Natuurlijke leefomgeving en klimaat

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Natuurlijke leefomgeving

en klimaat

IBS Parkdieren

MBO niveau 2

Natuurlijke omgeving

Ecologie: 

Beschrijft relaties tussen organismen (levend wezen) 

en hun milieu (leefomgeving)

Organismen en milieu beïnvloeden elkaar, bijv:

• Konijn (organismen) eet planten (milieu)
  
• Konijn kan te prooi vallen aan een vos (organismen)
  

Levende en levenloze natuur

Elk organismen wordt door zijn milieu beïnvloed:

• Levende natuur (van andere organismen): biotische factoren
• Levenloze natuur (temperatuur, regenval enz.): abiotische factoren

Wat is een populatie?

02:03

Biotische factoren

A-biotische factoren

Cactus

dorre struiken

gras

zand

hoge temperatuur

regen

kakkerlak

woestijnmuis

ratelslang

gier

bergketens

Organisatieniveaus van de ecologie

• Individu: 1 dier / plant
• Populatie:
  

 Een groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied, die samen een voortplantingsgemeenschap vormen.

• Levensgemeenschap (biotoop):
  

 Meerdere populaties (van verschillende soorten) die samen leven in dezelfde habitat (leefomgeving).

• Ecosysteem
  

 Bepaald gebied, levensgemeenschap + abiotische factoren.

Welke ecosystemen zijn
er in Nederland?

Ecosystemen in Nederland

• Duingebieden
  
• Loofbossen
  
• Naaldbossen
  
• Heidevelden
  
• Plassen
  
• Akkers
  
• Weiden
  
• Sloten
  
• Rivieren
  
• Het Waddengebied 

Habitat 

= de leefomgeving waar een soort woont 

(voldoet aan bepaalde eisen zodat dat specifieke dier daar kan overleven)

Biotoop 

= het geografisch gebied met een bepaald landschapstype (bos, woestijn etc.) waarin een dier van nature leeft en waarvan het een samenhangend onderdeel is

Welke eigenschappen bepalen een klimaat?

Welke klimaatsoorten
zijn er?

Klimaatsoorten

• Tropisch
  

 Geen winters, niet echt seizoenen. Altijd warm, vochtig en regenachtig.

• Droog (woestijn)

 Er valt minder neerslag dan er verdampt.

• Maritiem (zeeklimaat)
  

‘gematigd klimaat’.

• Continentaal (landklimaat)
  

 Grote verschillen tussen temperatuur in de zomer en 

de winter.

• Polair (poolklimaat)

 Hele jaar door koud.

Waar heeft licht invloed
op bij een dier?

Huisvesting: licht

Daglicht of kunstmatig UV-licht soms belangrijk voor vitamine D aan te maken en de calciumhuishouding (vooral voor reptielen en amfibieën).

Licht heeft invloed op:

• Opname voer en water
  

 zonder licht niet zichtbaar waar dit zich bevindt

• Gedrag
  

 dag- en nachtritme

• Gezondheid
  

 donkere omgeving is aantrekkelijk voor parasieten

• Voortplanting
  

 bronst en eileg

Omgevingsfactoren en huisvesting

Kijkend naar het klimaat waar het dier vandaan komt, kan je met de huisvesting hier rekening mee houden:

• Temperatuur
  
• Luchtvochtigheid
  
• Licht
  
• Ventilatiecapaciteit
  

Hoe kun je de optimale temperatuur voor een dier bepalen?

Huisvesting: temperatuur

Optimale omgevingstemperatuur --> de temperatuur waarbij de dier zich het prettigst voelt

• Sommige diersoorten de temperatuur overdag en in de nacht verschillend:
  

 - maak gebruik van tijdschakelaars op warmtelampen

 - min/max-thermometers: 

     

• Kijk ook naar het dier:
  

 - te koud

  dieren liggen bij elkaar, kruipt in elkaar, zetten hun vacht op

 - te warm

  dieren gaan zo languit mogelijk liggen, bij elkaar vandaan, zoeken de koelste plaats op (zoals roosters, in mest of water), bevuilen het hok vaker en hijgen meer

Waarom is het gevaarlijk als de luchtvochtigheid te laag is?

Huisvesting: luchtvochtigheid

• Relatieve luchtvochtigheid (RV):
  

 De hoeveelheid waterdamp in de lucht bij een bepaalde temperatuur, uitgedrukt als % van de maximale hoeveelheid waterdamp die de lucht kan bevatten bij die temperatuur.

    --> gemeten met een hygrometer

• Absolute luchtvochtigheid:
  

 De hoeveelheid waterdamp in de lucht uitgedrukt in g/l.

• Te droge lucht:
  

  --> Dieren kunnen last krijgen van luchtwegen en zelfs uitdrogen

     - vooral bij amfibieën goed in de gaten houden (huid is niet beschermt tegen uitdrogen)

• Te vochtige lucht:
  

   --> verhoogt de kans op ziektes (ideaal voor bacteriën en schimmels)

Huisvesting: ventilatie

Voor ademhaling is zuurstof nodig:

  - landdieren halen die uit de lucht

  - vissen uit het water

 dus: verse, zuurstofrijke lucht en zuurstofrijk water is belangrijk: vooral bij meerdere dieren in een (kleine) ruimte

Luchtverversing door natuurlijke of kunstmatige ventilatie:

 - brengt verse, zuurstofrijke lucht in het verblijf

 - voert stank en schadelijke stoffen af (zoals ammoniak, koolmonoxide, (fijn)stof en ziektekiemen)

 - voer je warmte af

Lucht mag geen hoge concentratie ammoniak bevatten (uit mest en urine), voorkomen door:

- De mestkelders voldoende af te sluiten

- Regelmatig uit te mesten

- Goed te ventileren