5.2 Strategieën voor criminaliteitsbestrijding

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Binding

5.2 Strategieën voor criminaliteitsbestrijding

Je hebt zojuist twee filmpjes bekeken over de bestrijding van criminaliteit, welke vind jij beter en waarom?

Overheidsstrategieën

Er zijn 3 overheidsstrategieën te onderscheiden in de bestrijding van criminaliteit:

1. Rechtshandhaving
2. Ondersteuning en hulpverlening
3. Beperken van de gelegenheid tot criminaliteit

(1) Rechtshandhaving

Burgers beschermen tegen criminaliteit, overlast, en dergelijke.

Deze strategie richt zich op:

• Opsporen, vervolgen en berechten van daders;

Deze strategie gaat er vanuit dat de rechtsregels (=wetten) gehandhaafd moeten blijven. Wie ze overtreedt, krijgt een straf.

Soorten straffen

Straffen richten zich op de dader en zijn in te delen volgens:

Hoofdstraffen

• Gevangenisstraf (bij een misdrijf) => 1 dag tot 15 jaar cel en bij moord is het 30 jaar of levenslang;
• Hechtenis (minder zware vorm van gevangenisstraf) => 1 dag tot 1 jaar cel;
• Geldboete => minimaal 3 euro tot maximaal 870.000 euro;
• Taakstraf of alternatieve straf

Geef een voorbeeld van een taakstraf of alternatieve straf

Taakstraf of alternatieve straf

Een rechter kan ook besluiten om een taakstraf of alternatieve straf op te leggen. Dit is onbetaald, maar maatschappelijk nuttig.

> Werkstraf (schoonmaken, werken in verzorgingstehuis)

> Leerstraf (volgen cursus)

=> Max. 480 uren mogelijk i.p.v. straf tot maximaal 6 maanden.

Bijkomende straffen

Deze kunnen naast de hoofdstraf of afzonderlijk worden opgelegd en hebben direct te maken met de aard van het delict (= strafbaar feit).

• Ontzetting uit een ambt (bijv. rechter, politie, advocaat);
• Ontnemen van bepaalde rechten (bijv. rijbewijs of stemrecht);
• Verbeurd verklaren van in beslag genomen eigendommen (spullen kwijt);

Bijkomende maatregelen

Gericht op het beschermen van de samenleving tegen de dader en de dader tegen zichzelf.

• TBS (bij verklaring ontoerekeningsvatbaarheid)
• Psychiatrisch ziekenhuis (artsen beslissen over patiënten en niet rechters)

Leg uit op welke manier de media een kwalijke rol speelt bij de negatieve beeldvorming rondom TBS.

De gedachte erachter is ...

om de daders af te schrikken en recidive (kans op herhaling) te voorkomen. Ook wordt er gericht op het herstellen van de rechtsorde a.d.h.v. straffen. 

Algemene maatregelen binnen deze strategie van rechtshandhaving:  

1. Supersnelrecht (binnen 3-6 dagen berechten);
2. Snelrecht (binnen 17 dagen voor rechter verschijnen);
3. Zero-tolerance acties / lik-op-stuk-beleid (onmiddelijk aanpakken delict);
4. Opleggen geldboetes;
5. Gevangenisstraffen;
6. Halt-straffen (voor jongeren tot 18 jaar);
7. Resocialisatie-programma (een straf is gericht op terugkeer en voorkomen recidivisme).

Waarom wordt Halt ook wel de 'tweede kans' genoemd?

Waarom is een Halt-straf nuttig?

(2) Ondersteuning en hulpverlening

Deze strategie is gericht op aanleren van vaardigheden en afleren van antisociaal gedrag bij risicogroepen. 

Er wordt er hierbij vanuit gegaan dat iemand crimineel wordt door een combinatie van:

• Leefsituatie;
• Groepsdruk;
• Opvoedkundige kwaliteiten van de ouders;
• Toekomstperspectief.

Maatregelen voor jongeren

Deze strategie wil voorkomen dat mensen in de toekomst crimineel worden.

De maatregelen richten zich met name op jongeren:

• Maatregelen die zich richten op brede groepen in de samenleving of specifieke gezinnen die extra ondersteuning nodig hebben.

• Maatregelen voor jongeren die nog niet in het justitiële circuit zitten, maar wel probleemgedrag vertonen.

(3) Beperken kans op criminaliteit

In tegenstelling tot de vorige strategieën staat hier de criminaliteit centraal en niet de dader. Maatregelen richten zich daarom vooral op de (potentiële) daders, slachtoffers en locaties.

Voorbeelden van maatregelen:

• Toezicht op straat (politiesurveillance / buurtpreventie / boa's);
• Toegangspoortjes op stations;
• Muziek.

Welke strategie wil jongeren op het juiste pad houden, bijvoorbeeld door bokslessen of kijkje in de gevangenis?

1. Rechtshandhaving
2. Ondersteuning en hulpverlening
3. Beperken gelegenheid
4. Geen van allen

Welke strategie komt het meeste overeen met de uitgangspunten van de klassieke school?

1. Rechtshandhaving
2. Ondersteuning en hulpverlening
3. Beperken gelegenheid
4. Geen van allen

Beargumenteer welke strategie voor criminaliteitsbestrijding jouw voorkeur heeft? (minimaal 25 woorden)

Welke strategie richt zich vooral op straffen van daders

1. Rechtshandhaving
2. Ondersteuning en hulpverlening
3. Beperken gelegenheid
4. Geen van allen

Linkse partijen zijn vooral voorstander van:

1. Repressieve aanpak
2. Preventieve aanpak

Rechtse partijen zijn vooral voorstander van:

1. Hoge straffen
2. Lage straffen

Noem 2 socialistische politieke partijen

Noem 2 liberale politieke partijen

Noem 2 confessionele partijen