrotingen (miljoenennota) van het parlement gepresenteerd en leest de koning de troonrede voor.

Begrip: Eerste Kamer= Volksvertegenwoordiging. Samen heten ze de Staten- Generaal of het parlement.

Begrip: Tweede Kamer= Volksvertegenwoordiging. Samen heten ze de Staten- Generaal of het parlement.

Zelf doen:

Leerboek blz.  13 

'Hoe gaat dat nú?'

Werkboek blz. 14-15

> Maken: opdr. 

7

8a - 8b - 8c - 8d - 8e

Lesdoelen 1.3

Nu deze les (bijna) klaar is kan je:

1. Taken van de Stadhouder noemen. (R)
2. Uitleggen hoe de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden werd bestuurd.(T1)
   
3. Uitleggen waarom regenten belangrijk waren voor het bestuur van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.(T1)
   
4. Verklaren wat het verschil was tussen arme en rijke mensen in de zeventiende eeuw.(T2)
   
5. Het verschil benoemen tussen het bestuur van Nederland in de zeventiende eeuw en nu.(T2)
6. De begrippen uitleggen: Eerste Kamer, minister, Prinsjesdag, regent, Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, stadhouder, staten, Staten-Generaal, Tweede Kamer (R)

Opdrachten 

maak van 1.3 opdracht:

Als je nu lekker doorwerkt, heb je minder huiswerk!

Leerboek blz. 12-13

Werkboek blz. 12-15

2a - 2b - 2e

3a - 3b

4

5a - 5b - 5c - 5d

6a - 6b - 6c - 6d

7

8a - 8b - 8c - 8d - 8e

Niet af = Huiswerk

1. Schrijf twee dingen op die je van 1.3 hebt geleerd

...............................................

...............................................

2. Schrijf minimaal één ding op wat je nog lastig vind van 1.3

...............................................

Check out