AFP 2.3.7

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 7

Periode 3

Leerjaar 2

Vorige les

Beschrijf het proces van de ademhaling (wat gebeurt er bij de inspiratie en wat gebeurt er bij de expiratie)

Waarom is een neusademhaling gezonder?

Wat zit er in de inademingslucht?

Welke ziekten vallen onder de naam COPD?

Wat is het verschil tussen Astma en COPD?

Lesindeling 

1. Welkom + Rapid (5 min.)
2. Vorige les (5 min.)
3. Lesindeling en lesdoelen (5 min.)
   
4. Theorie Medicijnen (25 min.)
   
5. Afsluiting en huiswerk (5 min.)
   

Lesdoelen

Aan het eind van de les kun je:

1. Uitleggen welke medicijnen er voorgeschreven kunnen worden voor chronische luchtwegaandoeningen, hoe zij toegediend worden en welke (bij)werking deze medicijnen hebben.
   

Vorige les

Astma vs. COPD

Astma en COPD

Astma en COPD: Vernauwing (obstructie) van de luchtwegen

Astma:

• Vaak normaal longfunctioneren tussen aanvallen door
• Oorzaak: allergie
• Begint op jonge leeftijd
• Normale levensverwachting

COPD:

• Verminderde longfunctie tussen aanvallen door
• Oorzaak: roken
• Begint na 40e
• Vroeger overlijden

Beide lijken veel op elkaar! Er is geen zwart-wit onderscheid, maar veel overlap

Medicijnen luchtwegaandoeningen

Open 'Schema Medicatie Luchtwegen' op CumLaude

Voordat we aan de slag gaan medicijnen...

Regeling van de ademhaling

Door ademhalingscentrum in hersenstam/verlengde merg

• Autonoom systeem (niet/weinig beïnvloedbaar)

Autonoom zenuwstelsel: Reguleert de organen (dus ook de longen!)

• Sympathisch deel: Zorgt voor actie (fight/flight/fright)
• Parasympathisch deel: Zorgt voor ontspanning (rest and digest)

Med. Longaandoeningen

Sympathico-mimetica: Bootsen het effect van het sympathische deel na

• Stimuleren de vecht/vlucht reactie
• Verwijden de luchtwegen en verhogen de ademfrequentie
• Bij acute astma-aanvallen en als onderhoudsdosering
• Inhalatiepreparaat (lagere dosis is voldoende)

Kortwerkend: Salbutamol (Ventolin) en Terbutaline (Bricanyl)

Langwerkend: Salmeterol (Serevent)

Lagere dosis zorgt voor minder bijwerkingen

Med. Longaandoeningen (2)

Parasympathicolytica: Remt de werking van het parasympathische deel

• Remt de 'ontspanning'
• Verwijden van luchtwegen en verhogen ademfrequentie
• 'Gunstige' bijwerking: indroging van slijmvliezen (minder slijm)
• Vooral bij COPD toegepast
• Ook als inhalatiepreparaat

Kortwerkend: Ipratropium (Atrovent)

Langwerkend: Tiotropium (Spiriva)

Helaas ook moeilijker slijm ophoesten

Andere bijwerkingen: droge mond en obstipatie

Remt de 'rem'

Corticosteroïden

Corticosteroïden: Kunstmatige bijnierschorshormonen

• Onderdrukken het immuunsysteem
• Remmen ontstekingsreacties
• 'Luchtwegbeschermers'

Orale, kortdurende toediening: Bij acute astma door infectie
en bij infecties bij COPD patiënten.

Langdurende toediening via inhalatie:
Onderhoudsbehandeling bij astma en COPD.

Je lichaam maakt deze ook zelf, alleen niet zoveel. 

Corticosteroïden (2)

Orale, kortdurende toediening: 

• Vaak kuur van 7 dagen (Prednison/Prednisolon)
• Bijwerkingen: verhoogde gevoeligheid voor infecties, osteoporose
• Langzaam afbouwen!

Langdurende toediening via inhalatie:

• Bijwerkingen: Irritatie van keel en stembanden
• Na inhaleren de mond spoelen!
• Vb. Beclometason, Fluticason, Budesonide

Deze medicijnen onderdrukken de werking van het eigen bijnierschors. Als je acuut stopt, heb je dus geen alternatief.

Hoestmedicatie

Medicijnen bij hoesten: Groot placebo-effect

• Bij productieve hoest: Ophoesten van slijm
• Bij niet-productieve hoest: Prikkelhoest (vaak bij ACE-remmers)

Mucolytica: Verminderd taaiheid van het slijm (makkelijker ophoesten)

Hoestprikkeldempende stoffen: bij niet-productieve hoest

• Codeïne of Noscapine (minder werkzaam dan codeïne)
• Bijwerkingen: obstipatie

Eerder behandeld medicijnen zijn vooral voor Astma en COPD

Bij medicijnen tegen hoesten wordt er veelal getwijfeld aan de werkzaamheid van de medicijnen.

Hoewel codeïne een afgeleide is van opium, is het niet verslavend.

Overige medicatie 

Longklachten door allergische reactie:

1. Allergeen bindt zich aan antilichaam
2. Antilichaam bindt zich aan mestcel
   (mestcellen zitten in slijmvliezen)
3. Mestcel valt uit elkaar
4. Histamine komt vrij
5. Allergische reactie: loopneus, tranende
   ogen, hoesten, benauwdheid etc.
   
   

Overige medicatie (2)

Longklachten door allergische reactie:

1. Allergeen bindt zich aan antilichaam
2. Antilichaam bindt zich aan mestcel
   (mestcellen zitten in slijmvliezen)
3. Mestcel valt uit elkaar
4. Histamine komt vrij
5. Allergische reactie: loopneus, tranende
   ogen, hoesten, benauwdheid etc.
   
   

Longmedicijnen voor allergie kunnen op verschillende manieren werken. 

- Corticosteroiden onderdrukken bijvoorbeeld de verschijnselen van een allergie

- Nu kijken we naar twee anderen

Overige medicatie (3)

Mestcelstabilisatoren: Werkt alleen preventief!

• Remt het uiteenvallen van de mestcel
• Moet 4-6 keer per dag gebruikt worden
• Cromoglicinezuur (weinig bijwerkingen)

Moet langzaam afgebouwd worden om het 

optreden van hevige allergische reacties te 

voorkomen...

Als histamine al is vrijgekomen, doen deze medicijnen niks meer

Overige medicatie (4)

Antihistaminica: Gaan de werking van histamine tegen

• Is eerste keus bij allergieën
• Tabletten, oogdruppels, neusspray en evt. injectie
• Soms ook zonder recept verkrijgbaar
• Cetirizine en Levocabastine
  
• Bijwerkingen: Sufheid, slaperigheid,
    hoofdpijn, duizeligheid

Werkt ook tegen wagenziekte...

Huiswerk

• Ga verder met jouw lijst van moeilijke woorden uit de lesstof. Geef de naam in het Nederlands en in het Latijn.
  
• (Af)Maken alle Expert Colleges van de longen: Longontsteking, Longkanker, Long- en Borstvliesontsteking, Kortademigheid, COPD en Astma