V3 - grammatica zinsdelen H3 beknopte bijzin

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Grammatica zinsdelen

Hoofdstuk 3: beknopte bijzinnen

Lesdoel 

Aan het einde van deze les weet je wat een beknopte bijzin is en kun je het type en de functie van een beknopte bijzin bepalen. 

Startopdracht: In het zinsdeel tussen haakjes staat geen onderwerp. Hoe kun je het onderwerp toch vaststellen?

"[Luid scheldend op zijn coach] liep Max de kleedkamer uit."

Theorie - deel 1

Van een bijzin kun je een beknopte bijzin maken > verkorte bijzin.

gewone bijzin: Nadat ze de catwalk verlieten, kleedden de modellen zich om voor het volgende onderdeel van de show.

beknopte bijzin: Na de catwalk te hebben verlaten, kleedden de modellen zich om voor het volgende onderdeel van de show.

Theorie - deel 2

• Onderwerp en persoonsvorm ontbreken in een beknopte bijzin.
•  Het onderwerp is ‘verzwegen’ --> verzwegen onderwerp kun je afleiden uit de hoofdzin (het is daar het ow, lv of mv).

 Dromend over zijn toekomst (bekn. bz.) viel hij in slaap. 

Verzwegen onderwerp = hij 

Wat is de beknopte bijzin in:
Vriendelijk lachend, komt Nathalie binnen.

1. Vriendelijk
2. vriendelijk lachend
3. komt Nathalie
4. komt Nathalie binnen

Wat is het verzwegen onderwerp in de beknopte bijzin van de volgende zin?
Aarzelend stapten de panters hun nieuwe verblijf binnen.

Wat is het verzwegen onderwerp in de beknopte bijzin van de volgende zin?
Aangemoedigd door zijn vele fans reed de schaatser een nieuw wereldrecord.

Wat is het verzwegen onderwerp van de beknopte bijzin in de volgende zin?
Enthousiast gemaakt door onze leraar Nederlands besloot ik dat boek te gaan lezen.

Wat is de bijzin? Na thuisgekomen te zijn, smijt ze haar tas weg en trekt ze haar sloffen aan.

Na thuisgekomen te zijn, smijt ze haar tas weg en trekt ze haar sloffen aan.

1. Bijzin
2. Beknopte bijzin

Wat is de bijzin? Toen de stroom uitviel, staken we kaarsen aan.

Toen de stroom uitviel, staken we kaarsen aan.

1. Bijzin
2. Beknopte bijzin

Voorzichtig rijdend, vervolg ik de weg naar huis.

1. Bijzin
2. Beknopte bijzin

Theorie - deel 3 - herkennen beknopte bijzin

In plaats van de persoonsvorm kan de beknopte bijzin bevatten:

• een voltooid deelwoord:
  

 Aangekomen op het vakantieadres meldde mijn vader zich aan de balie.

• een onvoltooid deelwoord: 

 Naar huis fietsend bedacht Mark zich, keerde om en reed terug.

•  ‘te + infinitief’: 

 Na zijn kast te hebben leeggehaald vond Tim de shirts die hij zocht.

Loerend op haar prooi sloop de oude leeuwin over de savanne

1. beknopte bijzin met voltooid deelwoord
2. beknopte bijzin met onvoltooid deelwoord
3. beknopte bijzin met 'te' + infinitief
4. gewone bijzin

Heeft Camilla je uitgelegd hoe je snel een fietsband kunt plakken?

1. beknopte bijzin met voltooid deelwoord
2. beknopte bijzin met onvoltooid deelwoord
3. beknopte bijzin met 'te' + infinitief
4. gewone bijzin

Vanmiddag zei de loodgieter dat hij alle kranen had vervangen.

1. beknopte bijzin met voltooid deelwoord
2. beknopte bijzin met onvoltooid deelwoord
3. beknopte bijzin met 'te' + infinitief
4. gewone bijzin

Na drie verloren finales eindelijk kampioen geworden, dankte de basketballer zijn ouders en staf.

1. beknopte bijzin met voltooid deelwoord
2. beknopte bijzin met onvoltooid deelwoord
3. beknopte bijzin met 'te' + infinitief
4. gewone bijzin

De lerares waarschuwde haar leerlingen op tijd aanwezig te zijn.

1. beknopte bijzin met voltooid deelwoord
2. beknopte bijzin met onvoltooid deelwoord
3. beknopte bijzin met 'te' + infinitief
4. gewone bijzin

Hoe maak je van een normale bijzin een beknopte bijzin?

- Zoek het verzwegen onderwerp en zet dat in de bijzin

- maak van het gebruikte werkwoord (vd, ovd, inf) een persoonsvorm

Vriendelijk lachend, komt Natalie binnen. 

Natalie lacht vriendelijk en komt binnen.

Maak van de beknopte bijzin een normale bijzin: Skatend op het schoolplein kwam Henry ten val.

Helaas voor haar klasgenoten verbeeldt Maja zich een goede zangeres te zijn.

Hoe maak je van een gewone bijzin een beknopte bijzin?

- Laat het onderwerp weg

- maak van de persoonsvorm een voltooid deelwoord, onvoltooid deelwoord of infinitief + te

Omdat ik afgeleid werd door een reclamebord, botste ik tegen een auto.

Afgeleid door een reclamebord, botste ik tegen een auto.

De burgemeester gaf toe dat hij niet van erwtensoep houdt.

Terwijl ze door de kamers van de woning liepen, werden de jonggehuwden steeds enthousiaster over het pand.

Snap je de theorie?

Ja

Nee

Maak nu:

op pagina  94 en 95 opdracht 1 tm 3 (=hw voor morgen)