4.1 Natuurlijke hulpbronnen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

4.1 Natuurlijke hulpbronnen

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Openingsfoto

Beschrijving van de openingsfoto

Winning van ijzererts dicht aan de oppervlakte in Minas Gerais.

Pachamama

Lessenserie: Glans en schaduw in de overgang naar duurzame energie

Les 1	Les 2	Les 3	les 4
kennismaking Zuid-Amerika & ontstaan grondstoffen	Lithiumwinning mondiaal vraagstuk	Salinas Grandes	Casusopdracht: rollenspel

Lesdoelen

(1) De kenmerken van Zuid-Amerika opnoemen;

(2) Op een kaart aanwijzen welke natuurlijke regio's er zijn;

(3) Jouw eigen beelden over Zuid-Amerika vergelijken met die van je klasgenoten;
(4) kan ik het voorkomen van de klimaten verklaren;

(5) kan ik het voorkomen van de landschappen verklaren;

(6) Kan ik het ontstaan en de gevolgen van El Nino beschrijven;

Lesdoelen

Lesdoelen

Lesdoelen

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan jij:

• Ik kan de gevolgen van het winnen van delfstoffen op landschap, ecosysteem en bevolking in Bolivia opnoemen. 
• Ik kan voor- en tegenargumenten bedeken voor de bevolking om de winning te bevorderen of juist tegen te gaan. 

Lesprogramma

• Uitleg Delfstoffen
• Opdracht Bolivia
  
  
• Interactief filmpje Amazone Brazilië 
• Examenopgave 
  
  

• Afsluiten met de actualiteit 

Wat valt op?

•  Overal op het continent bevinden zich economisch winbare delfstoffen 
• Zuid-Amerikaanse landen behoren tot de grootste delfstoffenproducerende en -exporterende landen

vooral Brazilië, Chili en Peru – 

• meeste ertsen worden onverwerkt geëxporteerd naar Azië, Noord-Amerika en Europa

vooral Brazilië, Chili en Peru – 

Sinds onafhankelijkheid...

• mijnbouwproducten basis voor ontwikkeling in Z-A
• '30: importsubstitutie
• '80: liberalisering 
  --> investeerders nodig! 

Dit had economische gevolgen, maar ook ecologische en sociale consequenties... 

vooral Brazilië, Chili en Peru – 

Bolivia

• Inheemse bevolking is in de meerderheid, maar was politiek en economisch achtergesteld. 
  Leefgebied Aymara werd aangetast door mijnbouw en landbouw. 
  
  
• 2006: Morales president
  Morales = Aymara  

Flora en fauna onlosmakelijke band met Pachamama.

Vernietigen van natuur en uitbuiten van arbeider gaat tegen denkwijze van Ayamra in.  

Beleid Morales:

• "opbouwen van eerlijke en harmonieuze samenleving"
• bevolking beslist mee over exploitatie van hulpbronnen
• nationaliseren van gaswinning --> meer geld voor overheid --> investeren in sociale programma's 

Maar...
armoede en ongelijkheid nam nauwelijks af...

geen investering in nieuwe bedrijven / werkgelegenheid

Salar de Uyuni

Helft van de wereldvoorraad ligt in Bolivia op de zoutvlakte Salar de Uyuni, op meer dan 4.000 m hoogte

Lithium = het witte goud, grote economische waarde!

Duitsland sloot deal met Bolivia

Vorig jaar (2018) sloot Duitsland nog een akkoord met Bolivia voor de winning van lithium. Het vreesde dat tekorten de Duitse ambities om een accugrootmacht te worden zouden dwarsbomen

kijk en noteer tijdens het volgende filmpje

• waar wordt lithium voor gebruikt?
• hoe wordt het gewonnen?
• wat is de milieukundige paradox van de winning van Lithium? 

0

Zelfstandig werken

Maak opdracht:

- 3 Politieke keuzes

- 4 Lithiumwinning 

00:50

00:50

Waarom zijn tropische regenwouden zo belangrijk?

• Leefgebied van de indianen (De oorspronkelijke bewoners)
  
• Leefgebied van veel dieren en planten
  
• Zuurstof productie. CO2 filter.
• De biodiversiteit in het tropisch regenwoud is belangrijk voor onze dagelijkse producten en medicijnen

06:31

natuurlijke hulpbronnen, mijnbouw

06:31

2. Ontbossing voor veeteeld

06:31

1. ontbossing voor leefgebied

06:31

Redenen voor ontbossing...

06:31

4. Ontbossing voor natuurlijke hulpbronnen, houtindustrie & ...

06:31

3. Ontbossing, voor...

Palmolie en biodiesel

00:50

Wat is het belang van het tropische regenwoud?

00:50

Amazonegebied

00:50

In welke landen ligt het Amazonegebied?

Behalve olie- en gaswinning ook hydro-elektriciteit 

Stuwdammen in Chili 

Opdracht:
- Lees "gevolgen stuwdammen" in je lesboek

- Maak daarna in tweetallen examenopgave 1

Ben je klaar?
- Lees voor jezelf paragraaf 4.2 over natuurlijke gevaren. 

Lesdoel(en) check

Aan het einde van de les kan jij:

• Ik kan de gevolgen van het winnen van delfstoffen op landschap, ecosysteem en bevolking in Bolivia opnoemen. 
• Ik kan de positieve en negatieve gevolgen van de aanleg van stuwdammen in Chili uitleggen. 
• Ik kan voor- en tegenargumenten bedeken voor de bevolking om de winning te bevorderen of juist tegen te gaan.