3.3 Tussen dwang en belofte Corona

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom

Programma:

- Mededelingen

- Huiswerk

- Vorige keer

- Leerdoelen

- 3.3 Tussen dwang en belofte

- Opdracht

- Afsluiting

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen:

- Hoe Stalin aan de macht is gekomen.

- Welke economische hervormingen hij doorvoerde.

3.2 De Russische Revolutie

- Rusland 1900

- Rusland 1905

- Eerste Wereldoorlog

- Februari 1917

- April 1917

- Oktober 1917

- Maart 1918

- Burgeroorlog

- Sovjet- Unie 1922

De Sovjet-Unie

De Sovjet-Unie is de naam voor Rusland (met een aantal andere landen) tussen 1922 en 1991, toen het land een communistische dictatuur was.

Een sovjet is een raad van boeren, arbeiders en soldaten.

Het bestuur van Sovjet-Unie zou in handen van deze sovjets moeten zijn...

Welke gegevens passen bij de februarirevolutie en welke passen bij de oktoberrevolutie?

Februarirevolutie

Oktoberrevolutie

Staatsgreep door de Bolsjewieken

Tsaar Nicolaas II afgezet

Communisme ingevoerd

Doema (regering) neemt macht over

Lenin neemt macht over

Bestuur sluit vrede van Brest-Litvosk

Welke bewering is waar?

1. Voor de Russische revolutie had Lenin als Tsaar alle macht.
2. Na de Russische revolutie waren alle mensen gelijk aan elkaar door het communisme.

WO I is de directe oorzaak van de Russische revolutie?

1. Juist
2. Onjuist

De Russische Revolutie werd geleid door …..

1. Vladimir Lenin
2. Nicolaas II Romanov
3. Jozef Stalin
4. Leon Trotsky

Welke oorzaken van de Russische Revolutie heb je geleerd?

1. Tsaar regeert alleen/
2. Honger / misoogst
3. Geen macht voor het volk
4. Het voorspoedige verloop van de WOI voor de Russen

Wie grepen de macht tijdens de Russische Revolutie?

1. De liberalen
2. De communisten
3. De sociaal-democraten
4. De nationalisten

Welke bewering over de Russische revolutie is NIET waar?

1. Voor de revolutie was de Tsaar aan de macht
2. Door de revolutie kwam Lenin aan de macht
3. Voor de revolutie was iedereen gelijk
4. Lenin maakte Rusland communistisch

De Sovjet-Unie 

onder Lenin

1917-1924

Oorlogscommunisme (Burgeroorlog 1921)

• Poging van de communistische regering #1:

• Boeren moeten gratis graan en vlees leveren
• Fabrieken moeten staatseigendom worden
• Arbeiders moeten inzetbare 'arbeidslegers' worden

• Deze poging mislukt:

• Veel van de landbouwgronden zijn al overgenomen door arme boeren (ook Roden).
• Het verzet is groot (ophalers graan en vlees worden vermoord).

• Gevolg:              Tienduizenden onwillige boeren vermoord / naar strafkampen

•                               Het instorten van de (voedsel)productie, uitbreken van hongersnoden

Nieuwe Economische Politiek

• Poging van de communistische regering #2:

• Boeren mogen weer grond bezitten (eerder alles staatsbezit gemaakt).
• Boeren mogen weer producten vrij verkopen, mits er belasting wordt afgedragen.
• Winkels, werkplaatsen en kleine fabrieken weer privébezit.
• Mijnbouw en zware fabrieken (industrie) blijven wel in handen van de staat.

• Josef Stalin steunt de NEP van Lenin,  Stalin wil de revolutie laten beginnen in één land. 

Stalin wist dat Lenin de voorkeur gaf aan anderen om het land te leiden. 

Deze tegenstanders werden in een machtsstrijd, letterlijk, uit de weg geruimd.

Stalin zal het economisch achtergebleven land snel industrialiseren

en de Sovjet-Unie laten uitgroeien tot een wereldmacht.

Maar dit had een erg hoge prijs..

Het land werd een totalitaire staat met Stalin als dictator

Lenin overlijdt in 1924. In zijn testament zegt hij dat Stalin niet geschikt is als opvolger! Trotski verbannen en in opdracht van Stalin in 1940 vermoord. 

Stalin is als secretaris-generaal van de CCCP oppermachtig en vestigt een persoonlijke dictatuur. 

De Sovjet-Unie 

onder Stalin

1924-1953

Collectivisatie in de industrie

• Planeconomie / Vijfjarenplannen: voor de industrie wordt bepaald wat er geproduceerd moet worden (termijnen van 5 jaar).
  
  
• Economisch gezien werkte dit rampzalig,
  er waren altijd tekorten.
  
  
• De Sovjet-Unie kan hierdoor sneller industrialiseren dan kapitalistische landen met vrije markt-economie.

Vijfjarenplannen: hierin was vastgelegd wat er in de komende vijf jaar moest worden geproduceerd.

Dát het werd geproduceerd was meestal belangrijker dan hoe het was geproduceerd: de kwaliteit en de keuze was beperkt.

Collectivisatie in de landbouw

• Ook collectivisatie in de landbouw: Kolchozen (boerderijen mét vrijheid) en Sovchozen (boerderijen zonder vrijheid, staatseigendom).
  
  
• Idee: zo kunnen de boerderijen meer en goedkopere produceren leveren aan de staat, kon de opbouw van industrie van worden betaald.
  
  
• Realiteit: Rampzalig, veel tekorten

Collectivisatie

• Boeren en arbeiders die zich tegen de collectivisatie verzette (boeren: 'koelakken') werden vermoord of gedeporteerd naar Siberië.
  
  
• Fabrieksmanagers kregen de schuld (niet Stalin), werden opgepakt door geheime politie.

Verheerlijking van

arbeiders en boeren

• De Sovjet-Unie is een land van arbeiders en boeren, dit zijn de helden van het land!

• Overigens leek dit in propaganda veel mooier dan de realiteit was...
  

Verheerlijking van

arbeiders en boeren

De Sovjet-Unie is een land van arbeiders en boeren,

dit zijn de helden van het land!

Overigens leek dit in propaganda veel mooier dan de realiteit was...

Persoonsverheerlijking

• Om het volk te laten zien dat hij de beste leider voor het beste volk, in het beste land was, liet Stalin zich graag afbeelden als een geweldige leider: een vader voor het volk.
• Dit heet persoonsverheerlijking

Propaganda Stalin

Wat valt je op?

Zelfstandig werken

Wat? Maken opdrachten paragraaf 3/4

Werkboek pagina:  51 t/m 53  
Tekstboek pagina:  63 t/m 65

Opdrachten paragraaf 3:  3, 4, 5ab, 6, 7, 9, 10

Opdrachten paragraaf 4:  3, 4, 12

Hoe? In stilte! (Zs)
Hoe lang? Rest van de les.
Hulp? Je mag de docent vragen stellen.
Klaar? Lezen paragraaf 2 hoofdstuk 4

Zelfstandig werken

Wat? Maken opdrachten paragraaf 3/4

Werkboek pagina:  51 t/m 56  
Tekstboek pagina:  63 t/m 68

Opdrachten paragraaf 3:  3, 4, 5ab, 6, 7, 9, 10

Opdrachten paragraaf 4:  3, 4, 12

Hoe? In stilte! (Zs)
Hoe lang? Rest van de les.
Hulp? Je mag de docent vragen stellen.
Klaar? Lezen paragraaf 2 hoofdstuk 4

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen:

- Hoe Stalin aan de macht is gekomen.

- Welke economische hervormingen hij doorvoerde.

Collectivisatie

• De landbouw moest veranderen om alle monden te voeden. 
• Tientallen kleine zelfstandige boerderijen werden samengevoegd (collectivisatie) tot één groot boerenbedrijf, een kolchoz. 

• De boerengezinnen werkten en woonden daar met elkaar. 
• De grond, het vee, de gereedschappen, de oogst: alles was van iedereen. 

• De collectivisatie moest zorgen voor een hogere opbrengst, maar dat viel vaak tegen en er ontstonden hongersnoden. Overigens meestal door eigen schuld: boeren slachtten hun vee uit protest tegen de collectivisatie. 
  

• Boeren die zich op deze manier verzetten tegen de collectivisatie, omdat ze hun eigen boerderijtje niet wilden opgeven, werden gezien als vijanden van het communisme. Miljoenen boeren zijn om die reden vermoord.
  

Showprocessen

• Tegenstanders worden (meestal) vals beschuldigd en worden in een oneerlijke rechtszaak tot zware straffen veroordeeld.

• Bij dit soort showprocessen stond de uitkomst al vast voordat de rechtszaak was begonnen: schuldig!

• ...en ze waren zeer effectief! De angst onder de bevolking was groot. 
• Zelfs zó groot dat mensen niet meer op een familiefoto met deze 'verraders' wilden worden vertoond.

Goelag

• Miljoenen 'tegenstanders' kwamen terecht in een goelag, een strafkamp.
• In deze 'opvoedingskampen' moesten de gevangenen, onder zeer zware omstandigheden, dwangarbeid verrichten.

• Sommige van deze kampen hadden niet eens hekken, omdat ontsnappen zinloos was: de kou en de wolven zouden je uiteindelijk wel doden
  

Goelag

Afmaken 1 tm 14 van:

intro / 4.1/4.2/4.3 (HW voor vrijdag a.s.)

Klaar? Zie studiewijzer!

• Exacte aantallen zijn onbekend, maar tussen 1936 en 1950 zijn vermoedelijk 12 miljoen mensen om het leven gekomen in de goelags.

• Meestal als gevolg van de vreselijke omstandigheden, een combinatie van: honger, kou en zware lichamelijke inspanning

De Grote Zuivering

• Stalin zag overal tegenstanders, vooral in mensen die een belangrijke rol in het bestuur of leger hadden.
• Tussen 1934 en 1938 laat Stalin rond de 1 miljoen 'tegenstanders' oppakken en veroordelen.
• De Sovjet-Unie wordt zo 'gezuiverd'.

Totalitaire samenleving

• Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een totalitaire samenleving:
  
• Een samenleving waarin de overheid alle macht in handen heeft en grote invloed heeft op het leven van de burgers. 
  
• In een totalitaire samenleving is het individu onbelangrijk.
  

• Een ander voorbeeld van een totalitaire samenleving is: Nazi-Duitsland
  

Kenmerken dictatuur Stalin:

-planeconomie

-dictatuur

-persoonsverheerlijking

-indoctrinatie

-terreur (o.a. showprocessen en strafkampen)

Stalin overlijdt

5 maart 1953

Was het moord? Dat is nooit helemaal duidelijk geworden.

Wel dat Stalin in zijn laatste jaren compleet paranoia was geworden:

overal zag hij complotten tegen zich en wilde hij 'tegenstanders' uitschakelen.

Stalin had geen gelukkige jeugd: het gezin leefde in grote armoede. Hij ging naar school, maar werd uiteindelijk weggestuurd...

...omdat hij geen examen had afgelegd en hij de revolutionaire ideeën (van Marx) erg interessant vond. 

In maart 1919 werd Stalin als één van de vijf leden van het bestuur van de Communistische Partij gekozen. In april 1922 werd hij secretaris-generaal van de partij. Niemand wist toen dat deze functie zou uitgroeien tot het belangrijkste en machtigste ambt in de Sovjet-Unie. 

Als secretaris-generaal had hij de bevoegdheid mensen binnen de Partij posities te geven of te ontnemen...

• Stalin zal het economisch achtergebleven land snel industrialiseren en de Sovjet-Unie laten uitgroeien tot een wereldmacht.

• Maar dit had een erg hoge prijs..
  
• Het land werd een totalitaire staat met Stalin als dictator
  

Stalin gebruikte alles om zijn macht in het land te vergroten en te behouden, zoals censuur.

Stalin bepaalde wat er in de kranten én de geschiedenisboeken kwam te staan: vroegere medestanders werden 'er uit geschreven'

Foto's werden gemanipuleerd, zodat het leek als zijn tegenstanders nooit hadden bestaan...

...of dat ze zulke slechte dingen hadden gedaan, dat er nooit meer aan hen gedacht mocht worden