5.2 europa wordt christelijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

5.2 Europa wordt Christelijk

programma

Wat?	Hoe?	tijd?
terugblik 5.1	klassikaal	10 minuten
uitleg 5.2	klassikaal	15 minuten
oefenen	klassikaal	5 minuten
afsluiten	klassikaal	5 minuten

Betrouwbaarheid bronnen

1. Wie is de maker van de bron?
   
2. Is de maker een ooggetuige of komt de informatie van een ander?
   
3. Is de maker bevooroordeeld? feiten/meningen?
4. Wil de maker een bepaald doel bereiken?

Is bron 1 een betrouwbare bron? Leg je antwoord uit met behulp van de bron!

Is bron 2 een betrouwbare bron? Leg je antwoord uit met behulp van de bron!

Lees de bron. Stel, je onderzoekt de Saksische oorlog. Is de geschiedschrijving van Einhard een betrouwbare bron?

1. Ja, hij was ooggetuige
2. Ja, het zijn de feiten
3. Nee, hij werkte voor Karel en kan daarom te positief schrijven over hem
4. Ja, hij werkte voor Karel dus weet hij hoe het zat want hij was erbij

Wat was een nadeel van het leenstelsel?

1. Hertogen en graven begonnen het gebied als familiebezit te zien.
2. De leenmannen leende de grond weer verder uit aan achterleenmannen
3. De eed van trouw was niet betrouwbaar.
4. Het gezag en het gebied van een leenman nam af

leerdoelen

aan het eind van deze les:

• weet je hoe missionarissen Europa Christelijk maakten
• Weet je hoe Germaanse tradities bleven bestaan 
• ken je de kerkorganisatie
• weet je welke functies er binnen de kerk waren en wat deze inhielden 

Na de Romeinen..

• na de verdwijning vd Romeinen: Europa was nog lang niet Christelijk
• groepen Christelijke leiders probeerden 'heidenen' te bekeren  

Heidenen

• niet-christenen 
  
• polytheïstisch 
• natuurgoden  

Missionarissen

• personen die het geloof verspreiden 
• op missie gestuurd door de Paus
•  doel: bekeren van heidenen 

Waarom wilden de Christenen de Heidenen bekeren?

1. Omdat ze graag kerst wouden vieren
2. Omdat ze goden van de heidenen eng vonden
3. Omdat ze geloofden dat hun geloof het beste geloof was.
4. Omdat de Christenen graag Nederland wouden hebben

Hoe noem je de mensen die de heidenen bekeerden tot het christendom?

1. Missionarissen
2. Monniken
3. Priesters
4. Kloosters

3.1 Leenheren en leenmannen

Frank

Verspreiding van het Christendom

• De belangrijkste persoon in het christendom was de Paus

• Hij gaf in 690 missionarissen de opdracht om het christendom te verspreiden in Midden- en Noord Nederland 

• Zuid Nederland was al eerder bekeerd tot het christendom

• De leider van de missionarissen in Nederland was Willibrord

3.1 Leenheren en leenmannen

Frank

Verspreiding van het Christendom

• Veel Germanen in Nederland geloofden nog in meerdere goden

• De missionarissen noemden hen heidenen

• De Germanen kwamen in opstand en staken de kerken van de missionarissen in brand

• In het jaar 1000 was bijna heel Europa bekeerd tot het christendom.

• De mensen leefden vanaf dat moment zoveel mogelijk zonder zonden

Wilibrord was een Engelse missionaris. Moest omstreeks 700 Midden-Nederland bekeren.

Hij bouwde een kerk in Utrecht, waaruit hij werkte. Hierom werd hij Aartsbisschop van Utrecht.

Waarom hielpen koningen de missionarissen met het bekeren van heidenen?

1. Dan konden ze zelf gebieden veroveren.
2. Dan had iedereen in hun gebied hetzelfde geloof.
3. Dan hadden ze een reden om oorlog te voeren.
4. Dan kregen de koningen voordeeltjes van de kerk.

Bonifatius 

• missionaris: succesvol in Duitsland 
•  omhakken van een heilige boom --> hierna bekeerden veel mensen zich
• vermoord door de Friezen in 754
• nadat Karel de Grote deze gebieden verovert pas Christelijk

werkwijze 

• voor meer succes: eerst vorsten bekeren     --> vorsten dwongen onderdanen zich te bekeren 
• Heidense gebruiken werden samengevoegd met Christelijke gebruiken: minder tegenstand 

Radboud, koning van de Friezen liet zich bijna bekeren.

de missionaris Wulfram vertelde hem dat hij zijn ouders niet terug zou zien in de hemel, zij waren geen Christen.

Kerstening

• pasen wordt gevierd op het lentefeest
• kerst wordt gevierd tijdens het midwinterfest --> kerstboom wordt toegevoegd
• dagen worden vernoemd naar Goden: 

Vrijdag naar Freya, Woensdag naar Wodan, Donderdag naar Donar  

Hoe kregen de missionarissen het Heidens volk overgehaald?

1. De christelijke missionarissen gaven de Heidenen geld
2. Dat gebeurde gewoon, daar hoefde de christelijke missionarissen niet veel voor te doen
3. De Heidenen hebben vrijwillig de missionarissen verwelkomd
4. De christelijke missionarissen gaven overeenkomsten tussen de religies

Maak de juiste combinaties

Christendom

Germaanse geloof

Meerdere goden

Één God

Natuurgodsdienst

´Heidenen´

Monniken

Bonifatius

Geloof in hemel en hel

Heilige bomen

Heidense gebruiken kregen christelijke betekenissen.

1. Goed
2. Fout

Paus

Aartsbisschoppen

bisschoppen

Pastoors

Hoofd van de kerk. 

Hoofd van een groep bisschoppen 

hoofd van een Bisdom. een bisdom is een kerkprovincie

Lage geestelijke die leiding geeft over een groep gelovigen. Hij leidt de kerkdienst

Kerkorganisatie van geestelijken

Geestelijke=

iemand die een 

kerkelijke functie 

heeft

Monniken en nonnen

• woonden in kloosters
• gehoorzamen aan de baas hiervan= Abt
• sober bestaan: leven volledig gewijd aan god 

Waarom zouden missionarissen altijd eerst proberen een leider of koning te bekeren?

Wat was GEEN manier om iemand te bekeren tot het christendom?

1. Heidense feesten met christelijke feesten verbinden
2. Verhalen vertellen en wonderen verrichten
3. Heidense symbolen en plekken vernielen
4. Omkopen met goud en zilver

Bekeren

Heiden

Missionaris 

Zonden

iemand een andere godsdienst aan laten nemen

iemand waarvan gezegd wordt dat zij niet het goed geloof hebben

iemand met de opdracht (missie) om mensen te bekeren tot het christendom

Slechte dingen die mensen doen

Karel de Grote

Feodalisme

Verspreiding Christendom

Missionarissen

Leenmannen

Trouw zweren

Willibrord en Bonifatius

Keizer

Baas van Frankische Rijk