Koloniaal verleden in voorwerpen - 1

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Koloniaal verleden in voorwerpen

Les 1

Kunst & beeldvorming voor de koloniale tijd

Tijdlijn

Voor 1500 hadden Europeanen een groot deel van de wereld nog niet ontdekt. Omdat schepen steeds verder konden varen ontdekte avonturiers steeds meer van de wereld, bijvoorbeeld van Afrika. Mensen werden ook nieuwsgierig naar andere landen en culturen. 

Hoe keken Europeanen naar Afrika?

1375

1375

Afrikaanse landen stonden bekend als machtige, rijke staten. 

Niger rivier had twee derde van het goud op de wereld.

Koning Mansa Musa.

Mansa Musa

Koning van Mali

Richtte Islamitische universiteit op in Timboektoe met geleerden uit Turkije, west Afrika en Zuidoost Azië.

Algebra en algoritme worden uitgevonden.

1375

1812

Wat zijn de verschillen?

1500 - Ontdekkers & hervormers

Europeanen ontdekken de wereld

Schepen kunnen steeds verder komen

Christopher Columbus

Nieuwsgierig

Christophe Le More

1525

Bewijs dat er mensen van kleur aanwezig waren in Nederland vóór de koloniale tijd

Wat valt je op?

Christophe Le More

Le More - gegeven achternaam

Lijfwacht in het elitekorps van Karel V koning van het Spaanse rijk (gebieden in Cariben, Afrika, Azië)

Man met aanzien

1692 Binnelandse Africanen

Het is 4 augustus 1595 als Nederlandse kolonisten onder leiding van Cornelis Houtman hun anker laten zakken in de Mosselbaai. Daar, tijdens hun prille verkenningen van de Kaap, ontmoeten zij de San en de aan hen verwante Khoi. De Nederlanders noemen de San ‘Bosjesmannen’ en de Khoi ‘Hottentotten’, namen die door beide groepen inmiddels als zeer denigrerend worden ervaren.

Zowel de Khoi, een volk van herders, als de San dragen bontmantels, zoals de hier afgebeelde San-mantel van jakhalspelzen. Ook hun andere kledingstukken, zoals lendendoeken, hoofdbedekking, schoenen en schaamschorten zijn gemaakt van dierenhuiden. Onderkoopman Willem Lodewycksz schrijft in 1595 over het uiterlijk van de Khoi: ‘Gaan naakt, hebbende een ossenhuid mantelswijs gerond […], d’een einde hangende voor haar schamelheid […]. Zij waren altijds zeer stinkende, overmits zij haar altijd met vet ende ongel [smeer] besmeren.’

In de eerste tekeningen die Nederlanders van de Kaapbewoners maken, tonen zij de Khoi en de San gewikkeld in verse schapendarmen. Dat vindt men in Nederland weerzinwekkend en barbaars. Ook het feit dat zij zich insmeren met dierenvet wordt als iets walgelijks gezien. De Nederlanders begrijpen niets van de Khoi en de San. Hoe kun je leven zonder centrale overheid? Ze zien ook geen religie in de levensstijl van de Afrikaanse gemeenschappen. Ingewanden etende, domme, dierlijke en zielloze holbewoners, zo typeren de kolonisten de kaapbewoners. En als kannibalen – dat zij dat waren, is nooit bewezen.

1525

1692

Wat zijn de verschillen?

Opdracht

We hebben vastgesteld dat tussen 1500 en 1700 Nederlanders anders zijn gaan kijken naar het continent Afrika en haar bewoners. In 1500 stond Afrika bekend als een rijk en machtig continent.

 Vanaf 1600 wordt er anders naar Afrika gekeken. Landen worden gekoloniseerd, er ontstaat slavenhandel, de bevolking wordt als barbaars gezien.

Schrijf op wat jij denkt dat er in de tussentijd gebeurd is waardoor Nederlanders anders naar Afrika zijn gaan kijken. 

De student schrijft op wat hij/zij/hen denkt dat er in de tussentijd gebeurd is. Dat hoeft niet goed te zijn! Het gaat erom dat ze een hypothese schrijven. 

Zet in 1 zin neer wat je net hebt opgeschreven.
Bespreek dit met de klas.