H2 par. 1 De vorming van de Alpen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Van de bergen naar de zee!

Waarom heet dit ondewerp "van de bergen naar de zee"?

Leerdoelen P1: de vorming van de Alpen

Aan het eind van deze les weet of kan ik

1- Hoe de Alpen zijn ontstaan

2- Wat het verschil is tussen jonge en oude gebergten en hoe je dat kunt zien.

3- Wat verwering, erosie en sedimentatie is en wat ze met elkaar te maken hebben.

4- de werking van endogene en exogene krachten uitleggen

De vorming van de Alpen

Jonge en oude gebergten

• Door allerlei factoren (exogene krachten, bijv. neerslag) worden de gebergten beetje bij beetje afgebroken. Dit gaat erg langzaam.

• De Himalaya & Andes is een voorbeeld een hooggebergten, kenmerkend door hoge scherpe toppen en diepe dalen. Beiden gebergtes zijn voorbeelden van een jong gebergte.

• De Schotse Hooglanden is een oud gebergte. Miljoenen jaren geleden was dit ook een hooggebergten, maar door de exogene processen is dit gebergte afgesleten. Kenmerkend voor oude gebergtes zijn afgeronde toppen.

Oud gebergte

• Afgesleten toppen.
• Laag gebergte.
• Begroeiing.
• Flauwe dalen.

Verwering =

Het uiteenvallen/afbrokkelen van gesteente onder invloed van weer, zon en plantengroei 

Twee soorten verwering

1. mechanische verwering

2. chemische verwering

Verwering

Mechanische verwering

Chemische verwering

verwering waarbij gesteente verbrokkelt zonder dat de samenstelling verandert

Het oplossen van gesteente door de inwerking van water, zuren en zuurstof.

1

Gesteente valt uit elkaar zonder dat de samenstelling verandert.

2

Gesteente valt uit elkaar doordat de samenstelling verandert.

3 soorten mechanische verwering

1

Verwering door temperatuurverschillen: krimpen en uitzetten gesteente.

2

Verwering door vorst: water dat in scheurtjes uitzet doordat het bevriest.

3

Verwering door plantenwortels: gaan in scheurtjes zitten en duwen gesteente kapot.

A

B

C

Verwering

         Mechanische verwering                            Chemische verwering

Vorstverwering

Biologische verwering

Verwering door temperatuurverschillen

Erosie en verwering

Wat was het verschil?

Verwering                                                     Erosie

Erosie: slijtage van een vast oppervlak wat wordt verplaatst of verdwijnt, het materiaal wordt vervoerd door wind, water en/of ijs,

Verwering: Gesteente wordt afgebroken, maar blijft op dezelfde plaats

   - Chemische verwering (oplossen, bijvoorbeeld in water)

   - Mechanische verwering (in stukken breken)

       - Vorst (water zet uit, breekt steen in stukken)

      - Krimp/uitzetten (door temperatuurverschillen)

      - Plantenwortels die het uit elkaar drukken

Onthouden:

Juiste volgorde: Verwering -> erosie -> sedimentatie

ezelsbruggetje: VERS

Erosie

Verwering

Chemische Verwering

Mechanische Verwering

Welke begrip past niet bij de Alpen?

1. Jong gebergte
2. Plooiingsgebergte
3. Hooggebergte
4. Oud gebergte

Middelgebergte

Hooggebergte

Laagland

Heuvelland

De Alpen zijn ontstaan als gevolg van endogene krachten.

Maar in welke volgorde doen zij dat?

1

2

3

4

De aardplaten botsen tegen elkaar aan, waardoor het gebergte Alpen ontstaat

In de aarde vloeit een stroperige massa (magma) waarop aardplaten drijven.

De aardplaten Europa en Afrika bewegen door de stromende magma naar elkaar toe.

De aarde bestaat uit een kern, omringd door een mantel en is afgedekt met de dunne aardkorst.

Vragen?

Tot de volgende keer!