3.1. Wereldwijde luchtstromen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

3.1. Wereldwijde luchtstromen

Openingsfoto 

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Moessonregens in Azië 

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

kern verhaal:

- orkaan

- laag drukgebied

- stijgingsregen

- met de klok mee

De temperatuur van het zeewater moet ruim 26 ºC zijn.

De bovenlucht moet een stuk kouder zijn waardoor de atmosfeer onstabiel wordt en de warme lucht kan opstijgen.

De Corioliskracht moet merkbaar zijn zodat er daadwerkelijk een circulatie en een lagedrukgebied ontstaat. Net rond de evenaar is de corioliskracht niet sterk genoeg. De beste ontstaansgebieden zijn zo’n 500 km noord of zuid van de evenaar.

Hurricane Irma 
And it also has to be one of the most well-documented hurricanes in history.

Irma is a large and powerful hurricane that has set its sights on Florida on Sunday.

But forecasters have been watching the storm for more than a week now as it tore through the Leeward Islands, raked along Cuba's coast and turned toward Florida.

Here are some of the more amazing images from Irma so far.

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan je:

• het verschil tussen hoge- en lageluchtdruk benoemen
  
  
• de luchtdrukverschillen en verschillende winden tekenen in de aarde en uitleggen waarom ze daar voorkomen.
  
  
• uitleggen hoe moessons ontstaan door het verschuiven van de ITCZ
  
  

Benodigde voorkennis 

Je weet waarom het op de evenaar warmer is dan bij de polen
Je weet wat een hogedrukgebied en lagedrukgebied is;
Je weet hoe neerslag ontstaat;

Invalshoek van de zonnestraling

invalshoek van de zonnestraling

1. Waarom is het op sommige plekken warmer?
2. Hoe wordt warmte teruggekaatst?

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Focus hier op lokale factoren;
- nabijheid zee

- hoogteligging

- aan- of aflandige wind

- etc.

Stralingsbalans

De warmte van de evenaar wordt via wind en water getransporteerd.

Windstromen

Wind

• Wind is de verplaatsing van lucht.
  
• Dat gebeurt door verschillen in luchtdruk. 

Onthouden: 

• Warme lucht (lage druk) stijgt op
  
• Lucht stroomt altijd van hoge naar lage druk
• H = droog

Algemene regels

Warme lucht (lage druk) stijgt op

Lucht stroomt altijd van hoge naar lage druk

Schrijf op!!

Waar in het plaatje is het warm?

Bij de evenaar ligt de ITCZ

Wat is de ITCZ?

ITCZ

Intertropische convergentiezone: stabiel lagedrukgebied rond de evenaar waar het warm is en door opstijgende lucht veel neerslag voorkomt.

Teken de luchtcirculatie tussen de evenaar en de polen

Neem de tekening hieronder over en vul de luchtstromen in.

Teken de luchtcirculatie tussen de evenaar en de polen

Atmosferische circulatie

Wereldwijde verplaatsing van lucht.

Teken met potlood dit in je schrift:

- Teken de evenaar  en de polen

- teken lijnen bij 30 en 60 graden N/Z.B
- Schrijf een H (hoge luchtdruk) en een L (lage luchtdruk) bij de juiste lijn. 

- Teken hoe de wind waait

Doe je boek even dicht

Neem de afbeelding over en teken drukgebieden en luchtstromen in

Maak opdracht 1 en 2 van 3.1

Huiswerk voor volgende les

Wet van Buys Ballot (corioliseffect)

Vul aan:

Wind waait altijd van een ... drukgebied naar een ... drukgebied. Hierbij heeft de wind een afwijking doordat de aarde ...

Op het zuidelijk halfrond heeft de wind een afwijking naar ...

Op het noordelijk halfrond heeft de wind een afwijking naar ...

Wet van Buys Ballot (corioliseffect)

Vul aan:

Wind waait altijd van een hoge drukgebied naar een lage drukgebied. Hierbij heeft de wind een afwijking doordat de aarde draait én verschil in baansnelheid!

Op het zuidelijk halfrond heeft de wind een afwijking naar links

Op het noordelijk halfrond heeft de wind een afwijking naar rechts (met de wind in je rug!)

Doe je boek even dicht

Teken de afbeelding nog eens, met de mondiale luchtstromen  nu inclusief afwijking en luchtcirculatie

Windstromen

Wetten van Buys Ballot

Let op:
niet in een rechte lijn, maar met een afwijking

Coriolis effect

• Aarde draait van west naar oost, het snelst bij de evenaar
• Afwijking naar rechts op noordelijk halfrond, afwijking naar links op zuidelijk halfrond

Corioliseffect

Corioliseffect

Tot hier hebben wij het op ons werkblad

Nu gaan we er 'cellen' bij tekenen. 

Let eerst goed op het filmpje. 

Passaten (tussen de evenaar en de 30e breedtegraad)

Nog een paar belangrijke begrippen toevoegen...

ITCZ

De intertropische convergentie zone is het equatoriaal minimum (het lagedrukgebied bij de evenaar). Dit is de plek waar de zon loodrecht op de aarde schijnt. 

Noordoostpassaat

Wind die het hele jaar vanaf de subtropische hogedrukgebieden naar de evenaar waait. 

zuidoostpassaat

Wind die het hele jaar vanaf de subtropische hogedrukgebieden naar de evenaar waait. 

Westenwinden

Westenwinden

Poolwinden

Poolwinden

Wanneer is het passaat en wanneer moesson?

moesson

zuidwest

moesson

Noorwest

Maak 3.1 verder af

Oefenen = exit-ticket!

In tweetallen, pak een papiertje en beantwoord de volgende vragen:

1. Hoe ontstaan hogedrukgebieden bij de Noord- en Zuidpool? 
2. Waarom ontstaan  bij de evenaar lagedrukgebieden?
3. Waarom ontstaan rond de keerkringen hogedrukgebieden?
4. Leg met behulp van figuur 2.10 uit wat de wet van buys ballot en het corioliseffect zijn. 

Maak stap 1 en 2 op je werkblad

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan je:

• het verschil tussen hoge- en lageluchtdruk benoemen
  
  
• de luchtdrukverschillen en verschillende winden tekenen in de aarde en uitleggen waarom ze daar voorkomen.
  
  
• uitleggen hoe moessons ontstaan door het verschuiven van de ITCZ
  
  

Hoe noem je de winden van 30 graden breedte naar de evenaar?

Passaten

Waarom een L bij de evenaar?

Warmt = opstijgende lucht

Waarom zakt de lucht van de evenaar rond de 30 graden breedte?

De warme lucht stijgt op  bij de evenaar en gaat hoog in de lucht opzoek naar een lage luchtdrukgebied. Hoog in de lucht koelt hij af, dan gaat hij dalen. Zo ontstaat een hoge drukgebied. 

Waarom verschuift de ITCZ?

Omdat de aarde schuin op z'n as staat, komt de zon niet altijd loodrecht op de evenaar. De ITCZ is het gebied waar de zon loodrecht binnenkomt. 

Windcirculaties

Maak stap 3 op je werkblad

Afsluitende foto

Wat zie je?

Waar komt het voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de afsluitende foto

In januari 1992 sloeg tijdens een storm in de Grote Oceaan, halverwege tussen Hongkong en de V.S., een container van een vrachtschip overboord. Nu gebeurt dat dagelijks, maar de lading van deze container was bijzonder: bijna dertigduizend badspeeltjes. Gele badeendjes, blauwe schildpadden, rode bevers en groene kikkers: allemaal kwamen ze in de oceaan terecht. Bijna een jaar later spoelden duizenden speeltjes aan op de kust van Alaska. Een groot deel zat jaren vastgevroren in het Noordpoolijs. Pas in 2000 werden ze voor de kust van IJsland gesignaleerd. Nog steeds spoelen speeltjes, weliswaar sterk verweerd, aan op verschillende stranden in de wereld. Door het onbedoelde experiment met de badspeeltjes is waardevolle informatie verkregen over de zeestromen in de oceanen.

https://www.youtube.com/watch?v=p4pWafuvdrY