hoofdstuk 5

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

hoofdstuk 5

Jong geleerd , oud gedaan

Leerdoelen 

In deze presentatie leer je...

• waarom mensen verschillende financiële beslissingen nemen tijdens de levensloop
• wat ruilen over de tijd is (intertemporele ruil). 
  
• wat het verschil is tussen een stroomgrootheid en een voorraadgrootheid. 
  
• Wat opofferingskosten zijn. 

De levensfasen van een mens

Levensloop 

In je leven doorloop je verschillende fases.

Samen vormen deze levensfases je levensloop.

Je kunt op twee manieren naar je financiële situatie kijken:

1. Per levensfase kan je bekijken wat er in die periode 

financieel gezien is gebeurd. = Stroomgrootheid 

2. Je kunt ook bekijken wat er op een bepaald moment financieel gezien is gebeurd. = Voorraadgrootheid 

Stroomgrootheid:

Grootheid die per tijdseenheid wordt gemeten.

Voorbeelden zijn inkomen en consumptie

Voorraadgrootheid:

Grootheid die op een bepaald tijdsstip wordt

gemeten. Voorbeelden zijn vermogen en schulden.

Ruilen over de tijd 

Sparen: je stelt je consumptie uit

Lenen: je vervroegt je consumptie

inter tempo rele ruil

tussen de tijd

Waarom is studeren ruilen over de tijd?

• De keuze tussen werken of studeren is ook een voorbeeld van ruilen over de tijd. 
• Wie op jonge leeftijd kiest voor een baan, heeft als vroegverdiener meer mogelijkheden om te consumeren. 
• Als je kiest voor doorleren, word je een laatverdiener en moet je consumptie uitstellen. Maar dan heb je wel kans op een hoger inkomen per jaar.

Wat offer je op voor je studie

opofferingskosten zijn de kosten die maakt voor het op één na beste alternatief. 

voorbeeld

Je hebt de keuze:

een avondje naar de bioscoop. Dat kost € 25.

of een avondje werken. Dat levert € 15 op.

Wanneer je ervoor kiest om naar de bioscoop te gaan, dan offer je € 15 inkomsten daarvoor op. Dat noemen we de opofferingskosten (of opportunity costs).

even samen nadenken

Ga naar lessonUp 

wat offer je op als je na je havo naar het HBO gaat?

Als je met pensioen gaat krijg je AOW.
Waarom noemen we dit ruilen over de generaties?

Wat offer je op als je besluit niet met pensioen te gaan maar door blijft werken?

aan de slag

Maak de Checklist 5.1 en 5.2 en lees paragraaf 5.1 en 5.2 goed door. 

Morgen meer informatie over de Praktische opdracht. 

Zorg in ieder geval voor een groepje van 4 leerlingen.

week 44 les 2

paragraaf 5.3 en de inleiding van de praktische opdracht

De levensloop

Voor je financiële levensloop maak je een begroting. Dit is een schatting van alle inkomsten en uitgaven in een bepaalde periode.

• studeren
  
• werken
  
• pensioen

studeren

Wat kost studeren?

Bekijk de site van het Nibud eens!

werken en kinderen

Het Nibud becijfert dat een kind tot 12 jaar ruim 50.000 euro kost. Dat komt neer op 4.320 euro per jaar. 

Kinderen in de leeftijd van 12 tot 18 jaar kosten gemiddeld een kleine 30.000 euro. Dat is 4.766 euro per jaar. 

Met pensioen

soorten uitgaven

• vasten lasten
• reserveringsuitgaven
• huishoudelijke uitgaven

praktische opdracht

we gaan aan de slag.

Er zijn naast een aantal groepjes van 4 ook een aantal groepjes van 3.

huiswerk voor volgende week  checklist 5.3

week 45 les 2

checklist 5.4 

par. 5.4 met pensioen

Na de Tweede Wereldoorlog voerde de Nederlandse regering tal van uitkeringen in. Eén van deze uitkeringen was een pensioen voor iedere Nederlander: een wet die in 1957 werd omgebouwd tot de AOW.

verder............

pensioen via het kapitaal dekkingsstelsel

Pensioensopbouw

AOW financiering via

Omslagstelsel, geld van de werkende generatie wordt overgeheveld naar de oudere generatie. Een voorbeeld hiervan is de AOW.

Waarde- en welvaartsvast

• Waardevast = uitkeringen stijgen evenveel met inflatie (PIC)
  
  
• Welvaartsvast = uitkeringen stijgen evenveel als  het gemiddelde inkomen (NIC)
  
  

aan de slag

ga verder met de praktische opdracht