Hoofdstuk 2.3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Leven in de koloniën (2.3)

Veenendaal. P

21-11-2023

Boek op tafel

Programma

• Leerdoelen
• Zelfstandig lezen (en werken)
• Uitleg 2.3
• Filmpje
• Zelfstandig werken 

Leerdoelen

• Ik kan uitleggen hoe Europeanen hun koloniën bestuurden en welke gevolgen dit had voor de mensen in de koloniën
• Ik kan uitleggen wat Europeanen veranderden in de economie van hun koloniën en welke gevolgen dit had voor de mensen die daar woonden
• Ik kan uitleggen welke sociale en culturele gevolgen het modern imperialisme had voor de mensen in de koloniën   

Zelfstandig werken 

Lezen: paragraaf 2.3

Maken: paragraaf 2.3 opdracht 1 t/m 12

Verandering in bestuur (leerdoel 1)

• Nederland en andere Europese landen veroverden gebieden in Afrika en Azië rond 1800
• Zij voerden een indirect bestuur in  
• In ruil voor hulp: vorsten hielden gedeeltelijk hun macht en inkomsten
• Nieuwe grenzen in koloniën: meerdere volken in één kolonie of een volk verspreidt over meerdere koloniën

Verandering in economie (leerdoel 2)

• Modern imperialisme zorgde voor grote veranderingen in economie van koloniën:

1.  Euroepanen richten bedrijven op die grondstoffen moesten verzamelen. Inheemse arbeiders, weinig geld. Winst naar Europeanen
2. Verandering in landbouw van koloniën
3. Bedrijven lokale ambachtslieden gingen failliet door Europese producten. 

Veranderingen in de economie (leerdoel 2)

• 1830: invoering cultuurstelsel in Nederlands-Indië 
• Boeren moesten verplicht op 20% van hun grond bepaalde gewassen verbouwen zoals koffie of suiker
• Cultuurstelsel = drama voor inheemse bevolking --> enorme hongersnood
• Veel kritiek op dit stelsel in Nederland, afschaffing in 1870

Verandering in samenleving en cultuur (leerdoel 3)

• Sociaal gevolg modern imperialisme: grote ongelijkheid tussen witte en donkere mensen
• Veel gemengde afkomst, huidskleur speelde rol
• Cultuur verandering: Nederlands moest Indiërs 'opvoeden' en bekeren tot christendom. Nieuwe ziekenhuizen en scholen.
• Geschoolde Indonesiërs kregen bijna geen goede banen --> nationalisme begint op te komen 

Zelfstandig werken 

Lezen: paragraaf 2.3

Maken: paragraaf 2.3 opdracht 1 t/m 12

HW: 28-11 (alles controleren)

Herhaling 2.1 t/m 2.3

Veenendaal. P

01-12

Boek en laptop op tafel

Programma

• Leerdoelen
• Zelfstandig werken 2.1 t/m 2.3
• Herhaling stof 
• LessonUp
• Afsluiting

Leerdoelen

• Ik begrijp/snap de meeste stof voor het SO 
• Ik weet hoe ik moet leren voor het geschiedenis SO

Zelfstandig werken

Afmaken: paragraaf 2.1 t/m 2.3 (alle opdrachten)

Huiswerk controle einde les

Klaar? Maken oefentoets, maken samenvattingen, maken herhaling of leren begrippen

Moderne samenleving(P1)

19de eeuw verandering dagelijks leven door uitvindingen

1. massaproductie

2. sneller verplaatsen(aanleg spoorwegen)

3. komst elektriciteit

4. betere communicatie

5. sterftecijfer omlaag( vaccinaties, hygiëne)

Opkomst Nationalisme

• 19de eeuw opkomst nationalisme: Trots op je eigen land, volk en cultuur
• Reden van groei: schrijvers/kunstenaars, taal/cultuur en rivaliteit tussen landen

Gevolgen Nationalisme

1. Mensen voelde zich beter dan mensen van een ander volk
2. Veel nationalisten wilden een eigen land voor hun volk(Duitsland, Ottomaanse Rijk)

Frans-Duitse oorlog 1870-1871

scheiding Nederland en België 1830

Europese wereldrijken(P2)

• 19de eeuw Modern Imperialisme: Het veroveren en besturen van zoveel mogelijk gebied door Europese landen.
• Waar: in Afrika/Azië
• Europese landen maken gebruik van: Verdeel-en-heerspolitiek

Oorzaken Modern imperialisme

1. gebrek aan grondstoffen in Europa

2. Europese fabrikanten hadden behoefte aan afzetgebieden

3. Door uitvindingen makkelijker om gebieden te veroveren.

4. Opkomst Nationalisme( veel gebied gaf aanzien)

Leven in de Koloniën

Verandering bestuur na 1800

komst Indirect bestuur

Verandering in de economie

Modern Imperialisme zorgde voor grote veranderingen in economie!!

1. Europeanen richtten bedrijven op voor grondstoffen

2. Verandering landbouw(Cultuurstelsel)

3. Lokale ambachtsliedenbedrijven gingen failliet door Concurrentie

Verandering samenleving/cultuur

• Grote ongelijkheid tussen witte en donkere mensen
• Weinig Europese vrouwen in de Kolonie
• verandering Cultuur: 
• Voor 1900:Inheemse bevolking bekeren tot christendom
• na 1900: Inheemse bevolking ontwikkelen om NL cultuur over te nemen. (bijv. bouw ziekenhuizen, scholen, Nederlandse les)

Waardoor stierven er minder mensen einde 19e eeuw?

1. Door de opkomst van machines
2. Betere hygiëne
3. Door de opkomst van het nationalisme
4. Betere medische zorg

Noem één gevolg en één voorbeeld waaruit blijkt dat het nationalisme zorgde voor spanningen in Europa zorgde

Leg uit wat modern imperialisme is

Hoe regeerden een klein land als Nederland over zo'n groot gebied in Indië? Gebruik in je antwoord verdeel-en-heers politiek

7. Sleep naar het juiste kant:

Dit is een sleepvraag.

was een oorzaak van

nationalisme

modern imperialisme

Noem één oorzaak van het modern imperialisme (er zijn er 4)

Het modern imperialisme zorgde voor veranderingen in de economie. Noem één van deze drie veranderingen.

Een sociaal gevolg van het modern imperialisme in de koloniën is ...

1. Het invoeren van het indirect bestuur
2. De verspreiding van het christendom
3. De invoering van het cultuurstelel
4. De grote ongelijkheid tussen witte en donkere mensen

Een cultureel gevolg van het modern imperialisme in de koloniën is ...

1. Het invoeren van het indirect bestuur
2. De verspreiding van het christendom
3. De invoering van het cultuurstelsel
4. De grote ongelijkheid tussen witte en donkere mensen

Een bestuurlijk/politiek gevolg van het modern imperialisme in de koloniën is ...

1. Het invoeren van het indirect bestuur
2. De verspreiding van het christendom
3. De invoering van het cultuurstelsel
4. De grote ongelijkheid tussen witte en donkere mensen

Tips voor tijdens het leren

• Maak samenvattingen die antwoord geven op de leerdoelen
• Overhoor jezelf door je af te vragen: kan ik antwoord geven op de leerdoelen?
• Jaartallen & begrippen: stampen (laat je overhoren)
• Historische vaardigheden: check je vragen bij 1.5 & 1.6 (antwoorden alle paragraven staan online) 

Tips voor tijdens de toets

• Schrijf je antwoord altijd zo uitgebreid mogelijk op! (een vraag waarbij staat 'leg uit' kan bijna nooit beantwoord worden met enkele woorden 
• Wees zo duidelijk mogelijk met je antwoord (bijv. niet woorden gebruiken als 'die' of 'hun maar 'de jagersverzamelaars' of 'de Egyptenaren' = duidelijkheid!
• Bronvraag in de toets: verwijs in je antwoord naar de bron! (in bron 1 zie ik dat ...)
• Controleer je antwoorden op het einde van de toets

SO volgende les

Leren: hoofdstuk 2.1 t/m 2.3 (er komt een bonusvraag over 2.4. Als je die fout hebt, telt het dus niet mee voor je cijfer)

Tip: maak een samenvatting aan de hand van de leerdoelen en/of test je zelf door de leerdoelen als vragen te zien

Tip: maak de online oefentoets

Tip: leer de begrippen en belangrijke jaartallen!!!

Naar cijferinvoer