Farmacologie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Farmacologie

Farmacologie

Farmacodynamiek: Wat het medicijn doet in of met het lichaam; werking van het medicijn.  

Farmacokinetiek: Wat het lichaam doet met het medicijn; hoe gaat het lichaam om met het middel. 

Wat is de farmacodynamiek van insuline-injecties?

Wat is het verschil in farmacokinetiek tussen kortwerkende en langwerkende insulines?

Medicijn x heeft een halfwaardetijd van 4 uur.

Hoe lang duurt het voordat 75% (driekwart) van het medicijn afgebroken/ uitgescheiden is?

1. Ongeveer 2 uur
2. Ongeveer 6 uur
3. Ongeveer 8 uur
4. Dat kun je helemaal niet weten

Stelling: een medicijn met een smalle therapeutische breedte is veiliger dan een medicijn met een brede therapeutische breedte.

1. Dat is waar
2. Dat is niet waar

Frequentere dosering

Minder frequente dosering

Korte halfwaardetijd

Lange halfwaardetijd

Smalle therapeutische breedte

Brede therapeutische breedte

Casus

Dhr. Ali (88 jr) gebruikt al jaren medicijn [a] voor zijn stemmingsklachten. Dit medicijn heeft een smalle therapeutische breedte. Gelukkig is dhr al jarenlang goed ingesteld op dit medicijn. De plasmaspiegel (=hoeveelheid medicijn in het bloed) hoeft nog maar 2x per jaar gemeten te worden. Dit is drie weken geleden gedaan en de uitslag was goed.

Nu wil de arts dat er deze week weer bloedonderzoek gedaan wordt. Als reden geeft zij dat de cardioloog twee weken geleden een nieuw medicijn bij dhr. voorgeschreven heeft (medicijn [b]). En dit medicijn wordt door dezelfde enzymen in de lever afgebroken als medicijn [a]. 

Waar is de arts bang voor?  Onthoud je antwoord, ga niets roepen!

De arts uit de casus (vorige dia) is bang dat....

1. ....medicijn [a] niet meer werzaam is.
2. ...medicijn [b] zijn werk niet kan doen.
3. ....de leverfuncties aangetast worden.
4. ....dhr een medicijnvergiftiging krijgt

Interacties

Medicijnen kunnen elkaars werking beïnvloeden, hetgeen onbedoelde (negatieve) effecten kan hebben.

Ook voedings- en genotsmiddelen kunnen invloed hebben op de werking van medicatie. 

Welke soorten interactie ken jij?

Interactie-
vormen

Farmacokinetisch

- absorptie (andere medicatie, vulling maag)

- distributie (eiwitcompetitie)

- metabolisme

- excretie

Farmacodynamisch

- versterking effect

- versterking bijwerkingen

Kan ook met voedings-/genotsmiddelen

- antagoneren effect

- vermindering / maskeren van bijwerkingen

Voorbeelden van interacties

Farmacokinetisch

- Laxantia en maagzuurbinders (Rennie) verminderen opname andere medicatie . Calcium uit bijv. melk bindt aan bepaalde medicatie, waardoor verminderde opname. 

- Bepaalde antiobiotica verhogen de opname van medicatie (minder afbraak door darmbacteriën). Grapefruitsap kan opname van bepaalde medicijnen ook verhogen.

- Cimetidine (antacidum) vertraagt werking van de lever, risico intoxicatie. 

Voorbeelden van interacties

Farmacodynamisch

- Versterken: Acetylsalicylzuur (Asperine) en andere anticoagulantia  /  alcohol en benzodiazepinen

- Tegenwerken: Bronchodilatantia en beta-blokkers

- Bepaalde medicatie irriteert het maagslijmvlies (bijv. NSAIDs). Dit wordt versterkt bij gebruik van alcohol.