11. Bijwoordelijke bepaling

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Bijwoordelijke bepaling, blz. 224

Leerdoelen

Ik kan de  bijwoordelijke bepaling vinden in de zin. 

Even eerst een herhaling

Stap 1 PV

Zoek de persoonsvorm:

Dit is het belangrijkste werkwoord in een zin. 

Gebruik de vraagproef, tijdproef of getalproef op de PV te zoeken. 

getalproef/tijdproef/vraagproef

getalproef: Zet de zin van enkelvoud om in meervoud óf van meervoud om in enkelvoud. De PV verandert mee. 

Tijdproef: zet de zin om in een andere tijd (van tt naar vt of van vt naar tt). De PV verandert mee van tijd. 

Vraagproef: Zet de zin om in een vraag. De PV komt in de vraag vooraan te staan. 

Stap 2 Onderwerp

Degene die /datgene dat de werkwoorden uitvoert.

Het OW vind je via: WIE/WAT + GEZ.

Stap 3 Werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde

Zoek alle werkwoorden in de zin. 

Dit zijn alle doe-woorden, dus ook de PV zelf. 

Doet het onder iets? WG

Is het onderwerp iets? NG (denk aan de eigenschap)

Stap 4 Lijdend voorwerp

Hetgeen dat de handeling ondergaat. 

WIE/WAT + GEZ + OW

Let op: niet elke zin heeft een LV

NG heeft geen LV

Stap 5 meewerkend voorwerp

De 5e stap is het zoeken naar een meewerkend voorwerp.

Niet elke zin heeft een MV. 

Je stelt de vraag: 

aan wie + gez + OW + LV?

voor wie + gez + OW + LV?

meewerkend voorwerp

Controleer of je 'aan' kunt weglaten of toevoegen. Daarvoor mag je de woordvolgorde veranderen. 

Stap 6 Bijwoordelijke bepaling

De bijwoordelijke bepaling (bwb) geeft antwoord op vragen als:

- waar?                         - waarvandaan?               wanneer?

- waarheen?              - waarmee -

- waarom?                   - hoe?

- waardoor?                - hoeveel? 

Hoe zoek je de bwb/bijw.bep.?

Eerst doorloop je de 5 stappen. In de zin zoek je: 

1. de PV

2. het onderwerp

3. het gezegde

4. het lijdend voorwerp

5. het meewerkend voorwerp

Hoe zoek je de bwb?

Nu houd je misschien nog zinsdelen over?

Controleer nu of deze zinsdelen bijwoordelijke bepalingen zijn.

GEBRUIK DE VRAAGWOORDEN

Let op: soms bevat een zin géén bwb, soms 1 en soms meer.  

Door een ongeluk heeft Anke gisteren haar enkel gebroken. 

pv = heeft

ow = Anke

gez = heeft gebroken

lv = haar enkel

mv = geen mv aanwezig

Door een ongeluk heeft Anke gisteren haar enkel gebroken. 

2 zinsdelen blijven nu over:

Waardoor heeft Anke gisteren haar enkel gebroken? 

bwb =  Door een ongeluk

Wanneer heeft Anke haar enkel gebroken? 

bwb = gisteren

Even oefenen

Wat is de bijwoordelijke bepaling?
Het water is tijdelijk afgesloten.

1. het water
2. is tijdelijk afgesloten
3. tijdelijk
4. tijdelijk afgesloten

De bijwoordelijke bepaling in een zin geeft aan:

1. Tijd
2. Plaats
3. Geen idee
4. Reden

Er staat altijd een bijwoordelijke bepaling in de zin.

1. Waar
2. Niet waar

Wat is de bijwoordelijke bepaling?

Mijn opa wil met deze auto rijden.

1. Mijn opa
2. rijden
3. wil
4. met deze auto

Een bijwoordelijke bepaling geeft antwoord op...

1. Wie?
2. Wat?
3. Wanneer?
4. waarom?

Een bijwoordelijke bepaling begint altijd met een voorzetsel.

1. juist
2. onjuist

Wat is de bijwoordelijke bepaling:

Met deze auto wil ik rijden.

1. ik
2. wil rijden
3. auto
4. met deze auto

Wat is de bijwoordelijke bepaling?

Ik heb alles aan mijn vriendin verteld.

1. aan mijn vriendin
2. ik
3. alles
4. geen bwb

bijwoordelijke bepaling?
Ik reken op zijn hulp.

1. nee
2. ja, Op zijn hulp

Wat is (zijn) de bijwoordelijke bepaling(en)?

Vandaag hebben we het meewerkend voorwerp en de bijwoordelijke bepaling behandeld.

1. Vandaag
2. we
3. het meewerkend voorwerp en de bijwoordelijke bepaling
4. hebben behandeld

Juist of onjuist?

Vraagwoorden waarmee je bijwoordelijke bepalingen zoekt, zijn ook bijwoordelijke bepaling.

1. juist
2. onjuist

juist of onjuist.

1 Vraagwoorden waarmee je bijwoordelijke bepalingen zoekt, zijn een bijwoordelijke bepaling.
2 Een zin kan maximaal één bijwoordelijke bepaling bevatten.

1. 1= onjuist 2= onjuist
2. 1= onjuist 2= juist
3. 1= juist 2= onjuist
4. 1= juist 2= juist

Wat is de bijwoordelijke bepaling?

Wie weet dat nu?

1. wie
2. weet
3. dat
4. nu

Rico : Een zin kan meer dan één bijwoordelijke bepaling
hebben.

Raya : Het woord 'niet' kan een bijwoordelijke bepaling zijn.

1. Rico en Raya hebben beide gelijk.
2. Rico en Raya hebben beide ongelijk.
3. Rico heeft gelijk; Raya niet.
4. Raya heeft gelijk; Rico niet.

hoe vind je de
bijwoordelijke bepaling?

1. alle werkwoorden in de zin
2. krijgt of ontvangt meestal iets
3. geeft een plaats, een reden of tijd aan.
4. wie of wat + pv + ww gezegde

Wat hoort NIET bij de bijwoordelijke bepaling?

1. waar
2. wanneer
3. wie
4. waarom

Wat is de bijwoordelijke bepaling?

Vandaag hebben we de bijwoordelijke bepaling behandeld.

1. Vandaag
2. we
3. de bijwoordelijke bepaling
4. hebben behandeld

Maken

Opdracht 2 (werk met kleurtjes)

Opdracht 4, helemaal ontleden, werk met kleurtjes

Opdracht 5, helemaal ontleden, werk met kleurtjes

Klaar? Maak opdracht 3

Leren voor de toets

- Je kan de bijwoordelijke bepaling(en) in een zin vinden. 

- Je weet hoe je de bijwoordelijk bepalingen kan vinden aan de hand van een aantal vraagwoorden (let op: nooit met Wie?)

- Je weet eerst de andere belangrijke zinsdelen te vinden, zoals PV, OW, GEZ, LV en MV. 

EINDE