H3.3 deel 2

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Welkom

Economie  ||  2024-2025

Hoofdstuk 3 - We gaan voor de winst

Exameneenheid Arbeid en productie

Lesdoelen

Aan het einde van de les

• Kun je verklaren hoe vraag, aanbod en prijs elkaar beïnvloeden
• Kun je beschrijven hoe je vraag en aanbod in een grafiek kunt weergeven
• Kun je beschrijven hoe de overheid de markt kan beïnvloeden
• je kunt uitleggen wat een transparante markt is
• Weet je het gevolg van overheidsingrijpen

Hoe weet ik nou hoeveel ik er kan verkopen?

• Verkopen op de ‘markt’

• Een concrete markt is een plaats waar op afgesproken tijden goederen worden verhandeld.

• Als je het bij economie over de markt hebt, bedoel je meestal een abstracte markt. Dat is het geheel van vraag naar en aanbod van een product.

• 
  
• 
  

Vraag en aanbod

Vraag en aanbod

• Op de markt komt het aanbod van producenten. 
• De vraag komt van hun klanten.

• Als de vraag toeneemt en het aanbod gelijk blijft, stijgt de prijs.
• Als het aanbod toeneemt en de vraag gelijk blijft, daalt de prijs.

Vraag en aanbod

Alle vraag en aanbod bij elkaar noemen we de markt. 

Bijvoorbeeld: Alle vraag en aanbod van bloemen bij elkaar noemen we de markt voor bloemen.

• De evenwichtshoeveelheid = de hoeveelheid producten die gevraagd en aangeboden wordt bij de evenwichtsprijs.
• De evenwichtsprijs = de prijs waarbij vraag en aanbod aan elkaar gelijk zijn.
• Waar in de grafiek de vraaglijn de aanbodlijn kruist, is er precies evenveel vraag als aanbod.

Verschuiving langs en van de vraaglijn

• Verschuiving langs de vraaglijn: 

als de prijs (p) verandert van een 

product

• Verschuiving van de vraaglijn 

(zie figuur rechts):
als er bij dezelfde prijs meer of minder vraag is

Verschuiving langs en van de vraaglijn

Redenen van verschuiving:

1. Hoogte inkomen van de vragers gaat veranderen.

2. De behoeften of voorkeuren van de vragers gaat veranderen.

3. De prijs van andere, maar vergelijkbare, goederen gaat veranderen. 

Verschuiving van de vraaglijn naar links

• Verschuiving van de vraaglijn :

als er bij dezelfde prijs minder vraag is

Redenen:

- Inkomen daalt van consumenten

- Een ander, soortgelijk product wordt 

aantrekkelijker. Consumenten stappen over

naar een ander product

Redenen verschuiven vraaglijn naar rechts

• Verschuiving van de vraaglijn :
  

als er bij dezelfde prijs minder vraag is

Redenen:

- Inkomen stijgt van consumenten

- Een ander, soortgelijk product wordt

minder. Consumenten stappen over

naar een ander product, waardoor de vraag

naar dit product toeneemt

Verschuiving van aanbodlijn naar links

• Verschuiving van de aanbodlijn naar links:
  

Het aanbod neemt af.

Redenen:

- De kostprijs om een product te produceren

stijgt. Voor sommige bedrijven is het niet

meer rendabel. 

Verschuiven aanbodlijn naar rechts

• Verschuiving van de aanbodlijn naar rechts:
  

Het aanbod neemt toe.

Redenen:

- Er komen meer producenten op de markt

waardoor de prijs doormiddel van concurrentie

naar beneden gaat. 

- De kostprijs van een product is goedkoper

geworden.  

Transparante markt

Het samenspel van vraag, aanbod en prijs werkt het beste als er veel aanbieders en vragers zijn en de markt transparant is.

In een transparante markt kun je de aangeboden producten en de prijzen goed met elkaar vergelijken.

Bijvoorbeeld de vraag naar Cola

Vrije markt

Bij een vrije marktwerking komt de prijs tot stand door vraag en aanbod.

Voor sommige mensen is de evenwichtsprijs dan te hoog: zij kunnen die prijs niet betalen. Bij luxe goederen is dat niet erg.

Bij basisbehoeften is dit wel erg!

Overheidsingrijpen

• Als de prijzen te hoog zijn bij basisbehoeften, kan de overheid maatregelen nemen om de prijzen betaalbaar te houden. 

• Bijvoorbeeld met:
• een maximumprijs, die niet hoger mag worden dan deze vastgestelde prijs
• subsidies of toeslagen voor mensen met lage inkomens

• De overheid zou ook producenten kunnen beschermen tegen te lage prijzen door een minimumprijs te verplichten.

Wat gebeurd er bij overheidsingrijpen?

Wat gebeurt er als de overheid  

een maximumprijs insteld?

   

Bijvoorbeeld:

P = 200 

 

 

Aan de slag

Maken 10

Zachtjes overleggen! / Aan docent vragen

Klaar? Nakijken/herhalingsopdrachten paragraaf 2 of 3

Niet af? Huiswerk!

Tot 5 minuten voor tijd

opdracht 7 en 8 bespreken