Dierenverhalen in de middeleeuwen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Fables et poèmes épiques

- Les animaux jouent un rôle principal.

- Poèmes épiques --> dierenepos

Fables --> dierenverhaal met een moraal.

Van den Vos Reynaerde

• Dierenepos
• Tweede helft 13e eeuw
• Origineel: Le roman de Renart
• Dieren worden als mens voorgesteld (antropomorf)
  

[De vos) is een dier vol listen en bedrog. Als hij honger heeft en niets eetbaars kan vinden wentelt hij zich in rode aarde zodat hij er uit ziet alsof hij met bloed besmeurd is, werpt hij zich op de grond en houdt zijn adem zo zeer in dat hij bijna niet meer ademt. De vogels die hem niet meer zien ademen zien hem daar met bloed besmeurd liggen terwijl zijn tong uit zijn bek hangt, wanen hem dood, en vliegen er op af en strijken op hem neer. Zo vangt de vos ze echter en verslindt ze.
Bron: Ashmole Bestiary, 1511

Welke eigenschap hoort bij de beer?

Welke eigenschap hoort bij de leeuw?

Welke eigenschap hoort bij de kat?

Welke eigenschap hoort bij de hond?

Symboliek in de middeleeuwen

• Getallensymboliek
  
• Kleurensymboliek

• Bloemen- en plantensymboliek
• Dierensymboliek
  

Getallensymoboliek

• 2 is het getal van de duivel.
• 3 is het getal van de heilige drie-eenheid. (vader-zoon-Heilige geest).
• 7 is het getal van god en van de 7 zondes.
  Superbia (hoogmoed - hovaardigheid - ijdelheid)
  Avaritia (hebzucht - gierigheid)
   Luxuria (onkuisheid - lust - wellust)
  Invidia (nijd - jaloezie - afgunst)
  
  Gula (onmatigheid - gulzigheid - vraatzucht)
   Ira (woede - toorn - wraak - gramschap )
  
  Acedia (gemakzucht - traagheid - luiheid - vadsigheid), afkomstig van het Griekse "ἀκηδία"

Symboliek in de middeleeuwen

Kleurensymboliek

• blauw = Maria (hemel!)
  
• wit = zuiverheid (Blancefloer!)
• zwart = kwaad, dood, duivel
  

Symboliek in de middeleeuwen

Bloemen- en plantensymboliek

• lelie = zuiverheid (wit)
• roos/egelantier = liefde
• eik = wilskracht, wijsheid
  

Symboliek in de middeleeuwen

Dierensymboliek

• slang = duivel
• vos = sluwheid
• beer = hebzucht
• hond = trouw
  

Fabel

• Dieren met menselijke eigenschappen.
• Bevat een moraal (= wijze les)
• Verpakte kritiek op de maatschappij.
• Aesopus = Griekse fabeldichter
• Esopet (onbekende auteur)
• Jean de la Fontaine

Dierepiek

• Van den Vos Reynaerde
• Satire op de ridderroman en de middeleeuwse samenleving

Antropomorfe dieren in moderne werken

Tot welk genre behoort 'Van den Vos Reynaerde'?

1. fabel
2. dierenepos
3. ridderroman
4. Marialegende

Wie is de schrijver van 'Van den Vos Reynaerde'?

1. die is onbekend
2. Willem
3. Diederik van Assenede
4. Hendrik van Veldeke

Waar stond het getal 'drie' voor in de middeleeuwse symboliek?

1. zuiverheid
2. Goddelijke tussenkomst
3. gevaar
4. liefde

Hoe noem je het als dieren als mensen worden voorgesteld.

1. antropologie
2. egelantier
3. antropomorf
4. fabel