1.5 Samenhang: ontwikkeling en bevolkingsgroei

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Deze week

Vandaag

1.5 Ontwikkeling en bevolkingsgroei

• Herhaling 1.4
• Uitleg 1.5
• Werken aan opdrachten
• TED talk
  

Woensdag

• Herhalen 1.5
  
• Start paragraaf 1.6
• Kaartvaardigheden

Leerdoelen 1.4

• Je weet hoe je een land dat behoort tot het centrum, tot de semiperiferie en tot de periferie aan economische kenmerken kunt herkennen.
• Je begrijpt dat een verschuiving in de internationale arbeidsdeling gevolgen heeft voor het centrum-periferiemodel.
• Je begrijpt het verband tussen de verschillende economische patronen op de wereldkaart.

Rolverdeling

‘Noorden’: centrumlanden met hoogwaardige industrie en diensten.

‘Zuiden’:

• Opkomende landen (BRICS-landen)
• Middengroep
• Achterblijvers

Hoe heeft een verschuiving in de internationale arbeidsverdeling gevolgen voor de rolverdeling binnen het wereldsysteem?

Achterblijvers

Wat is het kenmerk van een vicieuze cirkel?
De verschillende elementen versterken elkaar en houden elkaar in stand. Je kunt er zonder hulp van buiten niet uitbreken.

Nakijken

Nakijken:

1.4: Opdracht 1, 2a en 5 op pagina 14 van het werkboek.

Leerdoelen 1.5

• Je kunt uitleggen hoe het wereldbeeld er voor een aantal demografische kenmerken uitziet.
• Je kunt uitleggen hoe je een land dat behoort tot het centrum, tot de semiperiferie en tot de periferie aan demografische kenmerken kunt herkennen.
• Je kunt uitleggen waarom arme landen een veel hoger geboortecijfer hebben dan de rijke landen.
• Je begrijpt het verband tussen de verschillende demografische patronen op de wereldkaart.

Vaardigheden:

• Je kunt een bevolkingsgrafiek lezen en interpreteren.
• Je kunt de juiste kaartvaardigheden toepassen om een kaart te bestuderen (selecteren, lezen, indelen, vergelijken, verklaren) of om een kaart te maken.

Op welke twee manieren vindt bevolkingsgroei plaats?

Op welke twee manieren vindt bevolkingsgroei plaats?

Natuurlijke groei = geboortecijfer - sterftecijfer

Sociale groei = vestiging - vertrek

Noem in een ‘hoe-hoe’-zin de samenhang tussen welvaart, bevolkingsgroei.

Op welke twee manieren vindt bevolkingsgroei plaats?

Natuurlijke groei = geboortecijfer - sterftecijfer

Sociale groei = vestiging - vertrek

Hoe lager de welvaart, hoe hoger de natuurlijke bevolkingsgroei.

De bevolkingsgroei in Afrika is veel hoger dan in Europa. Wat is daar de voornaamste demografische reden voor?

De bevolkingsgroei in Afrika is veel hoger dan in Europa. Wat is daar de voornaamste demografische reden voor?

Demografisch: het geboortecijfer in Afrika is veel hoger.

In veel Europese landen ligt het vervangingscijfer al langere tijd onder de kritische waarde van 2,1 kind per vrouw. Toch groeit de bevolking nog. Welke twee oorzaken kun je daar voor noemen?

• Er is een vestigingsoverschot
• Er zijn in deze landen nu nog veel vrouwen in de vruchtbare leeftijd

Waarom is het geboortecijfer in arme landen veel hoger dan in rijke landen? Leg elke reden kort uit.

• Verschil in leeftijdsopbouw

• Verschil in opleiding
• Invloed religie
• Invloed cultuur
• Verschil in zuigelingensterfte
• Verschil in welvaart

De sociale omstandigheden zoals gezondheidszorg en voedselsituatie zijn in de arme landen sterk verbeterd, maar het geboortecijfer heeft zich daar nog niet bij aangepast zoals in de rijke landen, daardoor blijft de natuurlijke bevolkingsgroei relatief hoog.

Demografisch transitiemodel

fase 2

fase 3

fase 4

Demografische druk:
De verhouding tussen de niet-actieve bevolking (0-20 en 65+) en de actieve bevolking.

In een land is de demografische druk 40%. Dat betekent: Van de 100 inwoners behoren er 40 tot de niet-actieve bevolking.

Groene druk: Hoog aandeel jongeren.

Grijze druk: Hoog aandeel ouderen.

In de drie landen is een hoge demografische druk, maar de reden is verschillend.

Leerdoelen 1.5

• Wat wordt bedoeld met demografische kenmerken?
  
• Vertel iets over het wereldbeeld aan de hand van demografische kenmerken.
  
• Leg uit hoe je een land dat behoort tot het centrum, tot de semiperiferie en tot de periferie aan demografische kenmerken kunt herkennen.
• Waarom hebben arme landen een veel hoger geboortecijfer dan de rijke landen?

Aan de slag

Aan de slag met:

1.5 Maak opdracht 3 op pagina 15 en opdracht 4 op pagina 16 van het werkboek.

Klaar? Check dan jouw antwoorden bij de docent.

Maak de hoofdvragen van 1.4 en 1.5 op pagina 18 en 19 van het werkboek.

Kijkvragen

Wat is de belangrijkste economische ontwikkeling in de wereld tussen 1960 en 2010?

Hoe zal volgens professor Hans Rosling de toekomst tot 2050 eruit zien en wat is het verband met de demografische ontwikkeling?
Voor de rijke landen?
Voor de semiperiferie?
Voor de periferie?

Wat vind je van het wereldbeeld dat Rosling schetst voor de toekomst: realistisch of niet-realistisch?

www.ted.com

Deze week

Maandag

1.5 Ontwikkeling en bevolkingsgroei

Vandaag

• Herhalen 1.5 (10 min.)
  
• Start paragraaf 1.6 (10 min.)
  
• Kaartvaardigheden (20 min.)
  
• Door met opdrachten of werken aan PO (15 min.)
  

Leerdoelen 1.5

• Je kunt uitleggen hoe het wereldbeeld er voor een aantal demografische kenmerken uitziet.
• Je kunt uitleggen hoe je een land dat behoort tot het centrum, tot de semiperiferie en tot de periferie aan demografische kenmerken kunt herkennen.
• Je kunt uitleggen waarom arme landen een veel hoger geboortecijfer hebben dan de rijke landen.
• Je begrijpt het verband tussen de verschillende demografische patronen op de wereldkaart.

Vaardigheden:

• Je kunt een bevolkingsgrafiek lezen en interpreteren.
• Je kunt de juiste kaartvaardigheden toepassen om een kaart te bestuderen (selecteren, lezen, indelen, vergelijken, verklaren) of om een kaart te maken.

Op welke twee manieren vindt bevolkingsgroei plaats?

fase 2

fase 3

fase 4

Nakijken

1.5 opdracht 3 op pagina 15 en opdracht 4 op pagina 16 van het werkboek.

hoofdvragen van 1.4 en 1.5 op pagina 18 en 19 van het werkboek.

Leerdoelen 1.6

• Je kunt omschrijven hoe het stedelijk wereldbeeld er uit ziet en zich ontwikkelt.
• Je kunt de samenhang tussen ontwikkelingsgraad, verstedelijkingsgraad en verstedelijkingstempo uitleggen.
  
• Je kunt uitleggen waarom de stedelijke patronen op de wereldkaart voortdurend veranderen.

Wereldwijd wonen steeds meer mensen in steden. Meer dan de helft van de mensen woont nu in de stad. Maar wat is een stad?

Bedenk twee problemen rond de definitie van een stad.

• Bij hoeveel inwoners noem je een plek een stad?
• Waar ligt de grens tussen stad platteland?

Bedenk twee problemen rond de definitie van een stad.

• Bij hoeveel inwoners noem je een plek een stad?
• Waar ligt de grens tussen stad platteland?

Paragraaf 1.4: Ontwikkeling en economie

Paragraaf 1.6: Ontwikkeling en verstedelijking

Wat is de samenhang tussen ontwikkelingspeil, verstedelijkingsgraad en verstedelijkingstempo?

Schrijf op als algemene regel (gebruik hiervoor een hoe-hoe zin).

Kaartvaardigheden

Leerdoel: Je kunt de juiste kaartvaardigheden toepassen om een kaart te bestuderen (selecteren, lezen, indelen, vergelijken, verklaren) of om een kaart te maken.

Als je op de toets moet opschrijven op welke kaart je iets hebt gevonden moet je altijd achter het nummer van de kaart, het kaartvak vermelden!

Opdracht 5 op pagina 16 van het werkboek.

Examentraining opgave 2 - Indonesië (vraag 7, 8, 9 en 10) op pagina 12 en 13 van het werkboek.

Nakijken

Opdracht 5 op pagina 16 van het werkboek.

Nakijken

Examentraining opgave 2 - Indonesië (vraag 7, 8, 9 en 10) op pagina 12 en 13 van het werkboek.

Aan de slag

Werken aan het PO (alleen als je vragen hebt), anders:

Aan de slag met:

1.6 Maak opdracht 3 en opdracht 5 op pagina 17 van het werkboek.

Klaar? Check dan jouw antwoorden bij de docent.

Maak een samenvatting van paragraaf 1.1 t/m 1.3. Samenvatten niet jouw ding? Maak dan flashcards van de begrippen.

Alles al helemaal begrepen?

Bedenk dan zelf toetsvragen (en schrijf deze op!). Geef ook zelf antwoord op jouw vragen.