5.4 De Opstand (A)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Tijd van Ontdekkers en Hervormers

5.4 De Opstand (A)

Wat gaan we doen? 

1. Leerdoelen terugkoppeling

2. Leerdoelen

3. Theorie

4. Beeldmateriaal

5. Aan de slag

6. Leerdoelen nabespreken

Leerdoelen terugkoppeling

Je kunt beschrijven welke tegenmaatregelen de Kerk nam ten aanzien van de hervormers.

Je weet welke gevolgen de kerkhervorming had voor de maatschappelijke en politieke situatie in Europa. 

Leerdoelen 

Je kent de economische, politieke en religieuze oorzaken van de Nederlandse Opstand. 

Theorie 

De Nederlanden waren geen eenheid. In de loop der eeuwen hadden steden, gewesten en edelen allerlei privileges gekregen. In elk gewest golden andere wetten en regels. Voor koning Karel V was dit natuurlijk heel onpraktisch. 

Theorie 

Karel V wilden Nederland centraal besturen. Dit gebeurde vanuit de hoofdstad Brussel en verder was uniformering erg belangrijk. Wat betekende dit ook alweer? Om dit te organiseren deed Karel V het volgende: 

Opschrijven: 

Karel V stelde 3 bestuursraden in om de Nederlanden beter te besturen: 

1. De Geheime Raad (juristen voor nieuwe wetten)
2. De Raad van Financien (edelen en juristen voor belasting)
3. Raad van State (edelen en juristen voor politieke adviezen)  

Theorie 

Behalve deze drie raden was er ook nog de Staten-Generaal: 

Vergadering van vertegenwoordigers van de gewesten. 

Hier riep de landsheer afgevaardigden van de Gewestelijke Staten bijeen om met elkaar te overleggen over de belastingbetalingen. 

Theorie 

Karel V was streng katholiek en eiste dit ook van zijn onderdanen. Kritiek op de Kerk en het aanhangen van het protestantisme zag hij als majesteitsschennis: immers kritiek op de koning is kritiek op .. ? 

Opschrijven:

Karel V vaardigde in 1550 een plakkaat (wet) uit. 

Doodstraf voor iedere protestant, of voor het praten met- en bezitten van ketterse boeken. Plakkaat werd al snel bloedplakkaat genoemd. 

Theorie 

In 1555 volgde Filips II zijn vader Karel V op als landsheer van de Nederlanden. Vier jaar later verliet hij de Nederlanden om vanuit Madrid zijn rijk te besturen. Hij stuurde zijn halfzus Margaretha van Parma als landvoogdes naar Nederland. 

Landvoogd= plaatsvervanger van de landsheer.

Theorie 

De onvrede in de Nederlanden bleef onverminderd groot. In 1566 bezochten enkele honderden edelen de landvoogdes en boden aan het zogenaamde Smeekschrift aan. 

Smeekschrift: Verzoek van de Nederlandse edelen aan Margaretha van Parma om vervolging van protestanten te matigen. 

Beeldmateriaal

Leerdoelen 

Je kent de economische, politieke en religieuze oorzaken van de Nederlandse Opstand.