10.1 Dekolonisatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

10.1 Dekolonisatie

Hoofdstuk 10 (1945-heden)

1. Dekolonisatie 
2. De Koude Oorlog
3. Sociaal-culturele veranderingen en toenemende welvaart in de jaren 1960 
4. Eenheid en verdeeldheid in Europa
   
5. Multiculturele en pluriforme samenlevingen 
   
6. Naar de wereld van nu
   

Lesdoelen

Dekolonisatie van Azië, het Midden-Oosten en Afrika

Oorzaken en gevolgen onafhankelijkheid

Analyse spotprenten

Leg uit hoe het begrip Standplaatsgebondenheid duidelijk wordt aan de hand van deze bron

“Er is algemene consensus dat de Koude Oorlog een ideologische strijd is”, vertelt Gerits. Deze strijd werd gevoerd tussen het kapitalistische model, voorgeschoven door de Verenigde Staten, en het communistische model, voorgeschoven door de Sovjet Unie. “Het argument wat door historici ontwikkeld is, is dat deze strijd ook geëxporteerd werd naar het globale zuiden, naar Afrika.”

Gerits stelt dit traditionele perspectief ter discussie. “Het probleem dat ik met dit beeld heb, is dat het veel van de antikoloniale leiders hun eigen ideologie en ideeën ontzegt”, zegt hij. Er speelden allerlei ideologieën op Afrikaans politiek gebied die door het kolonialisme zijn onderdrukt of vervormd. “Je geeft op deze manier geen ruimte aan ideeën die heel belangrijk zijn voor de mensen op het terrein zelf”, voegt hij toe.

Deze kaart uit 1945 doet sterk denken aan

1. Het Modern Imperialisme
2. De nederlaag van Hitler
3. De opkomst van de VS en de SU als wereldmachten
4. Nog meer aardrijkskunde

Bedenk waarom in de zomer van 1945 de dekolonisatie in Zuidoost-Azië in een stroomversnelling kwam

Het einde van de wereldrijken

• Groeiend nationalisme
• Een volk, onafhankelijk zijn

Tweede Wereldoorlog:

• Japan verslaat in een snelle opmars Europese landen
  (Fransen in Laos/Cambodja/Vietnam, Engelsen in Singapore, Maleisië,
  Nederlanders in Indonesië)
• Daardoor: macht kolonisator weg
• 15 augustus 1945: Japan weg, want capituleert
• En dan? Geen Japan, geen Europa: machtsvacuüm
• Europese landen verzwakt door WOII, dus snel ingrijpen is niet mogelijk/wenselijk
• De wereld van na WOII is totaal anders dan die van voor WOII (SU + VS dominant, Europa tweede viool)

 

Vanaf 1945 (tot ong. in de jaren 1970) dekolonisatie in Azië en Afrika - dit is dus een proces

Waar denk je aan bij de
dekolonisatie van Indonesië

Nederlands-Indië

• Nederland wil kolonie niet opgeven
• Soekarno roept in 1945 Republiek Indonesië uit
• Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949)
• Praten lost niks op
• Politionele acties - 'binnenlandse zaak'
• VS dwingt afstaan Nederlands Indië → 27-12-1949
• Gevolgen voor Nederlanders in Indonesië.

Excuses - terecht of niet?

Geef antwoord op de volgende vragen

1. Hebben excuses maken over gebeurtenissen uit het verleden zin? Waarom wel/niet? 
2. Stelling: als er geen ooggetuigen meer in leven zijn, hebben excuses maken geen zin. Geef een beargumenteerd commentaar 

Excuses maken over gebeurtenissen uit het verleden heeft zin

1. Eens
2. Oneens

Als er geen ooggetuigen meer in leven zijn, hebben excuses maken geen zin

Voorbeelden van historische excuses

Deze vraag over de dekolonisatie van Nederlands-Indië heb ik nog

Huiswerk

Lees: H10.1 Dekolonisatie (Blz. 138-140)

Maak: opdr. 1, 2, 3, 4, 5, 6 (stond al)

opdr. 8, 9, 15, 16, 18, 20, 21 

npo.nl

Cartoons toelichten!

10.1 Dekolonisatie

Cartoons 10.1

1. Er volgen vijf cartoons in LessonUp. 
2. Je krijgt telkens 4 minuten om vanuit 10.1 je in te lezen over de gebeurtenis waarover de cartoon gaat. 
3. Je legt uit
   - over welke gebeurtenis de cartoon volgens jou gaat
   - welke boodschap de tekenaar heeft
4. De spinner wijst telkens iemand aan die de cartoon toelicht
   

De erfenis, 1948

Bibi (Benjamin Netanjahu, premier Israel):
"Ik ben nog steeds voorstander van een twee-staten-oplossing" (2015)

Augustus 1956

"De man aan de kraan"

Op het zwarte vat staat 'olie', op het kraantje 'Suez'

Nassers tomb? (Nassers graf?) - 1956

Op de sarcofagen staan 'G.B.' en 'France', op de broekspijp staat 'Nasser' en op het kruikje 'Suez'

Op de toren staat 'Algerien Politik' (Algerijnse politiek)

Bovenop de toren staat Charles de Gaulle (president van Frankrijk in 1962)

Op het tonnetje staat 'ultras'

Op de tas staat 'Hilfe aus Peking Moskou' (hulp uit Peking en Moskou)

Dekolonisatie en Koude Oorlog

In een interview met een Amerikaanse journalist oordeelde Ho Chi Minh in 1946 over de oorlog tegen de Fransen:

Het zal niet hopeloos zijn. Wij hebben een wapen dat krachtiger is dan het modernste kanon: nationalisme. Onderschat zijn kracht niet. Er zijn miljoenen hutten waar onze troepen kunnen schuilen. Het wordt een oorlog tussen een olifant en een tijger. Als de tijger stilstaat zal de olifant hem met zijn machtige slagtanden verpletteren. Maar de tijger staat niet stil. Overdag schuilt hij in de jungle, 's nachts komt hij eruit. Dan springt hij op de rug van de olifant en scheurt er grote brokken vlees uit, waarna hij weer verdwijnt in de donkere jungle. En langzaam zal de olifant doodbloeden. Dat zal de oorlog in Vietnam zijn. 

Wie wordt in Ho's metafoor bedoeld met de olifant, en wie met de tijger?

1. De olifant is de Vietnamese bevolking, de tijger is de Franse kolonisator
2. De Franse kolonisator is de olifant, de tijger is de Vietnamese bevolking

Wat is de boodschap van Ho's metafoor?

De VS gaan zich steeds meer bemoeien met Frans-Indochina/Vietnam. Dit is bijzonder, omdat...

1. de VS bang waren voor een nieuwe wereldoorlog
2. de VS zich alleen bezig hielden met (West-)Europa
3. de VS zelf als oud-kolonie een tegenstander van kolonialisme waren
4. ook toen al de Amerikaanse buitenlandse politiek 'America First' was

De VS gaan zich steeds meer bemoeien met Frans-Indochina/Vietnam. Dit is te begrijpen, omdat...

1. de VS bang waren voor een nieuwe wereldoorlog en dat probeerden ze op deze manier te voorkomen
2. de VS de grondstoffen uit Vietnam veilig wilden stellen
3. de VS wilden voorkomen dat Vietnam/Zuidoost-Azië onder communistische invloed zou komen
4. de Amerikanen hun nieuwe type waterstofbom (krachtiger dan atoombommen) wilden testen

De tekenaar maakt duidelijk dat:

1. het met de V.S. net als met Frankrijk slecht gaat aflopen in Vietnam
2. de V.S. niet weten hoe ze met dekolonisatie moeten omgaan
3. de V.S. naar een uitweg uit de problemen in Vietnam zoeken
4. de V.S. de nieuwe wereldleider zijn en Frankrijk niet meer

Dekolonisatie Vietnam

• 1945: einde Japanse bezetting van Frans-Indochina (Vietnam, Laos, Cambodja)
• Ho Chi Minh leider dekolonisatie Vietnam. Communist. Wens/droom: Vietnam onafhankelijke, communistische staat
  
• Dekolonisatieoorlog 1945-1954 tegen de Fransen
• 1954: Franse nederlaag bij Dien Bien Phu (fort). 
• Onderhandelingen

Dekolonisatie Vietnam

• Uitkomst: Vietnam onafhankelijk, scheiding Noord- en Zuid-Vietnam
  
• Noorden: communisme, gesteund door China (en SU)
• Zuiden: kapitalisme (Westerse marionetregering)
• Angst VS: bevolking kiest massaal voor communisme
   met gevolgen voor Vietnam en de regio (dominotheorie)
• Scheiding blijft, toenemende vijandelijkheden tussen
  Noord en Zuid

Leg eens in eigen woorden (!) uit..

• Dekolonisatie van Azië, Midden-Oosten en Afrika
  
• Oorzaken en gevolgen onafhankelijkheid
  
• Analyse spotprenten
  

l'Histoire se répète?

China lanceert 'One Belt One Road' in 2013 - de nieuwe zijderoute

In ruil voor het aangaan van Chinese leningen bouwt China infrastructurele projecten (havens, treinverbindingen) door Chinezen, voor lokale markten (en voor Chinezen)

Voorbeeld: Kenia (Afrika) - De wereld van de Chinezen (afl. 1 - eerste 13 min.)

Kijkvraag: vind je wat je ziet en hoort een vorm van Chinees kolonialisme?

www.npostart.nl

De aanwezigheid van China in Kenia is een voorbeeld van nieuw imperialisme

1. Mee eens
2. Enigszins mee eens
3. Mee oneens
4. Geen mening

Huiswerk

Lees: H10.1 Dekolonisatie (Blz. 138-140)

Maak: opdr. 1, 2, 3, 4, 5, 6 (stond al)

opdr. 8, 9, 15, 16, 18, 20, 21