Les 1: hoofdstuk 2: Runderen

 Runderen
1 / 54
next
Slide 1: Slide
DierverzorgingMBOStudiejaar 1

This lesson contains 54 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.

time-iconLesson duration is: 120 min

Items in this lesson

 Runderen

Slide 1 - Slide

Welke ervaring met/kennis van runderen heb jij ?

Slide 2 - Mind map

Leerdoelen
1. Je herkent en benoemt minimaal 15 verschillende runderrassen.
2. Je legt uit hoe de dagelijkse en periodieke verzorgende werkzaamheden van runderen uitgevoerd moeten worden.
3. Je kan een rund de juiste hoeveelheid voer en water geven.
4. Je kan beoordelen of het voer geschikt is voor runderen.
5. Je kan een rund op de juiste wijze met oog voor dierenwelzijn hanteren en fixeren.
6. Je kan verschillende huisvestingssystemen van runderen benoemen.
7. Je kan aangeven welke voor- en nadelen bij de huisvestingssystemen benoemen.
8. Je kan de specifieke huisvestingsbehoeften van runderen benoemen.
9. Je kan aangeven welke voor- en nadelen bij de huisvestingssystemen benoemen.

Slide 3 - Slide

Wat bedoelen we met een dubbeldoel ras?
A
een rund die geschikt is voor zowel vlees en recreatie
B
een rund die geschikt is voor zowel melk als recreatie
C
een rund die geschikt is voor zowel vlees als melk
D
een rund die geschikt is voor zowel vlees, melk als recreatie

Slide 4 - Quiz

Soorten runderen
Oerrund --> gefokt op specifieke productiekenmerken:

  • vleestypische runderen
  • melktypische runderen
  • dubbeldoel rassen 
  • Begrazing


Slide 5 - Slide

Vleestypische runderen
  • Hereford
  • Blonde d'Aquitaine
  • Limousin
  • Piemontese
  • Belgische witblauwe

Slide 6 - Slide

Melktypische runderen
  • Brown swiss (oorspronkelijk dubbeldoel ras) 
  • Holstein friesian

Slide 7 - Slide

Dubbel doel runderen
  • Brandrode rund
  • Dexter
  • Jersey (voornamelijk melk)
  • Lakenvelder
  • Blaarkop
  • MRIJ (Maas-Rijn-IJsselvee)

Slide 8 - Slide

Begrazing
  • Schotse Hooglander
  • Galloway (ook voor vlees) 

Slide 9 - Slide

Voeding rund
De weg van het voedsel
 
  1. Het voedsel komt eerst in de pens, de grootste maag van de koe.
  2. Als de pens vol is komt het voedsel in kleine stukjes terug in de mond, zodat de koe het kan herkauwen.
  3. Het herkauwde voedsel wordt verder verteerd in de netmaag.
  4. In de boekmaag wordt het vocht uit het voedsel gehaald.
  5. Als laatste wordt het voedsel in de lebmaag zò fijngemaakt, dat het in de darmen kan worden opgenomen.
  6. Via de darmen worden alle belangrijke voedingsstoffen in het bloed opgenomen en door het lichaam gevoerd. Deze voedingsstoffen komen ook in de uier, waar de melk wordt gevormd.

Slide 10 - Slide

Soorten voer 
ruwvoer = voer met veel vezels
voedsel nodig dat grofvezelig is: vertering goed te laten verlopen:
- anders raakt de pens van streek (pensverzuring, lebmaagverdraaiing)
- bevat belangrijke voedingsstoffen 

krachtvoer = veel voedingsstoffen per kg voer (Pens verzuring!)




Slide 11 - Slide

Slide 12 - Slide

Waar let je op bij de
beoordeling (check) van een koe?

Slide 13 - Mind map

Beoordeling koe
  • alertheid
  • glans en gladheid van de vacht
  • ontwikkeling
  • bevuiling
  • conditie
  • pens
  • huidbeschadigingen
  • zwellingen en pijn
  • (graas)gedrag
  • houding en beweging
  • productie en eventuele veranderingen

Slide 14 - Slide

Dagelijkse verzorging
  • Voeren
  • Water geven
  • Exterieurverzorging (poetsen) / automatische koeborstel
  • Mesten
  • Monitoren (gezondheidscheck)
  • Melken (bij melkkoeien)
  • Aandacht geven
  • Weidegang geven indien dit op het bedrijf gewenst is

Slide 15 - Slide

Periodieke verzorging
  • Stal volledig uitmesten en eventueel ontsmetten
  • Vaccineren
  • Ontwormen
  • Klauwen bekappen (2 tot 3 keer per jaar)
  • Scheren

Slide 16 - Slide

Noem een periodieke
verzorging van runderen.

Slide 17 - Mind map

Slide 18 - Video

Slide 19 - Video

Wat is geen reden om een koe te scheren?
A
tegen transpireren
B
om te zorgen dat ze minder snel ziek worden
C
omdat het er mooier uit ziet
D
om luizen en schurftmijt te voorkomen

Slide 20 - Quiz

Noem een huisvestingvorm
voor runderen.

Slide 21 - Mind map

Huisvestingssystemen
  • Grasland
  • Ligboxenstal
  • Potstal
  • Grupstal
  • Hellingstal

Slide 22 - Slide

Grasland
3 koeien hebben 1 hectare land nodig

beschutting nodig tegen de zon

geregeld omweiden:
- worminfecties tegen gaan (zoals leverbot)
- weiland kan herstellen

leverbot voorkomen:
- grasland droog houden
- zorgen voor een goede afwatering

Slide 23 - Slide

Hoe kun je leverbot voorkomen in je grasland?

Slide 24 - Open question

Ligboxenstal
Meest gebruikte stal in Nederland.

Koeien lopen los in de stal.
Kunnen liggen in de 'ligbox' 
       --> bodem zaagsel of rubberen mat

Mest valt door een rooster in de mestput.

Slide 25 - Slide

Potstal
Ouderwetse manier.

Koeien staan op stro, waar elke keer
nieuwe stro op wordt gegooid. 

1 of 2x per jaar uitgemest.


Slide 26 - Slide

Grupstal
Zeer ouderwets, komt bijna niet meer voor.

Lijkt op een potstal, alleen hier staan koeien vast.

'grup' = mestgoot dat achter de koeien 
doorloopt en ontlasting en urine opvangt.


Slide 27 - Slide

Hellingstal
= doorontwikkeling van de potstal

Weinig in Nederland. 

Stro wordt op het hoogste punt gelegd. 
De dieren lopen het stro door de stal heen. 
Mest belandt op het lage gedeelte, wordt eruit gehaald door een uitmestsysteem. 

Koeien liggen op het schuine gedeelte in het schone stro. 

Slide 28 - Slide

Wat is de meest gebruikte stal voor runderen in Nederland?
A
ligboxenstal
B
potstal
C
grupstal
D
hellingstal

Slide 29 - Quiz

Welke huisvestingsvorm voor runderen vind jij het beste?
Ligboxenstal
Potstal
Grupstal
Hellingstal

Slide 30 - Poll

Wat bedoelen we met BCS?

Slide 31 - Open question

Body Condition Score (BCS)
Hoe dik of dun is een koe?

Bekijken en betasten van het gebied:
- rond de staartwortel/koekoeksgaten
- de lendenen

De vet- en spierbedekking wordt beoordeeld.

Slide 32 - Slide

Slide 33 - Slide

Wat is lactatie?

Slide 34 - Open question

Lactatie & BCS
Lactatiegroepen indelen:
  • begin lactactie: 0 -100 dagen.                                                                                         De koe heeft vaak een hogere conditiescore.
  • tijdens lactatie: 101 - 200 dagen.                                                                                          De score loopt iets terug, omdat de koe veel melk produceert.
  • eind van lactatie: > 201 dagen.                                                                                       De conditiescore loopt iets op. De koe is dan langer drachtig en geeft minder melk.
  • droogstand

Slide 35 - Slide

Voerbeweging voormagen

Slide 36 - Slide

Pens

Slide 37 - Slide

Pens
  • Grootste voormaag
  • 200 liter
  • opslag
  • 3 lagen 
  • bacteriele vertering
  • spieren
  • penspapillen

Slide 38 - Slide

Netmaag

Slide 39 - Slide

Netmaag
  • Wand lijkt op visnet
  • Selectie boekmaag of pens
  • uitgang slokdarm
  • uitgang boekmaag
  • sap naar boekmaag 
  • bolus naar slokdarm

Slide 40 - Slide

De middelste laag in de pens is ....
A
Gasvormig
B
Vast
C
Vloeibaar

Slide 41 - Quiz

De pens is de ........ voormaag en dient vooral als ........
kies de juiste woorden!
A
Middelste / gistingsvat
B
Grootste / opslag
C
Grootste / gistingsvat
D
Middelste / opslag

Slide 42 - Quiz

In de netmaag liggen de ....
A
uitgang slokdarm en uitgang boekmaag
B
uitgang pens en ingang boekmaag
C
ingang boekmaag en ingang slokdarm

Slide 43 - Quiz


A
De netmaag duwt een bolus de pens in
B
De netmaag duwt een bolus de slokdarm in

Slide 44 - Quiz

Boekmaag

Slide 45 - Slide

Boekmaag
  • basketbal
  • bladen
  • opname water, vluchtige vetzuren en mineralen
  • portierfunctie lebmaag of netmaag

Slide 46 - Slide

Lebmaag

Slide 47 - Slide

Lebmaag
  • hoofdmaag (echte maag)
  • vergelijkbaar met mens
  • 15-20 liter
  • afbreken eiwit
  • doden bacterien
  • zoutzuur
  • enzymatische vertering
  • enzym = omzetter

Slide 48 - Slide

Vanuit de boekmaag wordt onder andere de volgende stoffen opgenomen
A
Water, eiwitten, mineralen
B
Water, vluchtige vetzuren, mineralen
C
Eiwitten, mineralen, gassen
D
Alle antwoorden zijn goed

Slide 49 - Quiz

De boekmaag bepaalt of de voedselbrij door mag naar de lebmaag
A
Ja
B
Nee

Slide 50 - Quiz

De hoofdmaag (echte maag) van de koe is .....
A
Pens
B
Netmaag
C
Boekmaag
D
Lebmaag

Slide 51 - Quiz

Wat is de juiste volgorde van de magen
A
Netmaag - pens - boekmaag - lebmaag
B
Netmaag - boekmaag - pens - lebmaag
C
Pens - netmaag - boekmaag - lebmaag
D
Pens - boekmaag - netmaag - lebmaag

Slide 52 - Quiz

Huiswerk voor de volgende les: Ziekteleer rund!

Melkziekte / Kopziekte / Mastitis / Mortellaro / Pensverzuring / Slepende melkziekte / Neospora
Oorzaak / progonose / ziektebeeld / behandeling / preventie

Slide 53 - Open question

Vragen ?

Slide 54 - Open question